هواپیمای حامل آیت‌الله خمینی و همراهانشان، روز ۱۲ بهمن بالاخره بر باند فرودگاه مهرآباد تهران نشست. هواپیمای ایرفرانس که این گروه را از پاریس به تهران آورد، ۴۰۰ صندلی داشت که تقریباً ۲۵۰ صندلی آن خالی بود.
هواپیما را به صورت چارتر برای آیت‌الله خمینی و اطرافیانش در نوفل‌لوشاتو در اختیار گرفته بودند و این دلیل اصلی خالی بودن هواپیماست. گفته می‌شود علاء میرمحمد صادقی بازاری معروف اصفهانی که چندی پیش درگذشت، با چکی به مبلغ دو میلیون دلار پرواز و مسافرانش را بیمه کرد. بعضی نام‌ها و تصاویر به مرور در اخبار و فیلم‌ها طی سال‌های گذشته حذف شدند و برخی دیگر بیشتر مورد توجه قرار گرفتند. ورود امام خمینی به ایران، آغاز دوره‌ای ۱۰ روزه است که با عنوان دهه فجر می‌شناسیم.
سرنوشت متفاوت شاید مناسب‌ترین عبارت برای مسافران این پرواز باشد. چون بسیاری از آنهایی که در پرواز انقلاب همراه امام بودند طی سال‌های بعد مسیر‌های متفاوتی را طی کردند. بعضی از آنها هنوز هم شناخته‌شده هستند و تقریباً هر سال به همین مناسبت مورد توجه قرار می‌گیرند. در این گزارش نگاهی دیگر به این سرنوشت‌ها بیاندازیم.
قطب‌زاده؛ مسافر صندلی کناری
صادق قطب‌زاده تا سال‌ها شاخص‌ترین فردی بود که از فیلم‌ها و مربوط به حضور امام در پرواز انقلاب و همچنین پیاده شدن ایشان از هواپیما حذف می‌شد. قطب‌زاده بیشتر پرواز را در صندلی کناری امام خمینی نشسته بود. او به خاطر تسلطش بر زبان انگلیسی، صحبت‌های خبرنگاران را برای آیت‌الله ترجمه می‌کرد.
او پس از سقوط حکومت پهلوی به ترتیب رئیس رادیو تلویزیون و سپس وزیر امور خارجه شد. صادق قطب‌زاده در اولین انتخابات ریاست‌جمهوری شکست سنگینی از دیگر نامزد‌ها خورد و برخی می‌گویند که احساس کرد دارد از گردونه حذف می‌شود. او شهریور ۶۱ به اتهام طراحی کودتا و تلاش برای ترور آیت‌الله خمینی محاکمه و اعدام شد.
فروهر؛ مسافری از تهران
داریوش فروهر از جمله همراهان امام خمینی در نوفل لوشاتو بود. برخی گزارش‌ها می‌نویسند او اولین فردی بود که هواپیما را ترک کرد. فروهر در آن زمان از چهره‌های شاخص جبهه ملی محسوب می‌شد. او در دولت موقت وزیر کار شد و سپس به فعالیت حزبی روی آورد. داریوش فروهر بیست سال پس از این پرواز در آذر ۷۷ در پروژه قتل‌های زنجیره‌ای همراه همسرش به قتل رسید.
بنی‌صدر؛ اولین رئیس‌جمهور
یکی از نکات جالب توجه پرواز انقلاب این است که ۵ نفر از نامزد‌های نهایی انتخابات نخستین ریاست‌جمهوری در آن حضور داشتند: داریوش فروهر، صادق قطب‌زاده، سیدصادق طباطبایی و حسن حبیبی. ابوالحسن بنی‌صدر، که اولین رئیس‌جمهور ایران شد، نیز در این پرواز بود.
او در نهایت، به دلیل تحولات سیاسی سال‌های ۵۹ و ۶۰ و اختلاف با حزب جمهوری اسلامی که منجر به نزدیکی‌اش با سازمان مجاهدین خلق شد، در ۳۰ خرداد ۶۰ از ریاست‌جمهوری عزل شد و تابستان همان سال ایران را برای همیشه ترک کرد. بنی‌صدر در سال ۱۴۰۰ (۲۰۲۱ میلادی) درگذشت.
سازگارا؛ پیاده‌شده از قطار انقلاب
محسن سازگارا یکی از مسافران این پرواز است. او پس از انقلاب مسئولیت‌های مختلف نظامی و دولتی را بر عهده گرفت. در نهایت نیز به یکی از روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی اصلاح‌طلب تبدیل شد. سازگارا اوایل دهه هشتاد به آمریکا مهاجرت کرد و همچنان در آن کشور زندگی و فعالیت می‌کند.
یزدی؛ انقلابی سابق
ابراهیم یزدی از اولین اشخاصی بود که در ایران برچسب آمریکایی به او خورد. چون سال‌ها قبل از انقلاب در این کشور زندگی و فعالیت می‌کرد. یزدی بیشتر به عنوان وزیر خارجه دولت موقت و ازچهره‌های نزدیک به آیت‌الله خمینی شناخته می‌شود. او از جمله فعالان ملی – مذهبی بود طی سال‌های بعد کنار گذاشته شدند. یزدی چند بار در سال‌های پس از انقلاب به زندان افتاد. یزدی سال ۱۳۹۶ به علت بیماری درگذشت.
منتظری؛ شهادت در انفجار
محمد منتظری، فرزند آیت‌الله منتظری از جمله چهره‌های شاخص و ماندگار نهضت امام خمینی است. او که با فعالیت‌های نهضتی خود و ارتباط با لیبی و کشور‌های انقلابی شناخته می‌شد نیز یکی از صندلی‌های هواپیمای امام را در اختیار داشت. محمد منتظری، عضو حزب جمهوری اسلامی شد و در انفجار ۷ تیر ۶۰ به شهادت رسید.
حسن لاهوتی؛ مرگ مشکوک
حسن لاهوتی نیز یکی از سرنوشت‌های عجیب این فهرست را دارد. او از چهره‌های نزدیک به امام محسوب می‌شد که سابقه طولانی از مبارزه و زندان در دوران شاه داشت. لاهوتی پیش از انقلاب با سازمان منافقین ارتباط داشت و بعد از انقلاب و به دنبال وقایع سال‌های ابتدایی انقلاب با حزب جمهوری به مشکل خورد و مخالف عزل بنی‌صدر بود. روایت‌های متعددی از اقدامات و سرنوشت لاهوتی وجود دارد که می‌توان گفت هیچ کدام بی‌طرفانه نیست. لاهوتی ۷ آبان ۱۳۶۰ در زندان اوین درگذشت.
صدرعاملی؛ راوی آخرین پرواز
رسول صدرعاملی شاید در این سال‌ها به عنوان تهیه‌کننده و کارگردان شاخص سینمای ایران شناخته شود، اما پیش از هر چیز، او خبرنگار روزنامه اطلاعات در این پرواز بود. صدرعاملی سال ۵۷ در آلمان غربی درس می‌خواند. او از سوی روزنامه اطلاعات به فرانسه رفت و یکی از مهم‌ترین نقش‌ها در روایت حضور امام در نوفل لوشاتو و پرواز انقلاب را بر عهده داشت. او هم‌اکنون به عنوان یکی از چهره‌های مهم و قدیمی در سینمای ایران شناخته می‌شود.
شاهرخ حاتمی؛ مرگ در پاریس
بخشی از مشهورترین عکس‌های تهیه‌شده از امام در این پرواز و ورود ایشان به ایران، توسط شاهرخ حاتمی گرفته شده است. حاتمی در آن زمان به عنوان عکاس مجله پاری‌ماچ به نوفل‌لوشاتو رفت و از امام عکاسی کرد. سپس با پرواز ایرفرانس به ایران آمد. او تا پیروزی انقلاب در ایران بود و عکاسی کرد. حاتمی بار دیگر به فرانسه بازگشت و کار خود را ادامه داد. او که پیش از آن بیشتر عکاس خبری بود، به سمت عکاسی سینما، پرتره و فشن رفت. او سال ۱۳۹۶ درگذشت.
منبع: فرارو