وضعیت منابع آبی نه‌تنها تأمین آب شرب را در شهرهای پرجمعیت با چالش مواجه کرده، بلکه فشار مضاعفی بر منابع آبی بخش کشاورزی وارد کرده است. در همین حال، کارشناسان یکی از دلایل اصلی ناترازی را عدم بهره‌وری در تولید و مصرف آب و برق می‌دانند. حال این پرسش مطرح می‌شود که دولت و دستگاه‌های مسئول چه برنامه‌ای برای مقابله با این بحران دارند؟
خشکسالی کم‌سابقه و تهدید تأمین آب شرب
محمد جوانبخت، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا، با اشاره به کاهش محسوس بارندگی‌ها، اعلام کرد که این وضعیت موجب خشکسالی بسیار شدید شده و تأمین آب شرب و کشاورزی را در استان‌هایی مانند تهران، خوزستان و اصفهان با مشکل روبه‌رو کرده است.
وی با بیان اینکه متوسط کاهش بارندگی‌ها تا سه روز پیش بیش از ۵۰ درصد بود، اما با بارندگی‌های اخیر این رقم به ۴۰ درصد رسیده است، گفت: پیش‌بینی‌ها از تداوم کم‌بارشی در ماه‌های آینده خبر می‌دهند، این شرایط نیازمند مدیریت منابع موجود و اجرای سیاست‌های مؤثر برای مقابله با بحران است.
مدیریت مصرف، تنها راهکار عبور از بحران
در کنار مشکلات مربوط به کاهش بارندگی و ناترازی منابع آبی، سخنگوی صنعت آب کشور نیز بر لزوم تغییر رویکرد مصرف آب تأکید کرد. فیروز بزرگ‌زاده با اشاره به اهمیت مدیریت منابع آبی گفت: وقوع یک سال ترسالی نرمال در میان سال‌های خشکسالی متوالی می‌تواند به ذخیره‌سازی آب در مخازن سطحی و زیرزمینی کمک کند، اما این موضوع به‌تنهایی کافی نیست و ما به یک مدیریت مصرف هوشمندانه نیاز داریم.
وی با هشدار درباره برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی افزود: این کار نه‌تنها باعث شور شدن و آلودگی آب می‌شود، بلکه پایداری سفره‌های زیرزمینی را تهدید می‌کند. هرگونه افزایش برداشت از این منابع باید با بررسی‌های دقیق کارشناسی انجام شود.
بزرگ‌زاده خطاب به شهروندان تأکید کرد: تنها راه عبور از بحران، کاهش مصرف آب است. مصرف‌کنندگان شهری، بخش کشاورزی و صنایع باید الگوی مصرف خود را تغییر دهند. در بخش کشاورزی، اجرای الگوی کشت متناسب با شرایط خشکسالی و کاهش سطح زیر کشت محصولات پرآب‌بر، ضروری است.
وی همچنین نسبت به راهکارهای سطحی و نادرست هشدار داد و گفت: حفر چاه‌های جدید یا افزایش برداشت از منابع زیرزمینی نه‌تنها مشکل کمبود آب را حل نمی‌کند، بلکه بحران را تشدید خواهد کرد. تنها راه‌حل، همکاری عمومی و پذیرش واقعیت کم‌آبی است.
لزوم مدیریت مصرف و اقدامات پیشگیرانه
با توجه به شرایط کنونی، کارشناسان بر لزوم مدیریت مصرف و اجرای برنامه‌های بلندمدت برای افزایش بهره‌وری منابع تأکید دارند. کاهش هدررفت آب در شبکه‌های توزیع، بهینه‌سازی مصرف در بخش کشاورزی و افزایش راندمان نیروگاه‌های برق از جمله اقداماتی است که می‌تواند در بهبود شرایط تأثیرگذار باشد.
در شرایطی که کشور با خشکسالی شدید و ناترازی آب و برق مواجه است، همراهی مردم در مدیریت مصرف و اقدامات اجرایی از سوی دولت، می‌تواند راهگشای عبور از این بحران باشد.