ستاره صبح، فائزه صدر: با وجود حواشی مطرح شده پیرامون بودجه 1402، این سند اقتصادی ظرف 4 روز در کمیسیون تلفیق مجلس بررسی و در صحن علنی تصوب شد. نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز گذشته به بررسی گزارش کمیسیون تلفیق پیرامون کلیات لایحه بودجه پرداختند و پس از شنیدن دفاعیات رییس جمهور و اظهارات نمایندگان موافق و مخالف، آن را به تصویب رساندند. ستاره صبح در گفت و گو با هادی حق شناس، اقتصاددان و نماینده پیشین مجلس به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می خوانید:
ارزیابی شما از روند بررسی و تصویب سریع کلیات بودجه در کمیسیون تلفیق و مجلس چیست؟
روند تصویب بودجه در مجلس بر طبق آیین نامه داخلی است. بودجه نخست باید وارد کمیسیون تلفیق شود و کلیات این سند آنجا بررسی شود. سپس بودجه به صحن علنی می آید و طبیعی است که رای می آورد.
تا به امروز کمتر پیش آمده که کلیات بودجه در مجلس رای نیاورده باشد. از این رو حدود 160 رای نمایندگان به این بودجه طبیعی به نظر می رسد و انتظاری جز این نمی رفت.
آنچه اهمیت دارد مراحل بعد از این است و باید دید وقتی کلیات بودجه به کمیسیون های تخصصی می رود چه پیش می آید؟!
مثلا اگر مجلس تغییراتی در حداقل دریافتی شاغلان و بازنشستگان ندهد، حتما شاهد این خواهیم بود که طبقات دیگری از جامعه به زیر خط فقر سقوط کنند.
نگاه به بودجه صرفا نگاه به بودجه سالانه برای اداره کشور است. زیرا مشکلات اقتصادی کشور فراتر از حدی است که این سند و ردیف هایش بتوانند از پس آن بربیاید. نمی توان انتظار داشت بودجه منشا تحول در اقتصاد 1402 باشد.
سرعت تصویب بودجه این فرض را پیش می آورد که جریان هم فکر دولت در مجلس قصد بررسی جدی و موشکافانه لایحه بودجه را ندارد. نظر شما در این رابطه چیست؟
وقتی مجلس و دولت یک دست باشند، از ضعف های اساسی هم عبور می کنند. یک دست شدن باعث پنهان ماندن ضعف ها در دو قوای مهم می شود.
اگر مجلس و دولت یک دست نبودند برخی از وزرای فعلی رای نمی آوردند. وزیر تعاون استعفا داد و رفت یا وزیر راه کنار کشید. این ها نشانگر مسائلی واضح است. این آقایان در استاندارد های آن پست نبودند ولی مجلس آنها را پذیرفت و مسئولیت های سنگینی را بر دوششان گذاشت.
البته در مورد بودجه دیدیم که با وجود یک دست بودن نگاه سیاسی دولت و مجلس در حدود 60 نماینده به بودجه پیشنهادی دولت رای مخالف یا ممتنع دادند. پس اگر این مجلس جمعی از همفکران و حامیان دولت نبودند، می توان حدس زد که این بودجه رای نمی آورد.
اگر بخواهیم در خصوص نکات ضعف و موارد ابهام برانگیز بودجه صحبت کنیم، به نظر شما کدامیک برجسته تر است؟
تحقق درآمد های نفتی در این بودجه محل سوال است. قیمت نفت هر بشکه 85 دلار دیده شده است، بعلاوه فروش یک میلیونو 400 هزار بشکه در روز اعلام شده این ها اعداد و ارقامی هستند که به نظر نمی رسد با وجود تحریم ها قابل احصا باشند.
دولت در بودجه فرض کرده سال آینده یک میلیون و 400 هزار بشکه نفت می فروشد. اما آیا دولت در سال جاری چنین ارقامی را در فروش نفت محقق کرده است؟
نکته دوم فرض دولت بر قیمت نفت است. آیا در سال جاری هم قیمت نفت 85 دلار بود؟
جنگ اوکراین از نظر اقتصادی جهان را با یک شوک مواجه کرد. زمانی تقاضا برای نفت زیاد می شود که رشد اقتصادی جهان افزایشی باشد. اما امروز چشم اندازی برای افزایش تقاضای نفت وجود ندارد. به همین دلیل حصول قیمت 85 دلار برای هر بشکه نفت محل تردید است.
به نظر می رسد این بخش از بودجه با تصور از میان برداشته شدن تحریم ها تدوین شده باشد! اما امروز هیچ چشم اندازی برای رفع تحریم ها دیده نمی شود. به ویژه با کاری که پارلمان اروپا اخیرا در دست دارد گمان نمی رود ما به رفع تحریم ها نزدیک شده باشیم.
در خوشبنانه ترین حالت چشم انداز رفع تحریم ها نه تنها تا پایان سال بلکه تا نیمه سال پیش رو نیز خود را نشان نمی دهد.
در شرایطی که مسئولین می گویند کشور در جنگ اقتصادی است، اما منابع و هزینه ها در بودجه برای جنگ اقتصادی و به درستی پیش بینی نشده است.
در ارزیابی کلی باید گفت تحقق منابع بودجه 1402 محل تردید است.