ستاره صبح، فائزه صدر: روز گذشته عباس عراقچی، وزیر امور خارجه در گفت و گو با «بِرِت بِر» مجری مشهور شبکه فاکس نیوز، بر تداوم غنی سازی اورانیوم تأکید کرد. وی طی این مصاحبه جنجالی به تهدیدات دونالد ترامپ مبنی بر حملات مجدد واکنش نشان داد و راه حل مذاکره را گزینه مطلوب ایران دانست. وی همچنین گفت که از سوی رهبری اختیار توافق با آمریکا را دارد.
ستاره صبح در گفت‌وگو با علی ودایع، کارشناس و تحلیلگر سیاسی به بررسی موضوع مذاکره، توافق با آمریکا و موانع موجود در این مسیر پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
علی ودایع، کارشناس در آغاز گفت‌وگو با اشاره به لزوم تحلیل درست و حرکت مبتنی بر شناخت دقیق طرف مقابل، گفت: هر یک از بازیگران سیاسی به‌دنبال ایفای نقش خاص خودشان هستند. هرچه شناخت بهتری از آنها داشته باشیم، با سناریوهای دقیتر و بهتری وارد میدان خواهیم شد و پروژه نویسی و پیش بینی پذیری بهتری خواهیم داشت.
ودایع افزود: ما با دونالد ترامپ و الگوریتم رفتاری خاص او روبر هستیم. درباره نتانیاهو نیز به همین صورت با الگوریتم رفتاری متفاوتی مواجه شده ایم. موضوع مذاکره ایران با آمریکا به طور مستقیم با ویژگی های خاص رهبران سیاسی طرف مقابل گره خورده است.
وی در ادامه گفت: درباره ایران ترامپ در گام اولیه بر اساس الگوریتم «مرد دیوانه» عمل کرد. رفتار پارادوکسیکال یا متناقض ترامپ عملاً تلاش دارد در ذهن طرف مقابل آشوب فکری ایجاد کند. مؤلفه های رفتاری ترامپ زیاد است و نمی‌توان در فرصتی اندک به این بحث ورود کرد.
این کارشناس سیاسی با اشاره به نسبت میان رفتار طرفین و نتایج مذاکرات گفت: در پرونده مذاکرات با ایران، ترامپ فارغ از الگوریتمی که در قبال ایران دنبال میکند، خواستار ایجاد آشوب فکری در تهران است. این آشوب فکری، از طریق اجتماعی سازی مذاکرات، فضایی متفاوت ایجاد میکند یعنی در سطح ساختار کلان، خرد و در نهایت در سطح جامعه، آمریکایی‌ها به دنبال تزریق آشوب فکری به طرف ایرانی هستند و تلاش میشود در ذیل آن آمریکا در مذاکرات دست برتر داشته باشد.
وی اضافه کرد: این مسئله در ایران مطرح میشود که اسرائیل در میانه مذاکرات به ما حمله کرد و با این نگاه کلیت مذاکرات زیر سؤال برده میشود. این گزاره درست است و نقدی بر آن وارد نیست. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که برای ترامپ زمان دارای اهمیت است. برای او رسیدن به مؤلفه مطلوبش در زمان پیش بینی شده اهمیت دارد. از این رو در خلال مذاکرات و دقیقا بعد از پایان ضرب الاجلی که تعیین کرده بود.
ودایع در ادامه سخنانش یادآور شد: ترامپ بعد از پایان ضرب الاجل دست اسرائیل را باز گذاشت تا به ایران حمله کند. از این جهت من فکر می‌کنم حمله قابل پیش‌بینی بود، چرا که ترامپ از تئوری مرد دیوانه تبعیت میکند و یک فرصت 60 روزه در اختیار جمهوری اسلامی گذاشته بود. سناریوی ایران برای پایان این 60 روز درست و طبق مؤلفه های شخصیتی و رفتاری ترامپ و نتانیاهو برنامه ریزی نشده بود.
وی در این رابطه متذکر شد: در دایره نزدیکان، همفکران و همپیمانان ترامپ، بنیامین نتانیاهویی وجود دارد که در ماجرای هفت اکتبر یک تئوری می‌گوید کل طوفان الاقصی یک سناریوی ساخته شده از سمت او بوده است. اگرچه نمی‌توان ضربات مقاومت به اسرائیل را کتمان کرد، ولی فضایی ایجاد شد تا نتانیاهو بتواند با توسعه تنش، بقای سیاسی خود را تضمین کند.
این تحلیلگر سیاسی با تاکید بر لزوم پیگیری، رصد و شناخت شخصیتی و رفتاری دونالد ترامپ گفت: رفتار ترامپ و نتانیاهو هماهنگ است. حمله به ایران نیاز نتانیاهو بود و ترامپ این اجازه را به نتانیاهو داد. فضایی پیش روی ما است که باید ببینیم ترامپ چه میخواهد؟ و نتانیاهو چه میخواهد؟ با پیش بینی اهداف آنها تصورات و تحلیل‌ها منطقی خواهد شد.
وی در ادامه اظهار داشت: همراهی بین نتانیاهو و ترامپ وجود دارد ولی آمریکا از اسرائیل استفاده تاکتیکی میکند. چیزی به نام استراتژی های کلان وجود دارد و چیزی به نام تاکتیک وجود دارد. به لحاظ استراتژیک تمام روسای جمهور آمریکا خود را متعهد به حفاظت و حراست از اسرائیل دانسته‌اند. فرقی نمی‌کند چه کسی رئیس‌جمهور آمریکا باشد چه جو بایدن، چه ترامپ، چه اوباما، یا هر فرد دیگری در واشنگتن و در کاخ سفید رئیس‌جمهور شود این استراتژی را در پیش می‌گیرد. ودایع ضمن یادآوری سیاست کلی آمریکا در مورد اسرائیل گفت: نکته این است که در بزنگاه‌ها، روسای جمهور مختلف آمریکا در مورد پرونده ایران با اسرائیل اختلاف‌نظر داشتند. در مورد برجام نیز بر اساس روایت اسناد ویکی لیکس این اختلافات با اسرائیل وجود داشت.
وی افزود: در این دوره هم شاهد سطحی از این اختلافات بودیم. روزی که ترامپ اعلام کرد ما می‌خواهیم با ایرانی‌ها مذاکره کنیم چهره و رفتار نتانیاهو نشان داد از این اظهار نظر شگفت زده شده است.
این تحلیلگر سیاست خارجی با اشاره به آغاز جنگ 12 روزه بیان داشت: در فرایند مذاکرات شصت روزه، ترامپ به آن چه می‌خواست نرسید. در چنین شرایطی چه اتفاقی می‌افتد؟ در این مرحله ترامپ به لحاظ تاکتیکی به نتانیاهو اجازه داد به ایران حمله کند. فردای روز آتش‌بس یا به گفته دوستان فردای روز ترک موقت مخاصمه می‌بینیم ترامپ با ادبیاتی تند خطاب به نتانیاهو می‌گوید: «تو نباید به ایران حمله کنی».
این کارشناس سیاسی گفت: رفتار ترامپ و نتانیاهو در حمله به ایران، استراتژیکی تاکتیکی بود. یعنی باید این دو رفتار را هم‌زمان بررسی و تحلیل کرد.
وی ضمن اشاره به منطق برد برد در جریان مذاکرات سیاسی خاطرنشان کرد: اگر ترامپ تشخیص دهد که هزینه‌های جنگ با ایران برای آمریکا بیشتر از سود آن است، قطعاً به‌سمت مهار نتانیاهو حرکت میکند. اگر به این نتیجه برسد که توافق با ایران سود بیشتری دارد، به‌سمت کنترل و مدیریت رفتار نتانیاهو می رود. از این منظر مذاکره برای ترامپ باید آورده‌ای داشته باشد. علی ودایع در پایان گفت‌وگو تاکید داشت: نوع نگاه ترامپ به نتانیاهو به لحاظ تاکتیکی و با منطق استفاده ابزاری قابل فهم است. ترامپ تلاش کرد با حمله به تأسیسات اتمی ایران برای خود دستاورد سازی کند. اما امروز اظهارات عباس عراقچی این دستاورد را زیر سؤال می‌برد. دونالد ترامپ می‌تواند امتیازی را که میخواهد در مذاکرات جست و جو کند.