ستاره صبح آنلاین:شبکه خبری "العربی الجدید" در مطلبی اعلام کرد که علی باقری مذاکره کننده ارشد ایران در روزهای آینده به قطر و عمان سفر خواهد کرد.عمان و قطر همواره جزو کشورهایی بوده اند که نقش میانجی بین ایران و غرب را بازی کرده اند.خبر توافق موقت یا تفاهم نانوشته بین ایران و آمریکا برای کاهش تنش و باز شدن بخشی از پول های بلوکه شده ایران در روزهای گذشته به گوش می رسید.در ارتباط با این موضوع ستاره صبح گفتگویی با سید جلال ساداتیان دیپلمات پیشین انجام داده که در ادامه می خوانید:
نظر شما درباره شکل‌گیری مذاکرات غیر مستقیم میان ایران و آمریکا چیست؟
نکته اول این است که خبر توافق موقت میان ایران و آمریکا از سوی مسئولان دستگاه سیاست خارجی ایران و آمریکا تکذیب شد
اما از مدت‌ها قبل مطرح بود که مذاکراتی وجود داشته و در همین ارتباط پادشاه عمان به تهران سفر کرد.نکته قابل تامل این است که روابط ایران و آمریکا ابعاد مختلفی را شامل می‌شود بنابراین نمی توان توقع داشت که تمامی مشکلات در یک بسته مذاکراتی کوتاه مدت حل و فصل شود.
به طور مشخص می توان گفت به اندازه عمر جمهوری اسلامی ، تخاصم، درگیری و چالش بین ایران و آمریکا وجود داشته و دارد که حتی برخی از موارد قبل از انقلاب هم چاشنی این تنش بین دو کشور شده است.
در نتیجه دستیابی به توافق در کوتاه مدت انتظار نابجایی است. اما احتمال اینکه بتوانند گام به گام برخی از مسائل را با یکدیگر حل و فصل کنند، وجود دارد.همانطور که ایران، عربستان و تاحدودی امارات، به عنوان مجموعه شورای همکاری خلیج‌فارس قدم‌هایی را در راستای حل و فصل مسائل فی مابین برداشتند و در بیانیه‌ای که بلینکن در نشست شورای همکاری خلیج‌فارس مطرح کرد از شکل‌گیری روابط استقبال شد.
نزدیکی ایران به کشورهای عرب منطقه باعث شده که بخشی از نگرانی های واشنگتن رفع شود.زیرا آمریکا تصور می کند ایران برای حفظ مفاد توافق خود با عربستان بخشی از اقداماتش که خوشایند آنها نیست را متوقف می کند.
بخشی از نگرانی آمریکا در مورد ایران مربوط به مسائل هسته ای است اما بخشی دیگر مربوط به فعالیت های موشکی و منطقه ای جمهوری اسلامی می شود.
همچنین کاهش تنش در یمن، لبنان، عراق و سوریه هم در فضای پیش آمده مورد انتظار آنان است.. به همین دلیل بلینکن از این موضوعات اظهار رضایت کرده است. بنابراین این مواردی که گفته شد مانند پازلی است که خانه‌های آن گام به گام تکمیل می‌شوند تا مشکلات حل و فصل شود.
موضوع دوم در ارتباط با برجام است. گفت‌وگوهایی که با میانجگری‌های عمان اتفاق افتاده و پادشاه این کشور حامل موافقت طرح مشترک آمریکا و اروپا برای ایران بوده نشانه‌های توافق را مشخص می‌کند. اقداماتی که در خصوص مسئله پادمانی رخ داد و منجر به توافق ایران با آژانس شد.
نشست اخیر شورای حکام که در آن علیه ایران موضع گیری نشد به معنای این است که گزارش مثبتی از دبیرکل دریافت کردند و این نکات جزیی از نشانه‌های توافق احتمالی است. بخشی دیگر از مسئله، مربوط به پادمان یا مسائل فنی نظارتی بود که تا حدودی توافقاتی حاصل شده است. بنابراین این دو نکته جزو مسائل با اهمیتی است که اگر طرفین بتوانند در مورد آنها به نتایج درست دست پیدا کنند، امیدواری برای شکل‌گیری توافق افزایش پیدا خواهد کرد. بر پایه همین تحلیل ها است که رسانه های دنیا اخبار مذاکرات محرمانه را منتشر می کنند. طبق خبرهای غیررسمی آقای باقری از طرف ایران و آقای گرگ که مقام امنیتی از طرف آمریکا است با هم گفت‌وگو می‌کنند تا اختلافات باقی مانده حل شود. در حال حاضر طرفین درباره آنچه که قرار است مشکلات را حل و فصل کند، اطلاع‌رسانی نکردند. به همین دلیل اظهارنظرهایی که ما انجام می‌دهیم، بر اساس حدس و گمان است که ممکن است اتفاق بیفتد.
به نظر شما تا چه میزان احتمال دارد که توافق موقت یا تفاهم نانوشته بین دو کشور صورت گیرد؟
اگر حادثه خاصی نیفتد و به تعبیر عامیانه موشی از سوی طرفین خارجی و داخلی در سوراخ دوانده نشود، انتظار و امید ایجاد شده تا برجامی شکل بگیرد. آن‌هایی که از برجام اظهار ناامیدی می‌کردند، حالا می‌گویند تنها چارچوب قابل قبولی که می‌تواند طرفین را به نتیجه برساند، همان برجام است. توافقی که از نظر حقوقی، چارچوب‌های آن حفظ شده و حالا ممکن است در برخی آیتم‌ها تجدیدنظرهایی در آن صورت بگیرد.
چارچوب اصلی توافق مورد انتظار ایران همان برجام ۲۰۱۵ است. اما اینکه آیا دقیقا تمامی آن توافق قابل احیاست یا تغییراتی در آن ایجاد شود، بستگی به مذاکراتی که در حال انجام است، دارد.
آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها انتظارات بیشتری را مطرح می‌کنند. چینی‌ها فشارهایی را نیز وارد می‌کنند که باید دید از مذاکرات چه دستاوردهایی بیرون می‌آید. بنابراین شرایط یک مقدار تغییر کرده است. یعنی ایران در برجام ۲۰۱۵ مجاز بود که ۱ IR یا ۲ IR را استفاده کند اما خروج آمریکا و اجرای یک طرفه تحریم‌ها توسط آمریکا، ایران را مجاز کرد که اقلام بیشتری را مورد استفاده قرار دهد و امروزه می‌بینیم که از۶ IRI و ۹ IRI استفاده می‌کند. بنابراین تا زمانی که توافق صورت نگیرد و اطلاع‌رسانی نشود، نمی‌توان با قطعیت گفت به توافق برجام، کمتر یا بیشتر دست پیدا کرده‌ایم یا خیر.