ستاره صبح آنلاین- به نظر ما چه عواملی باعث فقیرتر شدن جامعه ایران در یک دهه اخیر شده است؟
یکی از علل مهم سقوط شاخص های اقتصادی رشد منفی سرمایه گذاری در کشور است.به طور مثال در بخش صنعت به اندازه استحلاک ماشین آلات در این حوزه هم سرمایه گذاری صورت نگرفته است. سرمایه گذاری در 10سال گذشته کاهش پیدا کرده است.
از علل عدم سرمایه گذاری می توان به عدم ثبات در قوانین اقتصادی اشاره کرد.عدم ثبات نرخ ارز هم در این مسئله تاثیرگذار بوده است.سرمایه گذار نمی داند اگر کالایی وارد کند و یا صادر کند تکلیف نحوه محاسبه آن چه می شود؟با کدام نرخ و در چه تاریخی این محاسبه صورت می گیرد؟
تجارت محدود با برخی کشورها در شاخص های اقتصادی تاثیر گذار است.اگر پتانسیل تجارت با دو کشور چین و روسیه باشد و سقف تجارتمان را با این دو کشور تعیین کنیم خروجی چیزی است که اکنون اتفاق افتاده است.بیش از این نمی توان از ارتباط اقتصادی با دو کشور توقع داشت.این درحالی است که کشور به چندین برابر این اعداد از محل صادرات کالا به کشورهای دیگر نیازمند است.
لازم است در حوزه خدمات فنی و مهندسی، واردات تکنولوژی و ماشین آلات صنعتی با دنیا ارتباط داشته باشیم و بتوانیم خودمان انتخاب کنیم که با کدام کشور وارد صادرات و تجارت شویم.حق انتخاب در سال های گذشته از سرمایه گذار و تاجر گرفته شده است.
موضوع دیگر سرمایه اجتماعی دولت ها است.از سال 1384 تاکنون سرمایه اجتماعی در کشور آسیب دیده است.بدون سرمایه اجتماعی نرخ ریسک تصمیم گیری بالا می رود. این موضوع به همه بخش ها آسیب می زند.
متاسفانه نگاهی وجود دارد که تولید ثروت و سرمایه به عنوان یک عامل ناهنجار شناخته می شود.بازرگان به عنوان یک بازوی تولید در کشور ها محسوب می شود اما بعضا در کشور ما به چشم مفسد اقتصادی به آن نگاه می کنند.در برخی مواقع شاهد بوده ایم کسی که در حوزه معدن کار می کند به جرم خام فروشی مورد هجمه قرار می گیرد.
این در حالی است که اگر فردی سرمایه خود را در بانک می گذاشت و یا با آن قطعه زمینی می خرید هم سود بیشتر داشت،هم نیازمند پاسخگویی به کسی نبود و هم نیاز نبوده که هر روز در بروکراسی پیچیده اداری کشور وقت تلف کند.تمامی این موارد اقتصاد ما را به شاخص های نزولی سوق داده است.
شما تا چه میزان عدم سرمایه گذاری را مربوط به تصمیم گیری غلط در حوزه سیاست خارجی و داخلی می دانید؟
امروز در دنیا اگر امکان تجارت آزاد برای جمهوری اسلامی وجود داشت ایران یکی از پر سود ترین کشورهای دنیا برای کار تولید صنعتی،معدنی،بازرگانی و خدمات بود.متاسفانه ایرانیان مقیم خارج و دعوت سرمایه آنان به کشور مشکلات جدی وجود دارد.نوع نگاه به این قشر امنیتی است.بعضا دیده شده که اگر فردی از خارج وارد کشور شود نمی تواند اطمینان کامل داشته باشد که بازهم می تواند از کشور خارج شود یا خیر.لذا طبیعی است که این افراد هر میزان هم به کشور علاقمند باشندبازهم سرمایه خود را به ایران نمی آورند.
نوع نگاه به سرمایه گذاران ایرانی خارج از کشور تاکنون اصلاح نشده است.بنابراین دولت ها راه ورود سرمایه به کشور را قطع کرده اند و آمارهایی که ارائه می کنند سنخیتی با واقعیت ها ندارد.
برخی سرمایه گذاران خارجی هم به دلیل تحریم به وعده های خود در داخل عمل نکردند.به طور مثال از ابتدای انقلاب تاکنون روسیه قرار است نیروگاه های اتمی ما را تکمیل کند اما هنوز پایان نیافته است.چین هم در پروژه آزادراه تهران شمال همین گونه با ایران معامله کرده و کار را زمین گذاشته است. در حقیقت ایران در کوچه بن بست بدون رقابت اقتصادی به دلیل تحریم ها قرار گرفته که نه سرمایه گذاری داخلی و نه سرمایه گذار خارجی امکان و اختیار سرمایه گذاری بدون ریسک ندارد.حسن شهرت در تجارت امر مهمی است اما دو شریک تجاری ایران یعنی چین و روسیه دارای حسن شهرت در مسئله تجارت اقتصادی در جهان نیستند.
به نظر شما رویکردهای امنیتی باعث شکل گیری این نگاه در حوزه اقتصاد نبوده است؟
بله نوع نگاه امنیتی شرایط فعلی را به وجود آورده است.شرایط فعلی حاصل تصمیم گیری وزارت صمت یا بازرکانی و یا وزارت اقتصاد نبوده است بلکه تصمیم سازی و تصمیم گیری در مراکز دیگر گرفته شده است.
میزان امید به زندگی در جوانان کاهش پیدا کرده است که به استعدادها لطمه زده است.