ستاره صبح- مصطفی فروغی: دستگاه دیپلماسی سال‌هاست که سیاست نگاه به شرق را دنبال کرده و می کند. درا ین ارتباط دولت روحانی روز اول تیر 1399 قرارداد 25 ساله با چین را امضا کرد و نوید بهبود اقتصادی در پرتو این قرارداد را داد. همچنین در جریان سفر ابراهیم رییسی در دی ماه 1400 به مسکو قرارداد 20 ساله بین دو کشور به امضا رسید. مقامات این قرارداد را برای مردم و اقتصاد کشور مفید دانستند. البته آثار این دو قرارداد تاکنون در سفره و زندگی مردم دیده نشده است. در حالی دستگاه دیپلماسی به پکن و مسکو چشم دوخته که چین و روسیه در گذشته از ترس تحریم های ایالات متحده برخی پروژه ها را که قرار بود در ایران اجرا کنند رها کردند و فرار را بر قرار ترجیح دادند!
این دو کشور با حمایت از موضع امارات درباره جزایر 3 گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی ایرانی‌ها را غافلگیر و شوکه کردند و آب پاکی را روی دستان مردم ایران و سیاست نگاه به شرق ریختند. حدود بیش از 70 دیپلمات پیشین با صدور بیانیه‌ای نسبت به شرق‌گرایی و غرب‌ستیزی هشدار دادند که در ادامه می خوانید: جمعی از سفرا و دیپلمات‌های ارشد سابق ایران درباره موضع روسیه در همراهی با امارات متحده عربی درباره جزایر سه گانه ایرانی بیانیه ای صادر کردند. متن بیانیه بدین شرح است: انقلاب اسلامی ایران حاصل مجاهدتهای آزاد زنان و آزاد مردان ایرانی در راه استقلال، آزادی، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشور است. در این میان جمهوری اسلامی ایران به عنوان نظام سیاسی برآمده از آراء مردم موظف است با تمام قوا و به هر طریق مشروع از حاکمیت و تمامیت ارضی ایران و استقلال و امنیت کشور صیانت نماید.
منافع ملی جای مماشات نیست
متاسفانه یکبار دیگر در عرصه روابط دیپلماتیک با کشورها شاهد هستیم که فدراسیون روسیه همانند جمهوری خلق چین برای پیگیری اهداف منطقه ای و منافع خود تمامیت ارضی ایران را وجه المصالحه قرار داده و از این طریق به منافع ملی ایران در عرصه بین المللی بی اعتنایی آشکار نموده است. دیپلماسی عزتمندانه اقتضا می نماید که بهر طریق ممکن و موثر از ادامه چنین جهت گیریهای غیر قابل قبول در مراودات کشورهای دوست جلوگیری شود. اگر چه بر مبنای قانون اساسی و قوانین موضوعه، تعامل سازنده با همه کشورهای جهان در سرلوحه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد و در این میان فدراسیون روسیه و جمهوری خلق چین از اهمیت بالایی برخوردارند لکن عرصه منافع ملی و بویژه تمامیت ارضی ایران جای هیچگونه مماشات با هیچ کشور و نظام سیاسی نیست.
سیاست نه شرقی نه غربی
ما در عرصه تحولات جاری سیاسی بین المللی بر این باوریم که علت العلل کاستی ها و تحمیل رفتارهای غیر قابل قبول در رقابتهای ژئوپلیتیک از جمله اقدامات بی محابا از سوی برخی کشورها در نادیده گرفتن جایگاه ایران و تعرض به منافع ملی ایرانیان و تمامیت ارضی کشور ناشی از عدم رعایت اصولی سیاست کنه شرقی نه غربی به معنی عدم تعهد به شرق و غرب و عدم توازن در روابط خارجی و نگاه یکسویه به اصل بازدارندگی در روابط بین الملل است به بیان دیگر بدون شک تکیه مطلق بر مراودات دوستانه با بخشی از کشورها در عرصه معادلات و داد و ستد بین المللی و در دستور کار نبودن یک سیاست خارجی متوازن و توسعه گرا در تعامل با طیف بزرگی از مراکز و بازیگران اثر گذار در تحولات منطقه ای و جهانی، بطور طبیعی میل شدید کشورهای فرصت طلب برای سود جویی یکطرفه در روابط دوجانبه و چند جانبه با ایران را بر خواهد انگیخت. بنابراین طبیعی است که برخی کشورها در مقاطع مختلف و بطور مستمر با فهم چنین معادله ای خود را مجاز به هرگونه رفتار با جمهوری اسلامی ایران در عرصه منطقه ای و بین المللی بدانند.
مفاهیم قدرت چند وجهی
علاوه بر این باید توجه داشت که مفاهیم ،قدرت امنیت و بازدارندگی در مقطع فعلی متحول و چند وجهی شده است بطریق اولی کشوری در دنیای امروز مقتدر است که ضمن برخورداری از اقتدار چند وجهی در سیاست، اقتصاد فناوری ،تجارت قدرت نرم و توانمندی نظامی بتواند در حوزه شاخص های جهانی امنیت و توسعه اثر گذار بوده و از قدرت افزایش یا کاهش منافع دیگران به نفع خود برخوردار باشد.سیاست شرق گرایی یک سویه و غرب ستیزی افراطی و انکار روابطی متوازن با کشورها و قدرتهای جهانی بدون توجه به الزامات ژئوپولیتیکی ایران خسارات غیر قابل جبرانی را به منافع کشور وارد ساخته و هزینه‌های گزافی را تحمیل می نماید.
واقع گرایی در روابط خارجی
سیاست خارجی متوازن در مناسبات منطقه ای و جهانی نگاه واقع گرایانه در تعامل با کشورها و خودداری از اتخاد مواضع جانبدارانه در موضوعاتی که منافع ملی و مصالح مردم ایران را تحت تاثیر قرار می دهد، می تواند پیشران یک سیاست خارجی هوشمند در شرایط کنونی باشد.