ستاره صبح، عاطفه فرشباف: دونالد ترامپ چندی پیش مدعی شد که پیش از سفرش به خاورمیانه خبر مهمی منتشر میکند. یک رسانه آمریکایی بلافاصله از جانشین شدن نام خلیج فارس با عنوان جعلی خلیج عربی صحبت کرد و گفته شد این شایعه تلخ همان خبر مهم رئیسجمهور آمریکا است. این موضوع با موجی از واکنش های ایرانیان همراه شد. جدا از میزان تأثیر این اقدامات بر تصمیم احتمالی رئیسجمهور آمریکا، همبستگی جامعه ایران در برابر این اقدام قابل تأمل است. ستاره صبح در گفتوگو با امان الله قرائی مقدم، استاد دانشگاه تهران و جامعهشناس به تحلیل این اتفاق پرداخته که در ادامه میخوانید:
وی افزود: در شکل ناسیونالیستی دلبستگی ملی، سطح قدرتمندی از پیش داوری وجود دارد، احساسی و هیجانی عمل میشود و دیدگاهها غیر انتقادی است.
قرائی مقدم با تشریح مختصات میهن دوستی گفت: اما در مقابل میهن دوستی دلبستگی ملی مطمئن و قابل اتکایی است که پر از احساس مثبت است و افراد از قضاوت و پیش داوری نسبت به سایر گروهها و ملتها اجتناب میکنند و درباره کشورشان جهتگیری عاقلانهای دارند. مشاهده چنین رفتاری در میان ایرانیان نسبت به نام خلیج فارس برای من بسیار دلپذیر بود.
وی در ادامه تاکید کرد: اگر چه تغییر نام خلیج فارس به خلیج عرب پذیرفته نیست موضوع تغییر نام خلیج فارس موجب تحریک احساسات ملی ایرانیان شده است. برخی وقایع ملی احساس تعلق و همبستگی اجتماعی را میان اعضای جامعه افزایش میدهند.
این استاد دانشگاه با اشاره به غیر قابل تغییر بودن تاریخ خاطرنشان کرد: تاریخی که از گذشتگان به ما به ارث رسیده قابل تغییر نیست. فرهنگ و هویت ملی از طریق میراث تاریخی به نسل های آینده منتقل شده و هویت جمعی ایرانیان را تحکیم بخشیده است. مردم در برابر دستکاری شدن هویت ملی خود مقابله میکنند و از طریق فضای مجازی یکپارچه برای جلوگیری از جعل نام خلیج فارس ایفای نقش کردند.
وی اظهار داشت: کسانی که با سیاستگذاری غلط هویت ملی را تضعیف میکنند باید به این اتفاق توجه ویژه داشته باشند. هویت ملی موجب پایداری جامعه میشود و به اندازه هویت مذهی در انسجام بخشی نقش دارد
این جامعهشناس در رابطه با تأثیر شرایط اقتصادی بر هویت ملی گفت: تغییرات سیاسی و اقتصادی تشخص هویت ملی ایرانیان را تهدید کرد، اما این هویت را از بین نبرد. بحران های اقتصادی میتوانند برای مدتی تمرکز مردم را از هویت ملی برداشته و به بقا معطوف کنند. اما این تعلق از بین نمیرود زیرا هویت ملی در تاریخ و فرهنگ ایرانیان ریشه های محکمی دارد.
وی در ادامه افزود: سیاستهایی تلاش کردند هویت ملی را با تعریف خود تغییر دهند. حرکت ترامپ در مورد تغییر نام خلیج فارس نیز یک سیاست برای تغییر هویت است. این کارشناس علوم اجتماعی تاکید کرد: باید در برابر نیروهایی که با تهدید هویت یک ملت قصد دارند احساس همبستگی و تعلق را در آن جامعه کم کنند، امکانات گسترده تری برای حفظ ارزش های ملی فراهم آورد. یکی از راهکارهای مقابله با این تلاشها تقویت نماد های ملی و مراسم سنتی ملی است. امان الله قرائی مقدم در پایان سخنان خود با اشاره به شایعه تغییر نام خلیج فارس توسط رئیسجمهور آمریکا گفت: ترامپ تاجر است که هر دستاوردی را از منظر معامله و بده بستان دنبال میکند.
پاک کردن نام خلیج فارس امتیازی است که ترامپ برای گرفتن امتیازی بزرگتر به اعراب هدیه میدهد. شایسته بود پیش از این ما ارتباطات محکمتری با همسایگان و کشور های منطقه داشته باشیم تا برگ ایران برای همسایگانمان ارزش بیشتری پیدا کند و احساسات ملت ایران به دلیل اشتباهات سیاسی و اختلاف با اعراب برانگیخته نشود.