گروه اقتصاد: 5 دور مذاکره بدون حاصل بین ایران و امریکا انجامشده است. ترامپ گفته دور ششم امروز برگزار میشود اما ایران تاریخ دور ششم را یکشنبه هفته بعد عنوان کرده است. آنچه مهم است اینکه طرفین روی خط قرمزهای خود ایستادهاند، اگر طرفین یا یکطرف کوتاه نیاید توافق صورت نخواهد گرفت. رامین مهمانپرست، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه سه سناریوی محتمل در روابط ایران و آمریکا محتمل میداند که در ادامه میآید.
تصمیم سخت
رامین مهمانپرست با اشاره به پیچیدگی وضعیت مذاکرات هستهای و احتمال توافق با دولت جدید آمریکا به اقتصاد آنلاین گفت: اگر آمریکا بخواهد همچنان با ابزار تحریم، فشار حداکثری را ادامه دهد، ما چارهای جز اصلاحات ساختاری عمیق در اقتصاد نداریم؛ باید جراحی اقتصادی را آغاز کنیم تا گذشت زمان ما را فرسوده نکند. بخشی از سرنوشت این مذاکرات به سیاست دولت جدید ایالاتمتحده، بهویژه شخص ترامپ بازمیگردد. بخشی دیگر نیز وابسته به موضع کشورهای اروپایی همچون انگلیس، فرانسه و آلمان است که باید دید در مقابل واشنگتن چه تصمیمی میگیرند. ترامپ باوجود آگاهی از خطوط قرمز ایران در موضوع هستهای که بارها از سوی ما بهصراحت بیانشده بود، درخواست مذاکره و نامهنگاری را آغاز کرد. آنچه امروز اهمیت دارد، تحلیل نیت آمریکاییهاست. ترامپ شخصیتی دارد که ممکن است حتی با نتانیاهو هم زاویه پیدا کند، چون نمیخواهد کسی در تصمیمگیریهایش نقش مؤثر داشته باشد. همانطور که اخیراً با ایلان ماسک هم اختلاف پیدا کرده، میخواهد خودش محور همهچیز باشد.
تفاهم هستهای علیه تندروهاست
مهمانپرست سه سناریو را در خصوص نیت آمریکا محتمل دانست و گفت: سناریوی نخست آن است که آمریکا بخواهد با ایران، حداقل در حوزه هستهای، به تفاهم برسد و زمینه همکاری بیشتر را فراهم کند. این سناریو، هم به نفع ایران خواهد بود و هم برای آمریکا مزایایی خواهد داشت اما مخالفانی نظیر جریان تندرو در داخل اسرائیل به رهبری نتانیاهو و برخی جریانهای افراطی تحت تأثیر لابی صهیونیستی در خود آمریکا دارد. همچنین گروههایی مثل منافقین و سلطنتطلبها که هرگونه توافق را علیه منافع خود میدانند و یک جریان تندرو در داخل کشور نیز ممکن است این توافق را غیرموجه بدانند.
جنگ به نفع طرفین نیست
مهمانپرست درباره سناریوی دوم گفت: ممکن است آمریکاییها به دنبال درگیری نظامی باشند یا با کمک اسرائیل و حمایت پشت پرده آنها؛ در این صورت، مذاکرات ابزاری خواهد بود برای توجیه این مسیر که بگویند «ما مسیر دیپلماسی را رفتیم، نتیجه نداد. این سناریو به ضرر آمریکا، ایران، اروپا و کشورهای عربی منطقه است و احتمال وقوع آن ضعیف است.
توافق بینابینی
سخنگوی پیشین وزارت خارجه گفت: سناریوی سوم، یک حالت بینابینی است؛ نه توافق کامل و نه درگیری. این مسیر میتواند شامل توافقات موقت یا مرحلهای باشد که بخشی از تعهدات ایران در برابر بخشی از رفع تحریمها قرار گیرد. هم آمریکا از آنیک دستاورد نمایشی میسازد و هم عربها ترجیح میدهند بهجای یک ایران قدرتمند یا منطقهای ناامن، چنین وضعیتی برقرار باشد. این سناریو محتملتر است. ترامپ تاکنون نتوانسته وعدههایش را محقق کند، حتی در موضوع تعرفهها عقبنشینی کرد. یک توافق محدود با ایران میتواند دستاوردی برای او باشد تا در عرصه سیاست داخلی آمریکا مانور بدهد و خود را فردی تصمیمساز نشان دهد.
توافق محدود و مرحلهای
مهمانپرست افزود: پیشبینی من این است که به سمت یک توافق محدود و مرحلهای خواهیم رفت، به شرطی که آمریکاییها قصد توافق داشته باشند. اما اگر همچنان بر مطالباتی پافشاری کنند که ازنظر ما خط قرمز است، توافق حاصل نخواهد شد و این روند بلاتکلیفی ادامه مییابد.
جراحی اقتصادی
وی در پایان گفت: اگر توافقی حاصل شود و منافعمان تأمین گردد، از آن استقبال خواهیم کرد. اگر وارد درگیری شوند، ما هم بیپاسخ نخواهیم گذاشت. اگر روند فشار حداکثری ادامه یابد، ما باید بهسرعت به سمت اصلاحات اساسی اقتصادی حرکت کنیم. باید تصمیمات بزرگ بگیریم و ساختار اقتصادی را جراحی کنیم تا در آینده توان بیشتری برای ایستادگی داشته باشیم. اگر چنین اصلاحاتی انجام شود، شاید آمریکا متوجه شود که اتلاف زمان هم دیگر ابزار فشاری علیه ما نخواهد بود، و عقلانیتر برخورد کند.