ابوالقاسم محبعلی مدیرکل سابق خارمیانه وزارت امور خارجه و سفیر سابق ایران در مالزی و یونان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با اصرار ترامپ بر به نتیجه رسیدن هر چه سریع‌تر مذاکرات و لزوم تمرکز بر مسائل اساسی مورد بحث میان ایران و آمریکا، گفت: آمریکایی‌ها بیشتر شایعه کرده‌اند که محل مذاکرات را منتقل می‌کنند یا اینکه به نوعی می‌خواهند اروپایی‌ها را در این روند شریک کنند. در مورد غیرمستقیم بودن مذاکرات، طبیعتاً و نهایتاً باید مذاکرات به صورت مستقیم انجام شود و این امر به نفع ما هم خواهد بود و ایران می‌خواهد این روش ابزاری برای کسب امتیاز به دلیل تحریم‌ها یا فشارها باشد. اما به هر حال، نهایتاً مذاکرات دو جانبه به سمت مستقیم شدن میل می‌کند و مذاکراتی که در این سطح و با این موضوعات امنیتی وجود دارد، باید در سطوح بالا و بین شخصیت‌های سیاسی توافق شود تا توافق الزام‌آور باشد.
بازیگرانی چون اروپایی‌ها و اسرائیل می‌توانند در آینده مذاکرات را پیچیده و طولانی کنند
وی ادامه داد: برجام توافقی الزام‌آور نبود اما اگر ایران و آمریکا به صورت دوجانبه مذاکره کنند، برای رسیدن به توافق، نیازمند مذاکرات جدی و مستقیم در سطوح سیاسی دو کشور و مقامات تراز اول هستند و باید با تأیید مقامات عالی رتبه باشد سپس به تصویب مجلسین هم برسد. حال اینکه چقدر این امر ممکن است، مسائل پیچیده‌ای وجود دارد و همچنین ممکن است مسائل هسته‌ای مطرح باشد. طبیعی است که مسائل امنیتی مربوط به آمریکا و ایران، از این جنبه پیچیده می‌شود و بازیگران دیگر، اعم از اروپایی‌ها، روس‌ها، اسرائیلی‌ها و اعراب هم می‌توانند مؤثر باشند و در آینده مذاکرات را پیچیده و طولانی کنند.
نهایتاً مذاکرات باید بین وزرای خارجه یا در سطوح ریاست‌جمهوری باشد
این دیپلمات با سابقه در خصوص احتمال افزایش سطح مذاکرات و حضور وزیر امور خارجه آمریکا در جریان مذاکرات با ایران، تصریح کرد: به هر حال، آقای ویتکاف نمایندگی ویژه دارد، اما طبیعی است که نهایتاً مذاکرات باید بین وزرای خارجه باشد یا در سطوح مقامات رسمی که پاسخ‌گو هستند. ویتکوف که نقش مشاور دارد ولی وزیر امور خارجه که از کنگره رأی اعتماد گرفته است باید در مقابل کنگره آمریکا پاسخ‌گو باشد. شاید برای طرف مقابل هم مهم باشد که چه کسی به عنوان مذاکره‌کننده حضور داشته باشد ولی به نظر نمی‌رسد که اتفاق نظری وجود داشته باشد. وزارت خارجه و دستگاه‌های دیگر، شاید وزارت دفاع، موضع سخت‌تری نسبت به ترامپ و ویتکاف داشته باشند.
روس‌ها علاقه‌مند نیستند که ایران به توافق برسد ولی خودشان تحت تحریم باشند
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل درباره سفر آتی وزیر امور خارجه به روسیه و دیدار با پوتین، گفت: بازیگران متعددی در این قضیه هم ذینفع و هم مؤثر هستند و مسائل ایران و آمریکا با مناسبات ایران و روسیه و سیاست خاورمیانه طرفین و همچنین مسئله اوکراین به نحوی گره خورده است. به‌طوری‌که تحریم‌ها ممکن است بر روس‌ها نیز تأثیر بگذارد و هم ایران. نه ایران علاقه‌مند است که پیش از خود، تحریم‌ها روس‌ها لغو شود و امکان حمایت روسیه را از دست بدهد و نه روس‌ها علاقه‌مند هستند که ایران به توافق برسد و روسیه تحت تحریم‌ها و فشارهای مستقیم آمریکا و اروپا قرار دارد. آمریکایی‌ها می‌خواهند به مسئله‌ای که هست، یعنی اوکراین، مسئله هسته‌ای ایران و غزه یا صلح خاورمیانه که به نوعی به هم ارتباط دارد، بپردازند. این هم جای نگرانی برای ایران دارد که شاید در ازای اعطای امتیازاتی در اوکراین به روسیه، امتیازاتی در قبال ایران بگیرد.
باید سرنوشت ۲۲۳۱ مشخص شود
محبعلی در خصوص احتمال ورود سایر بازیگران ۱+۵ به جریان مذاکرات مسقط، اظهار کرد: برجام یک تعهد بین‌المللی زیر نظر شورای امنیت بود اما اینجا یک مسئله دوجانبه است در نهایت، ممکن است که بعد از توافق ایران و آمریکا، سازمان ملل یا بر اساس گزارش آژانس یا درخواست اعضای شورای امنیت جلسه‌ای تشکیل دهد، زیرا باید سرنوشت ۲۲۳۱ مشخص شود. در این راستا، نقش روسیه و چین هم حائز اهمیت است، زیرا آن‌ها هم اعضای شورای امنیت هستند. اما بقیه مذاکرات باید به‌صورت مستقیم بین ایران و آمریکا انجام شود. همان‌طور که گفتم، آن‌ها هم ذینفع هستند از طریق مسائلی که به‌هرحال خودشان با آمریکا یا ایران دارند.
اگر توافقی میان ایران و آمریکا منعقد شود قطع‌نامه ۲۲۳۱ در پاییز وضعیت را عادی اعلام می‌کند
وی خاطرنشان کرد: در صورت توافق ایران و آمریکا، احتمال فعال شدن مکانیزم ماشه بسیار کم خواهد شد و اگر سطح غنی‌سازی و نظارت‌های مورد تأیید آژانس و آمریکا پذیرفته شود و همچنین آژانس هم اعلام کند که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است، در این صورت، موضوع مکانیزم ماشه خود به خود از بین می‌رود و قطع‌نامه ۲۲۳۱ در پاییز وضعیت ایران را عادی اعلام می‌کند.