این هفته سالگرد ترور «ایندیرا گاندی» تنها نخست وزیر زن هند توسط جداییطلبان سیک است درحالیکه این گروه به تازگی با اقدامهایی به دنبال انتقامجویی از دولت هند به دلیل «عملیات ستاره آبی» در ۴۰ سال پیش هستند. همچنین این هفته سالگرد پایان سیاست تک فرزندی در چین است که بر اساس گزارشهای اخیر اقدامی دیرهنگام برای افزایش جمعیت در این کشور ارزیابی میشود. گزارش ایرنا را در پی میخوانید:
سالگرد ترور ایندیرا گاندی همزمان با اقدامهای تلافیجویانه سیکها
ایندیرا گاندی، تنها نخستوزیر زن هند روز ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴ (۹ آبان ۱۳۶۳) در محل سکونتش در جنوب دهلی نو توسط محافظان سیک خود به قتل رسید. این ترور که در سراسر جهان مورد انتقاد قرار گرفت، یک اقدام تلافیجویانه از سوی جدایی طلبان سیک در پاسخ به عملیات چهار ماه قبل «ستاره آبی» بود که بین یکم تا هشتم ژوئن ۱۹۸۴ (۱۱ تا ۲۰ خرداد ۱۳۶۳) انجام شد.
این عملیات برای خارج کردن جداییطلبان سیک به رهبری جرنایل سینگ بیندرانوالا (Jarnail Singh Bhindranwale) از ساختمانهای معبد طلایی انجام شد و به دستور ایندیرا گاندی نخست وزیر وقت هند و با مشورت مستشاران انگلیسی شکل گرفت. در جریان این عملیات نیروهای دولتی هند به این معبد در شهر «آمریتسر» در ایالت پنجاب یورش بردند، این معبد یکی از مقدسترین اماکن مورد احترام جامعه سیک است. در این عملیات دست کم ۴۰۰ تن کشته شدند. ایالت پنجاب در سالهای ۱۹۸۱ تا ۱۹۹۲ شاهد درگیریهای خشونتباری میان جداییطلبان سیک و ارتش هند بود. بعد از استعمارزدایی از هند در دهه چهارم قرن بیستم که به تقسیم امپراتوری سابق منجر شد، یکپارچهسازی جامعه هند بر اساس معیار مذهبی صورت گرفت. امروز نیز دولت هند به ریاست نارندرا مودی درگیریهایی با جامعه سیک دارد. جداییطلبان کشمیری که تشکیل کشور «خالستان» را با اکثریت سیک خواستارند، در روزهایی که به نام بنیانگذار این آیین، گورو نانک یا بابا نانک جشن گرفته میشود، تصمیم به انتقامجویی از دولت هند به دلیل چهلمین سال «عملیات ستاره آبی» گرفتهاند. گورپاتوانت سینگ پانون، جداییطلب خالستانی ساکن کانادا به شهروندان هندی هشدار داد که از یکم تا نوزدهم نوامبر (۱۱ تا ۲۹ آبان) از پروازهای ایر ایندیا، هواپیمایی ملی هند استفاده نکنند. وی این تهدید را به عنوان انتقام جویی برای آنچه «چهلمین سالگرد نسلکشی سیکها» در هند میخواند، مهم دانست. پانون رئیس گروه موسوم به «سیکها برای عدالت» (SFJ) است که از احتمال حمله به پروازهای ایر ایندیا خبر میدهد. وی سال گذشته نیز تهدید مشابهی را مطرح کرد و گفت: کاری میکند نام فرودگاه بینالمللی ایندیرا گاندی عوض شود.
پایان سیاست تک فرزندی در چین
روز ۲۹ اکتبر سال ۲۰۱۵ (۷ آبان ۱۳۹۴) چین سیاست تک فرزندی خود را که نزدیک به بیش از سه دهه سایه بر این کشور انداخته بود، کنار گذاشت و برای اولین بار از زمان وضع چنین قوانین سختگیرانه تنظیم خانواده، به همه زوجها اجازه داد که ۲ فرزند داشته باشند.
این تصمیم پس از یک نشست چهار روزه حزب کمونیست در پکن که در آن رهبران ارشد درباره اصلاحات مالی و چگونگی حفظ رشد جمعیت بحث کردند، گرفته شد. این حزب در بیانیهای اعلام کرد: چین به طور کامل سیاستی را اجرا خواهد کرد که به هر زوج اجازه میدهد تا ۲ فرزند داشته و پاسخی فعال به جمعیت سالخورده باشند. تغییر سیاست با هدف ایجاد توازن در توسعه جمعیت و مقابله با چالش پیری جمعیت است.
چندین ماه پیش از اتخاذ این تصمیم، این گمانهزنی وجود داشت که پکن در حال آماده شدن برای کنار گذاشتن قانونی است که در سال ۱۹۸۰ به دلیل ترس از انفجار جمعیت ارائه شد. سالگرد کنار گذاشتن سیاست تک فرزندی در چین در هفته جاری، همزمان با سالگرد اعلام جمعیت بیش از یک میلیارد نفری در چین در تاریخ ۲۷ اکتبر ۱۹۸۲ (۵ آبان ۱۳۶۱) است. بر اساس آمارهای سرشماری در آن زمان، جمعیت چین برای اولین بار از مرز یک میلیارد گذشت درحالیکه حدود سه دهه پیش از آن میزان جمعیت نصف بوده است.
از سال ۲۰۱۳، قوانین سختگیرانه تنظیم خانواده چین به تدریج آسانتر شد و از آن زمان به خانوادههای اقلیت قومی و زوجهای روستایی که فرزند اولشان دختر بود، اجازه داده میشد بیش از یک فرزند داشته باشند. به تازگی جمعیتشناسان چینی با پیشبینیهای هشدار دهنده مبنی بر اینکه نرخ تولد ممکن است حتی به زیر یک درصد نیز برسد، از تشدید بحران جمعیتی در این کشور خبر میدهند.