موسیقی یک زبان بین‌المللی است و می‌تواند افراد را گرد هم آورد و به عنوان یک رابط اجتماعی عمل کند. کنسرت‌ها، جشن‌ها و موسیقی زنده نمونه‌هایی از رویدادهایی هستند که افراد به مدد موسیقی به هم نزدیک‌تر می‌شوند.
از دیدگاه علمی نیز اثرات مثبت موسیقی به اثبات رسیده است. بر اساس تحقیقات دانشمندان، موسیقی با فعال کردن نیمکره‌های چپ و راست مغز باعث عملکرد بهتر مغز شده و توانایی یادگیری را چند برابر می‌کند. بسیاری از پزشکان برای درمان بیخوابی شنیدن موسیقی قبل از خواب را تجویز می‌کنند زیرا گوش دادن به موسیقی قبل از خواب باعث آرامش ذهن شده و فضایی خاص را برای یک خواب مفید مهیا می‌کند.
نکته مهم‌تر اینکه موسیقی در طول تاریخ همواره بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی انسان‌ها بوده و به عنوان یک ابزار آموزشی و تربیتی مهم نیز شناخته می‌شود. این مهم تنها مختص بزرگسالان نیست و برای کودکان نیز، موسیقی می‌تواند نقش مهمی در توسعه فردی، افزایش خلاقیت، و بهبود مهارت‌های اجتماعی ایفا کند. به منظور آشنایی بیشتر با نقش و جایگاه موسیقی در رشد فردی و توسعه مهارت‌های اجتماعی به ویژه در کودکان با سحر گرشاسبی کارشناس حوزه موسیقی کودک همکلام شدیم و از دنیای پر رمز و راز موسیقی سخن گفتیم:
موسیقی در رشد فردی کودکان چه تأثیری دارد؟
موسیقی تأثیر قابل توجهی بر رشد شناختی و شخصیتی کودکان دارد. شنیدن و یادگیری موسیقی به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های تمرکز و توجه خود را بهبود بخشند. یادگیری نواختن یک ساز موسیقی نیازمند تمرین منظم و تلاش بسیاری است که این خود به تقویت خود انضباطی و کاهش اضطراب منجر می‌شود.
علاوه بر این، موسیقی می‌تواند احساسات و حالت‌های روحی را تحت تأثیر قرار دهد. کودکان با گوش دادن به موسیقی‌های مختلف، می‌توانند احساسات خود را بهتر شناسایی و بیان کنند که این امر در تقویت هوش هیجانی بسیار مؤثر است. همچنین، از طریق موسیقی، کودکان یاد می‌گیرند که چگونه با استرس مقابله کرده و احساسات منفی خود را مدیریت کنند.
رابطه موسیقی با افزایش خلاقیت را چگونه تبیین می‌کنید؟
موسیقی به عنوان یکی از اشکال هنری، بستری مناسب برای خلق و خوی خلاقانه فراهم می‌کند. کودکان با تجربه‌ی موسیقی، قادر به تفکر خارج از چارچوب‌های متعارف می‌شوند. این فعالیت‌ها نه تنها خلاقیت ذاتی آنها را تقویت می‌کند بلکه توانایی‌های حل مسئله و تفکر انتقادی آنان را نیز بهبود می‌بخشد.
نواختن موسیقی و یا حتی فعالیت‌های ساده‌تری چون آواز خواندن، به کودکان این فرصت را می‌دهد که به آزمایش و تجربه بپردازند. این فرایند خلاقانه می‌تواند باعث رشد توانایی‌های تازه‌ای در زمینه‌های مختلف مانند نوشتن، نقاشی و حتی ریاضیات شود. ترکیب این مهارت‌ها با یکدیگر، به کودکان کمک می‌کند تا شخصیت‌های متعادل‌تر و آماده‌تری برای مواجهه با مشکلات زندگی داشته باشند.
آیا موسیقی در اجتماعی شدن کودکان تأثیر دارد؟
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های یادگیری موسیقی، توانایی‌های اجتماعی‌ای است که از طریق فعالیت‌های گروهی مانند گروه‌های کر، ارکستر، یا کلاس‌های موسیقی بهبود می‌یابد. شرکت در گروه‌های موسیقی به کودکان یاد می‌دهد که چگونه با دیگران همکاری کنند، به نظرات دیگران گوش کنند و نقش خود را در تیم بشناسند. این تعاملات اجتماعی به توسعه مهارت‌های ارتباطی و تقویت حس همبستگی و احترام به دیگران کمک می‌کند.
همچنین، از طریق موسیقی، کودکان می‌توانند فرهنگ‌ها و سنت‌های مختلف را کشف کنند. این تجربیات چندفرهنگی، دیدگاه‌هایشان را گسترش داده و نسبت به تفاوت‌ها در جامعه آگاهی بیشتری پیدا می‌کنند. این نوع از آموزش فرهنگی می‌تواند تعصب و تبعیض را کاهش داده و پذیرش بیشتری ایجاد کند.
در پایان باید اشاره کنم موسیقی به عنوان یک ابزار یادگیری همه‌جانبه، زمینه‌ساز توسعه مهارت‌های فردی و اجتماعی در کودکان است. این هنر نه تنها به آنها کمک می‌کند تا به افراد خلاق‌تر و باهوش‌تری تبدیل شوند، بلکه مهارت‌های اجتماعی ارزشمندی را نیز در اختیار آنها قرار می‌دهد. توصیه می‌شود که والدین و معلمان با ترغیب کودکان به یادگیری و تجربه موسیقی، فرصت‌های گسترده‌تری برای رشد و پیشرفت آنان فراهم سازند. ادغام موسیقی در برنامه‌های آموزشی می‌تواند آثار طولانی‌مدتی بر توسعه شخصیتی و اجتماعی کودکان داشته باشد و زمینه‌ساز جامعه‌ای با استعدادها و توانمندی‌های بیشتر گردد.