ستاره صبح - فائزه صدر: انتشار نتایج کنکور سراسری و نوع چیدمان رتبه‌های برتر این آزمون، موضوع عدالت آموزشی و جایگاه مدارس عادی در نظام آموزشی کشور را به میان کشیده است. چرا که ۱۶ استان کشور هیچ سهمی در رتبه‌های یک تا ده ندارند و بیشترین سهم از آن مدارس سمپاد است تا جاییکه تنها یک نفر از رتبه‌های برتر از مدارس دولتی است. ستاره صبح در رابطه با این موضوع با سید کاظم اکرمی، وزیر آموزش و پرورش دولت دوم میرحسین موسوی گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانید:
با انتشار نتایج کنکور بار دیگر بحث بی عدالتی آموزشی داغ شده، چرا انتشار جزئیات رتبه‌های برتر کنکور که عموماً دانش‌آموزان مدارس سمپاد و غیرانتفاعی‌ها هستند باعث ناامیدی سایر دانش‌آموزان شده است؟
چون این وضعیت نشان دهنده تمرکز ناعادلانه منابع آموزشی و نابرابری در دسترسی به امکانات آموزشی است و کیفیت بهتر آموزش در مدارسی که رتبه‌های برتر آنجا درس خوانده‌اند را به رخ جامعه می‌کشد.
مردم احساس می‌کنند که تعدادی از خانواده‌ها و فرزندانشان به آموزش باکیفیت دسترسی دارند، این وضعیت بعد از انتشار نتایج کنکور از احساس نابرابری و تبعیض، به شکاف طبقاتی تبدیل می‌شود. مردم متوجه هستند که فرصت پیشرفت و توسعه برایشان محدود شده است.
خصوصی شدن آموزش و در ادامه تجاری شدن آموزش در ایران باعث تعمیق نابرابری‌های اجتماعی و محدود شدن دسترسی دانش آموزان محروم به آموزش با کیفیت شده است.
آموزش با کیفیت به مثابه کالایی گران قیمت در اختیار ثروتمندان قرار گرفته است. نتایج کنکور نشان می‌دهد فرصت‌ها در دست اقلیت ثروتمند است.
با توجه به اینکه قبولی در آزمون سمپاد منوط به گذراندن کلاس‌های آموزش، شرکت در دوره‌های طولانی و سنگین تست زنی و تقبل هزینه بالای این دوره‌ها است، آیا می‌توان حضور دانش‌آموزان مدارس استعدادهای درخشان در میان رتبه‌های برتر کنکور را حق این گروه دانست یا خیر؟
در هر دوره دانش‌آموزان مدارس سمپاد بخش قابل توجهی از رتبه‌های برتر را به خود اختصاص داده‌اند که به نظر می‌رسد این حق دانش‌آموزان تیزهوش است. اما رقابت برای پذیرفته شدن در این مدارس همانطور که اشاره کردید روندی پر هزینه است که از سال‌های اول دوره ابتدایی تا سال نهم ادامه دارد. خانواده‌های اندکی از پس تأمین این هزینه‌های سرسام آور و نجومی بر می‌آیند.
از طرفی بعد از قبولی، دانش‌آموزان مدارس سمپاد شهریه می‌پردازند، دبیران ویژه دارند و از آموزش با کیفیت‌تری برخوردار می‌شوند. نمی‌توان گفت آزمون کنکور شرایطی عادلانه و برابر برای همه ایجاد می‌کند.
تجمیع دانش آموزان مستعد در مدارس خاص مدارس دولتی را از برکت حضور دانش‌آموزان باهوش، درسخوان و مستعد تهی کرده است. این وضعیت دانش آموزان و خانواده‌ها را به سمت مدارس غیردولتی و مدارس خاص ترغیب می‌کند و باعث می‌شود مدارس دولتی ضعیف شوند.
تصمیمات دولت‌ها در حوزه آموزش و پرورش نشان داده عزمی جدی برای برقراری عدالت آموزشی وجود ندارد، آیا می‌توان امیدوار بود که انتشار نتایج کنکور و وضعیت رتبه‌های برتر می‌تواند زنگ خطر عدم وجود عدالت آموزشی را در دولت به صدا در بیاورد؟
آقای پزشکیان اخیراً نظر خود را در مورد آموزش و پرورش و پولی بودن مدارس بیان کرد. ایشان به طور کلی دغدغه عدالت دارد و با نقض قانون و آموزش غیر دولتی موافق نیست. باید منتظر عملکرد دولت در این زمینه باشیم و بعد نظر بدهیم.
برقراری عدالت آموزشی با عمل به قانون اساسی ممکن می‌شود. اصل ۳۰ قانون اساسی می‌گوید: "دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد".
قانون می‌گوید هیچ فردی نباید به دلیل مسائل مالی از دسترسی به آموزش محروم بماند. قانون آموزش را همگانی و رایگان می‌داند، چنین سطحی از آموزش نمی‌تواند با تبعیض همراه باشد. اجرای بی کم و کاست قانون، پرهیز از اعمال سلیقه اشخاص و آرا و نظرات گروه‌های با نفوذ، موفقیت دولت را تضمین می‌کند.
من در زمانی که مسئولیت داشتم مخالف تأسیس مدارس غیرانتفاعی بودم و در این مورد با آقای مهاجرانی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اختلاف نظر داشتم ولی در نهایت نظر ایشان و همفکرانشان تأیید شد چون دولت بودجه کمی داشت و نمی‌توانست برای آموزش و پرورش بیش از آن هزینه کند. مدارس غیرانتفاعی را ایجاد کردند که از نظر مالی و از نظر کمبود مدرسه جبران کننده باشد.
در این موضوع با عطا‌الله مهاجرانی وزیراسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی اختلاف نظر داشتیم.
حتی من برای اینکه این کار به نام من تمام نشود در زمان بررسی این قانون به مجلس نرفتم و مهاجرانی برای پیگیری این کار به مجلس رفت. در آن دوره من و دیگر مخالفان ایجاد مدارس غیرانتفاعی ناموفق بودن این طرح را پیش بینی می‌کردیم اما باید بگویم وضعیت امروز این مجموعه‌ها بسیار بدتر از آن چیزی است که ما در رابطه‌اش هشدار می‌دادیم.
طبقانی شدن مدارس تبعات نامطلوبی داشت. آثار نابرابری که از سنین ابتدایی و توسط مدارس ایجاد می‌شود تا پایان عمر هر انسانی با او است.
نابرابری که امروز توسط مدارس در سال‌های کودکی و نوجوانی بین بچه‌های اقشار مختلف ایجاد شده تا آینده این افراد پیش خواهد آمد. کسی که امروز آموزش مطلوبی نمی‌بیند در آینده هم نمی‌تواند در کنکور رتبه خوبی کسب کند و به همین ترتیب شغل خوبی پیدا نمی‌کند و درآمد کمتری خواهد داشت. آموزش و پرورش ما ناخواسته تولید نابرابری می‌کند. امید است دولت چهاردهم این روند را متوقف کند.