ستاره صبح آنلاین/پیام فیض:حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه درباره روند گفت‌وگوهای اخیر با آژانس گفت:«بگذاریم من ارزیابی خودم را نگویم. دو روز پیش که با آقای بورل گفت‌وگو داشتم وی شاید بعد از مدت‌ها و برای اولین بار براساس گزارشاتی که اتحادیه اروپا از آژانس دریافت کرده بود ابراز رضایت کرد و گفت: روند، روند بسیار خوبی است.»این سخنان در حالی مطرح می شود که تلاش از دو طرف برای احیای روند مذاکرات دیده نمی شود.برخی کارشناسان معتقدند دیگر نباید به فکر احیای برجام بود.در ارتباط با این موضوع ستاره صبح گفتگویی با جاوید قربان اوغلو انجام داده که در ادامه می خوانید:
ارزیابی شما از تماس تلفنی امیر عبداللهیان با بورل چیست؟آیا همکاری با آژانس به لغو تحریم ها منجر خواهد شد یا خیر؟
مسئله لغو تحریم ها و جلب رضایت آژانس دو موضوع جداگانه از یکدیگر است.این دو مسئله دو خط موازی است و اهداف جداگانه دارند.مسئله همکاری با آژانس و جلب رضایت آن از زمانی آغاز شد که امکان ارسال پرونده ایران به شورای امنیت مطرح شد. ایران برای اینکه از ارجاع پرونده هسته‌ای به شورای امنیت جلوگیری کند همکاری با آژانس را گسترش داد و روند استفاده از دوربین های آژانس را تسریع بخشید. هدف اصلی ایران از همکاری با آژانس این است که پرونده ایران به شورای امنیت نرود.آژانس هم طبق ماموریت فنی خود اطمینان حاصل کند که ایران همکاری خود را ادامه می دهد و به دنبال شفاف سازی تاسیسات هسته ای خود است. این کار خوب است و بنده بارها توصیه کردم که ایران لازم است با آژانس به صورت شفاف همکاری کند.این مسئله جلوی اقداماتی که علیه ایران ممکن است انجام شود می گیرد.اما این موضوع ربطی به لغو تحریم ها ندارد. تحریم ها زمانی لغو خواهد شد که برجام احیا شود.همکاری ایران با آژانس پیش شرط احیای برجام است اما نمی تواند به خودی خود تحریم ها را لغو کند. ایران قصد دارد تحریم ها را لغو کند اما همزمان با همکاری با آژانس تحرک واقعی برای احیای مذاکرات برجام انجام نمی دهد. وزیر امور خارجه می گوید پیغام هایی از طرف آمریکایی دریافت می کنیم اما به طور شفاف اعلام نمی کند موضوع این پیام ها چیست.به نظر می رسد این پیام ها مربوط به تبادل زندانیان سیاسی و دو تابعیتی است.اگر خلاف این است امیر عبداللهیان شفاف و صریح بگوید موضوع پیام های طرف آمریکایی به ایران چیست. نشانه هایی برای احیای برجام وجود ندارد.وقتی امیر عبداللهیان مدعی است طرف مقابل پیام ارسال می کند می تواند بدون واسطه با طرف آمریکایی وارد مذاکره شود.همکاری با آژانس برای ایران یک مسکن است، نه معالجه.
به نظر شما آیا در شرایط فعلی امکان احیای برجام وجود دارد یا خیر؟
در شرایط کنونی احیای برجام غیر محتمل است.طرف اصلی که باید برای احیای برجام رغبت نشان دهد آمریکا است.آمریکا به خاطر مسائل انتخابات پیش رو و به دلیل شرایط داخلی ایران به نقطه ای نرسیده که بتواند دیپلمات های غربی را به مذاکره با ایران ترغیب کند. نوع برخورد ایران با منتقدان به گونه ای است که دیپلمات های اروپایی انگیزه ای برای مذاکره ندارند.از سوی دیگر اتهاماتی که به ایران در موضوع جنگ روسیه علیه اوکراین مطرح می شود مزید بر علت شده تا طرف های غربی همچنان بر عدم مذاکره با ایران تاکید داشته باشند. مادامی که آمریکا حاضر به احیای برجام نباشد اگر اروپایی ها هم راضی باشند اتفاقی نخواهد افتاد. موضع ایران بر عکس قبل به سمت احیای برجام چرخش کرده اما موضوع آمریکا برعکس قبل به سمت بی رغبتی تمایل کرده است.
به نظر شما طرف آمریکایی به جز برجام چه گزینه هایی پیش رو دارد؟
این مسئله بستگی به سطح پیشرفت ایران در مسائل هسته ای دارد.آمریکا با توجه به تحرکات ایران در موضوع هسته ای تصمیم گیری می کند.واشنگتن بارها اعلام کرده است که اجازه دسترسی ایران به بمب اتمی را نمی دهد ایران هم گفته است برای ساخت بمب اتم غنی سازی نمی کند. برخی کارشناسان به غنی سازی 60 درصد ایران شبهه وارد می کنند. احتمال گزینه نظامی آمریکا علیه ایران کم است. زیرا آمریکا به دنبال یک جنگ جدید در منطقه نیستند.بنابراین تنها گزینه ای که باقی می ماند افزایش فشار و تحریم بر اقتصاد ایران است.تجربه نشان داده که تحریم می تواند تاثیر جدی بر اقتصاد داشته باشد. گزینه پیش روی آمریکا شدت بخشیدن به فشار علیه ایران است.
به نظر شما اعراب می توانند بین تهران-واشتگتن میانجیگیری کنند؟
تاکنون عمان،قطر و عراق تلاش هایی در راستای احیای برجام و نقش میانجی داشته اند.اما میانجیگری برای احیای برجام لقمه ای است که از دهان کشورهای عربی بزرگتر است.نهایت تلاش این کشورها برای تبادل زندانیان و آماده کردن بستر گفتگو است که البته موفقیت هایی بدست آورده اند.موضوع برجام یک موضع کلان بین المللی است. حتی اگر کشوری بخواهند نقش میانجی را بین تهران-واشنگتن ایفا کند طرف ایرانی آماده گفتگوی مستقیم با آمریکا نیست.اگر ایران این آمادگی را داشت در مذاکرات 1+5 اتفاق می افتاد. علاوه بر این عرب ها رغبتی برای میانجیگری ندارند.زیرا دولت های اصلی عرب از اینکه اتفاقی بین ایران و آمریکا بیفتد و رابطه این دو کشور خوب شود مخالفت هستند. ایران برای کشورهای عرب هنوز یک رقیب منطقه‌ای محسوب می شود.کشورهای عرب برجام را به ضرر اهداف خود در منطقه می دانند.طبیعی است که عرب ها تمایل ندارند تا روابط ایران با آمریکا خوب شود.