غنی‌سازی اورانیوم در ایران تنها یک فناوری نیست، بلکه ابزاری استراتژیک در جهت تثبیت موقعیت کشور در نظام بین‌الملل و مقاومت در برابر سلطه‌طلبی برخی کشورها در عرصه فناوری‌های برتر است.
تضمین تأمین سوخت راکتورهای تحقیقاتی و اهمیت حیاتی تولید رادیوداروها و قابلیت تولید سوخت راکتورهای قدرت، افزایش قدرت چانه‌زنی بین‌المللی، بازدارندگی فناورانه، از جمله مواردی است که اهمیت و جایگاه انجام غنی‌سازی اورانیوم در ایران را توجیه پذیر می‌سازد. توان بومی غنی‌سازی اورانیوم، به‌عنوان رکن اساسی در تضمین تأمین پایدار سوخت برای راکتورهای قدرت و تحقیقاتی کشور، اهمیت راهبردی بالایی دارد. بعد از تامین انرژی پایدار و پاک توسط راکتورهای قدرت، راکتورهای تحقیقاتی نیز نقشی کلیدی در تولید رادیوداروهای حیاتی ایفا می‌کنند که بیش از یک میلیون بیمار ایرانی سالانه به آن‌ها وابسته‌اند؛ رادیوداروهایی که در درمان بیماری‌هایی چون سرطان، بیماری‌های قلبی و اختلالات عصبی کاربردهای حیاتی دارند. بنابراین نبود استقلال در تأمین سوخت این راکتورها، کشور را در معرض وابستگی استراتژیک به منابع خارجی قرار می‌دهد؛ وابستگی‌ای که می‌تواند به قطع یا تأخیر در تولید رادیوداروها، اختلال در درمان بیماران و آسیب جدی به بهداشت عمومی منجر شود. به علاوه سابقه بدعهدی برخی قدرت‌های خارجی در تأمین سوخت راکتور تهران در سال‌های گذشته، نمونه‌ای بارز از این آسیب‌پذیری است که ایران را به سمت توانمندی بومی در این عرصه کشاند. در حال حاضر علاوه بر ظرفیت صنعتی طراحی و تولید سوخت راکتورهای قدرت، ظرفیت‌های ایجاد شده برای طراحی و ساخت نیروگاه‌های اتمی و پروژه‌های طرح ۲۰ هزار مگاوات یک تحول راهبردی است که این امر نه تنها موجب شگفتی جریان استکباری شده است بلکه سبب شده تا به هر صورت ممکن از تحقق، قابلیت و ظهور ایران در این عرصه جلوگیری کنند. این قابلیت به‌عنوان یک دارایی راهبردی، فرصت‌های گسترده‌ای برای تقویت امنیت انرژی کشور، کاهش وابستگی‌های خارجی و افزایش بهره‌وری در تولید انرژی هسته‌ای فراهم می‌آورد.
افزایش قدرت سیاسی
و چانه‌زنی بین‌المللی
این توانمندی نه تنها صرفاً یک قابلیت فنی، بلکه به‌عنوان یک ابزار بازدارنده نرم و مشروع، امکان مشارکت فعال، انعطاف‌پذیر و هدف‌مند ایران در ترتیبات امنیتی و سیاسی بین‌المللی را فراهم می‌سازد. قدرت تنظیم‌پذیری سطح غنی‌سازی، در چارچوب نظارت بین‌المللی به ایران اجازه می‌دهد در قبال پایبندی یا بدعهدی طرف‌های مقابل، سیاست‌های متقابل متناسب و قانونی اتخاذ کند. در این سازوکار، ضمن افزایش وزن چانه‌زنی ایران در میز مذاکره، پیامی روشن به طرف‌های مقابل مبنی بر اینکه ایران کشوری با توان فنی بالا، قدرت تصمیم‌گیری مستقل و اراده سیاسی فعال است که می‌تواند با حفظ چارچوب‌های حقوق بین‌الملل، از حقوق مشروع خود دفاع کرده و منافع ملی‌اش را به‌طور مقتدرانه دنبال کند، منتقل می‌کند.
تسلط ایران بر فناوری غنی‌سازی اورانیوم، در عین آن‌که در چارچوب مصارف صلح‌آمیز و تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دنبال می‌شود، به‌طور طبیعی نوعی «بازدارندگی راهبردی فناورانه» نیز ایجاد می‌کند. این نوع بازدارندگی، برخلاف بازدارندگی نظامی کلاسیک، پیش‌دستانه، غیرتهاجمی، مشروع و فناورمحور است. به این معنا که ایران نه به‌دنبال سلاح هسته‌ای است و نه به آن نیاز دارد؛ اما توان فناورانه‌ی بومی‌اش این پیام را منتقل می‌کند که «در برابر فشار یا تجاوز، توان دفاع از منافع خود را دارد» – و این جوهره‌ی بازدارندگی فناورانه در قرن بیست‌ویکم است.
غنی‌سازی بومی این امکان را فراهم می‌کند که شاهد رشد علوم راهبردی و بین‌رشته‌ای در کشور باشیم چرا که غنی‌سازی اورانیوم مستلزم تلفیق علوم و مهندسی‌های پیشرفته است که در توسعه فناوری هسته‌ای نقش حیاتی دارند به عنوان مثال فیزیک هسته‌ای در پایه علمی درک اصول جداسازی ایزوتوپی، رفتار هسته‌ها و ویژگی‌های اورانیوم ۲۳۵ و ۲۳۸، و تعیین روش‌های بهینه غنی‌سازی کاربرد دارد. یا مهندسی مکانیک در طراحی و ساخت سانتریفیوژهای با دقت بالا و مقاومت مکانیکی لازم برای عملکرد پایدار مورد استفاده قرار می‌گیرد. علم مواد و متالورژی برای تولید مواد و آلیاژهای مقاوم در برابر شرایط محیطی و پرتابش‌های هسته‌ای استفاده می‌شود و غیره. بنابراین این همکاری بین‌رشته‌ای باعث ارتقای دانش بنیادی و مهارت‌های عملی کشور در حوزه‌های کلیدی شده و سرریز فناوری‌ها به صنایع پیشرفته دیگر را تسهیل می‌کند.
منبع: ایسنا