چشم انداز بازار خودرو خوب نیست/ کاهش سرانه درآمد، خرید خودرو را پایین آورده است

ستاره صبح، مریم اسدی برون: ادامه رکود در بازار خودرو، رأی تعزیرات حکومتی و جریمه سنگین ایران خودرو، تعویق خصوصی ‌سازی سایپا، اوضاع نامساعد واردات خودرو و سردرگمی خریداران واقعی نشان دهنده بیماری صنعتی است که تصمیم گیراناش حوزه اقتصاد را به سیاست گره زده‌اند.

ستاره صبح در گفت‌وگو با سپهر زنگنه، کارشناس خودرو به بررسی وضعیت بازار خودرو پرداخته که در ادامه می‌خوانید:

سپهر زنگنه ضمن تشریح مشکلات صنعت خودروسازی کشور گفت: بازار خودرو با مسائل متعددی درگیر است که موضوع افزایش نرخ ارز و تغییرات سیستم گمرک و نرخ گذاری‌های دولتی از آن جمله‌اند.
زنگنه افزود: تقاضا به دلیل نوسانات اقتصادی و انتظار تورمی در رکود است. مردم منابع نقدی ندارند و برای حفظ ارزش پول به خرید طلا یا ارز روی آوردند. سرمایه در کشوهای منازل حبس شده و از بازارهایی نظیر خودرو خارج شده است. حوزه خودرو با رکود تورمی سنگینی روبه‌رو است و فعلاً چشم انداز بازار خودرو خوب نیست.
وی در ادامه تشریح کرد: بازار خودرو درگیر موضوعاتی حاشیه‌ای نیز هست از جمله اینکه شرکتی مثل سایپا که در شرایط تحریم زیانده است و کار برایش سخت است، چگونه این همه متقاضی داشت؟! و با چه اهدافی برای تصاحب سهام سایپا تلاش می‌شد؟! حوزه خودرو پر است از سؤالاتی که پاسخ‌هایشان چندان روشن نیست!
این فعال صنعت خودرو درباره ارتباط میان حوزه سیاست خارجی با اقتصاد خودروسازان گفت: اقتصاد بازار خودرو به سیاست خارجی و تصمیمات کلان گره خورده است. به عبارتی برای اینکه ماشین بسازیم و بفروشیم و نیاز مصرفی کشور را تعیین کنیم باید منتظر سرنوشت مکانیسم ماشه باشیم و زمانی که تعیین تکلیف این پرونده‌ها چند ماه یا چند سال طول می‌کشد اقتصاد، صنعت و مصرف کننده گرفتار می‌شود.
وی افزود: اگر چشم انداز توافق باشد، خودروسازی در خاورمیانه پتانسیل دارد که قراردادهای خوبی ببندد و به سوددهی برسد. اگر با خصوصی شدن خودرو سازان، قیمت گذاری دستوری جمع و رقابت پر رنگ شود می‌توان به آینده این صنعت امیدوار بود.
زنگنه گفت: خودروساز باید بتوانند خودش قیمت را تعیین کنند یا به نوعی محصولاتشان را در بورس کالا عرضه کند. همچنین باید در فضایی رقابتی کار کند تا استانداردها را بالا ببرد. اگر شرکتی بازار انحصاری در دست اش باشد و خودش قیمت تعیین کند، قطعاً به سوددهی می‌رسد. اما نتیجه انجماد صنعت و نارضایتی مردم خواهد بود.
این کارشناس خودرو با اشاره به ناتوانی خودرو اولی‌ها برای خرید اظهار داشت: متأسفانه توان خرید خودرو به خاطر کاهش سرانه درآمد عمومی پایین آمده است. اتفاقی که افتاده این است که ماشین‌های دست دوم ناجوانمردانه گران هستند، یک کوییک یا تیبای ده سال کار کرده به مرز فرسودگی رسیده و هنوز هم قیمتش بالاست. جوانی که به تازگی سر کار رفته حتی نمی‌تواند یک ماشین ده سال کار کرده ایرانی بخرد!
وی در ادامه خاطرنشان کرد: دولت باید سرانه درآمد را بالا ببرد و با واردات خودروهای دست دوم با کیفیت موافقت کنند نه مثل مدل‌هایی از واردات که امروزه ماشین نو وارد می‌کنند. واردات خودروهای گردان قیمت خارجی دردی از نیاز واقعی بازار دوا نمی‌کند.
زنگنه ضمن تاکید بر لزوم تسهیل واردات خودروی دست دوم گفت: واردات ماشین چینی درجه چند که قیمت اش حداقل به یک میلیارد تومان می‌رسد چه دردی از جوان بر طرف می‌کند؟! ایرانی‌ها خریدن ماشین‌های دست دوم ژاپنی یا کره‌ای را به ماشین‌های نوی ایرانی ترجیح می‌دهند. وقتی ارز واردات ماشین چینی نو تأمین می‌شود، ارز برای وارد کردن این ماشین‌ها هم باید وجود داشته باشد. مگر هدف چیزی جز جلب رضایت مردم باشد!
وی در ادامه افزود: خودروسازان دولتی دو سال تولید را پیش فروش کرده‌اند و برای همین مدتها است که عرضه سنگینی نداشتند. طبیعی است که اگر امروز فردی بخواهد ثبت نام کند حتی اگر پول لازم برای خریدن ماشین را داشته باشد، نمی‌تواند به راحتی از ایران خودرو و سایپا ماشین بخرد. چون عرضه کم است و تمام عرضه خودروسازان سهم تعهداتی خواهد شد که از سال‌های قبل به جا مانده است. می‌شود گفت که به نوعی دولت وضعیت بازار خودروی دو سال پیش را با هدف اینکه آن پول‌ها را از بازار جمع کند پیش خور کرده و باعث شده که ما الان با کمبود عرضه روبه‌رو شویم.
این کارشناس خودرو با اشاره به تأثیر مستقیم قیمت بنزین بر وضعیت بازار خودرو اضافه کرد: نکته دیگر مسئله افزایش قیمت بنزین است. یعنی اگر دولت متناسب با افزایش عرضه خودرو چه واردات، چه نو و چه دست دوم، قیمت بنزین را افزایش می‌داد خود به خود تمایل به استفاده از خودرو کم می‌شد و قیمت برخی از ماشین‌ها ارزان‌تر می‌شد و افرادی که نیاز دارند می‌توانستند خودرو بخرند. و افرادی ترجیح می‌دادند که از خودروهای حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند. بودجه برای توسعه‌ی حمل‌ونقل عمومی آزاد می‌شد و داستان‌هایی مانند اینها که متأسفانه این کار هم عملاً انجام نمی‌شود و همانطور که داریم می‌بینیم بازار خودروی شبیه به کشورهایی است که حمل‌ونقل عمومی ندارند.
سپهر زنگنه در پایان سخنان خود اضافه کرد: مثلاً کشورهای آمریکا و استرالیا که فاصله شهرهایشان زیاد است و مردم بیشتر تمایل به استفاده از ماشین‌های شخصی دارند، ولی اینجا و مخصوصاً در محدوده تهران تا قزوین که جمعیت فشرده بالای 20 میلیون نفر ساکن است باید حمل‌ونقل عمومی گسترده باشد. مترو در مرز انفجار است ولی توسعه داده نمی‌شود و می‌بینیم اتفاق چندانی نمی‌افتد و مردم باید با شرایط سخت سازگاری ایجاد کنند.