موضوع بازنگری در لوایح مربوط به FATF با مجوز مقام معظم رهبری بار دیگر در دستور کار مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفته است. سید محمد صدر، عضو مجمع، در اظهارات اخیر خود به بهبود فضای تصویب این لوایح اشاره کرده و تاکید داشته است که این بار شرایط با گذشته متفاوت خواهد بود. وی همچنین اظهار کرده که جریان‌های تندرو، چه در مجلس و چه در مجمع، دیگر از توانایی کافی برای رد این لوایح برخوردار نیستند.
در همین حال، امیدواری‌ها نسبت به تصویب FATF در حالی مطرح می‌شود که تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ابراز مخالفت شدید، خواستار بازگرداندن این موضوع به مجلس شده‌اند. این گروه با اعتراضات شدید و حتی فریاد در جلسات، به مخالفت خود با این لوایح ادامه داده‌اند؛ در حالی که محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، بارها تاکید کرده است که ظرفیت قانونی برای بازگرداندن این لوایح به مجلس وجود ندارد.
از سوی دیگر، گروهی از نمایندگان مجلس در نامه‌ای خطاب به آیت‌الله صادق آملی لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، نگرانی‌های خود را در مورد پذیرش دو کنوانسیون FATF و CFT ابراز کرده‌اند. این نامه که تاکنون به امضای ۱۲۰ نماینده رسیده، شامل نکات مهمی درباره مخاطرات احتمالی این لوایح است. بخشی از این نامه به شرح زیر است:
«احتراماً، ما نمایندگان امضاکننده این نامه، مواردی از نگرانی‌ها و مخاطرات احتمالی مرتبط با تصویب دو کنوانسیون FATF و CFT را به استحضار می‌رسانیم:
در بندهای مختلف FATF، درخواست اطلاعات تجاری، اقتصادی و حتی مجاری دور زدن تحریم‌ها به‌طور کامل ذکر شده است. این موضوع می‌تواند منجر به مسدود شدن این راه‌ها توسط دشمنان ایران شود و به شدت بر توان اقتصادی کشور تأثیر بگذارد.
این لوایح ایران را موظف می‌کنند تا اطلاعات مربوط به ذی‌نفعان اصلی تجارت‌ها و معاملات را افشا کند. این موضوع به معنای شناسایی و حذف شرکت‌ها و افراد پوششی است که در شرایط تحریم نقش کلیدی ایفا می‌کنند. چنین اقداماتی می‌تواند به لو رفتن اطلاعات حساس و آسیب‌پذیری بیشتر کشور منجر شود. »
کامران پولادی، نماینده مجلس به روزنامه آرمان امروز گفت: برخی نمایندگان ممکن است نظرات شخصی خود را در موضوعات مختلف بیان کنند اما آنچه برای ما اهمیت دارد، تبعیت از سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری است. فرمایشات ایشان، چه در گذشته و چه در حال حاضر، به‌عنوان راهنمای اصلی ما در تصمیم‌گیری‌ها مدنظر قرار می‌گیرد.
اظهارات برخی نمایندگان از سر دلسوزی یا تضاد با منافع ملی؟
وی ادامه داد: البته نمایندگان مجلس نیز دیدگاه‌ها و نظرات خود را مطرح می‌کنند. هرچند این نظرات ممکن است در برخی موارد از منظر منافع ملی چالش‌برانگیز به نظر برسد اما باید توجه داشت که نمایندگان این اظهارات را از سر دلسوزی و با هدف پاسخ‌گویی به مطالبات مردم بیان می‌کنند. شرایط معیشتی فعلی کشور، که مشکلاتی را برای بسیاری از مردم ایجاد کرده، موجب شده است تا نمایندگان تحت فشار افکار عمومی قرار گیرند و به دنبال راه‌حل‌هایی برای این مسائل باشند.
این نماینده مجلس بیان کرد: با این حال، بیان هرگونه نظر یا اقدامی که به‌طور ناخواسته منجر به سوءاستفاده دشمن شود، نباید انجام شود. حتی اگر این اظهارات از روی آگاهی نباشد، باید دقت داشت که هیچ‌گونه شکافی در وحدت ملی ایجاد نشود و دشمنان نتوانند از آن بهره‌برداری کنند. در خصوص موضوع FATF نیز، اگرچه مقام معظم رهبری اجازه بررسی آن را داده‌اند، اما این مسئله نیازمند تحلیل دقیق، تصمیم‌گیری کارشناسانه و در نظر گرفتن تمامی جنبه‌ها است. در نهایت، هرگونه تصمیم‌گیری باید در راستای منافع ملی کشور و رفاه مردم باشد. شهریار حیدری نماینده سابق مجلس و عضو سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفت‌وگو با روزنامه آرمان امروز اظهار کرد: موضوع پذیرش لوایح مرتبط با FATF، که بر شفاف‌سازی مالی و مقابله با تأمین مالی تروریسم متمرکز است، به‌عنوان یکی از چالش‌های مهم جمهوری اسلامی ایران در تعامل با نظام بین‌الملل مطرح است. عدم پذیرش این لوایح می‌تواند جایگاه کشور را در عرصه جهانی تضعیف کند و بهانه‌ای برای فشارهای بیشتر از سوی آمریکا و اسرائیل فراهم آورد. همچنین ممکن است برخی کشورهای هم‌پیمان ایران نیز به دلیل این فشارها مجبور به همراهی با سیاست‌های تحریمی غرب شوند.
تندروهای مجلس یا آگاه نیستند یا دغدغه ملی ندارند!
وی افزود: ایران، به‌عنوان کشوری که همواره در خط مقدم مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر بوده است، باید از چنین ابزارهایی برای نمایش تعهد خود به مقابله با این تهدیدات استقبال کند. اما دغدغه‌های جمهوری اسلامی در خصوص عدم شفافیت غرب و استانداردهای دوگانه آن، به محل اختلاف میان دستگاه‌های مختلف کشور تبدیل شده است.
عضو سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: با این حال، در شرایط کنونی، مصلحت کشور ایجاب می‌کند که موضوع FATF با رویکرد مثبت بررسی شود. پذیرش این لوایح می‌تواند از افزایش فشارهای بین‌المللی جلوگیری کرده و راه تعامل ایران با نظام مالی جهانی را هموارتر کند. این در حالی است که برخی نمایندگان مجلس، یا به دلیل بی‌اطلاعی از جایگاه ایران در نظام بین‌الملل، یا به‌خاطر انگیزه‌های شخصی و سیاسی، مخالفت‌های شدیدی را مطرح می‌کنند. این رفتارها، نه‌تنها کمکی به حل مشکلات نمی‌کند، بلکه می‌تواند دولت و نظام را در مسیر تعامل با جهان تضعیف کند.
وی ادامه داد: نکته قابل‌توجه این است که FATF به کشورهای عضو اجازه داده تا متناسب با شرایط فرهنگی و اقتصادی خود، برخی بندها را نپذیرند یا اصلاحاتی را پیشنهاد دهند. بنابراین، می‌توان با در نظر گرفتن منافع ملی، نسبت به پذیرش بخش‌هایی از این لوایح اقدام کرد که با شرایط ایران همخوانی دارد.
حیدری منذکر شد: پذیرش FATF، در عین حال که می‌تواند برخی محدودیت‌ها را برطرف کند، این پیام را نیز به جهان مخابره می‌کند که ایران برای تعامل سازنده با نظام بین‌الملل آماده است. عقل و تدبیر حکم می‌کند که با تعدیل مواضع و همراهی میان مجلس، دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام، کشور را از شرایط دشوار کنونی نجات دهیم. در این مسیر، باید از بیان و اعمال نظراتی که می‌تواند بهانه‌ای در دست دشمنان ایران قرار دهد، پرهیز کرد و به منافع ملی و مصلحت عمومی اولویت داد.
وی در نهایت خاطر نشان کرد: FATF، با توجه به انعطاف‌پذیری مقررات آن، می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای کاهش فشار تحریم‌ها و بهبود وضعیت اقتصادی کشور به کار گرفته شود. لذا ضروری است که دستگاه‌های تصمیم‌گیرنده کشور با نگاهی واقع‌بینانه و مبتنی بر منافع ملی، به جمع‌بندی نهایی در این خصوص برسند.