به گزارش ستاره صبح آنلاین بیست و یکمین جلسه شورای سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای (SCO) روز جمعه در دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار شد. شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین اعضای حاضر در این نشست را با ارتباط ویدیویی مورد خطاب قرار داد. سازمان همکاری شانگهای برای پذیرش عربستان سعودی، مصر و قطر به‌عنوان «شرکای جدید در موقعیت گفتگو» و پذیرش ایران به‌عنوان یک کشور عضو اقدامانی را آغاز خواهد کرد. این سازمان از دور جدیدی از توسعه استقبال کرده است. «خانواده SCO» از خود سرزندگی و چشم‌انداز توسعه گسترده‌ای را نشان داده است.
در کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، هیچ کشور غربی وجود ندارد. ترکیه به‌عنوان شریک گفتگو، تنها عضو ناتو است که با این سازمان همکاری دارد. در طول 20 سال پس از تأسیس سازمان همکاری شانگهای، غرب دائماً درباره این سازمان بدگویی و آن را زیر سؤال برده است. غربی‌های مغرور معتقدند که سازمان همکاری شانگهای دوام چندانی نخواهد یافت، اما سازمان مسیری را فراتر از انتظار آن‌ها طی کرده است. اکنون SCO به گسترده‌ترین و پرجمعیت‌ترین سازمان همکاری منطقه‌ای در سراسر جهان تبدیل شده است. سازمانی که سرشار از سرزندگی و نشاط است. برعکس «ناتو» بزرگ‌ترین سازمان سیاسی و نظامی تحت رهبری غرب که به‌خودی‌خود «مرگ مغزی» را تجربه می‌کند.
چرا؟ این امر اساساً به این دلیل است که سازمان همکاری شانگهای در حال تمرین چندجانبه گرایی واقعی است که به نفع همه اعضاء تمام می‌شود. هدف اصلی سازمان این بود که به دنبال اجماع و وضعیت برد-برد باشد. هدف، حل مشکلات است و نه اتحاد برای مقابله با دیگران و نه یک ابزار ژئوپلیتیک که تحت سلطه یک قدرت بزرگ قرار گیرد. هنگامی‌که سازمان همکاری شانگهای تأسیس شد، کشورهای بنیان‌گذار تجربه همکاری موفق خود را جمع‌بندی و بر اساس روح شانگهای که بر اعتماد و منافع متقابل، برابری، مشورت، احترام به تمدن‌های گوناگون و پیگیری توسعه مشترک استوار بود را پیشنهاد کردند. اعضای سازمان هنگام مواجهه با مشکلات و برای دستیابی به اجماع مذاکره می‌کنند و برای هر کشوری، چه بزرگ و چه کوچک، رأی مساوی وجود دارد.
غرب قلب یک جنتلمن را با ابزار تبلیغاتی خود ربوده است، امری که به‌طور ناگزیر قضاوت اشتباه در مورد سازمان همکاری شانگهای را در پی خواهد داشت. تفاوت‌ها، اختلافات پیچیده و حتی درگیری‌هایی بین کشورهای عضو سازمان، ناظر و شرکای گفتگو وجود دارد. به‌عنوان‌مثال، هند و پاکستان هر دو کشور عضو سازمان همکاری شانگهای هستند، بااین‌حال این سازمان به دلیل مشارکت آن‌ها شکست نخورد و یا چین و روسیه به‌عنوان دو قدرت اصلی با یکدیگر به نبرد برنخاستند، همان‌طور که برخی از غربی‌ها انتظار داشتند. این نشان می‌دهد که اعضای SCO بزرگ‌ترین نقطه مشترک خود را به شیوه‌ای مؤثر دریافته‌اند. این تجربه مهم سازمانی در جهان غیر غرب پس از جنگ سرد به‌طور فزاینده‌ای ارزش منحصربه‌فرد خود را نشان داده است.
دستاوردهای سازمان همکاری شانگهای قابل‌توجه است. با در نظر گرفتن سال 2020 به‌عنوان‌مثال، مقامات ذیصلاح کشورهای عضو این سازمان بیش از 50 گروه تروریستی را منهدم و از بیش از 40 حمله تروریستی جلوگیری کردند و با سه نیروی شیطانی - تروریسم، افراط‌گرایی و جدایی‌طلبی - قاچاق مواد مخدر و جنایت سازمان‌یافته فراملی به‌طور مؤثر مبارزه کردند. در سال 2020، ارزش کل اقتصادی و تجارت خارجی کشورهای عضو سازمان در مقایسه با آغاز تأسیس آن 11 برابر افزایش‌یافته است. در 20 سال گذشته هیچ درگیری مسلحانه یا جنگی جدی در آسیای مرکزی رخ نداده است. سازمان همکاری شانگهای نقش مهمی در جلوگیری از جنگ داشته است.
روز جمعه، رهبران SCO و کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) همچنین یک نشست مشترک در مورد مسئله افغانستان با ارتباط ویدیویی برگزار کردند. آن‌ها در مورد چگونگی کمک به مردم افغانستان برای غلبه بر مشکلات و حفظ صلح و ثبات که «ارزشمندتر از طلا است» بحث کردند. اکنون نقش سازنده‌ای که سازمان همکاری شانگهای می‌تواند در رفع هرج‌ومرج افغانستان ایفا کند، برجسته‌تر شده است. همه کشورهای همسایه و خود افغانستان در چارچوب این سازمان قرار دارند. استفاده مناسب از بسترهایی مانند گروه تماس سازمان همکاری شانگهای می‌تواند افغانستان را برای پیگیری یک سیاست داخلی و خارجی محتاطانه و معتدل، مبارزه قاطعانه با همه انواع تروریسم، کنار آمدن با کشورهای همسایه در مسیر صلح، ثبات و توسعه، راهنمایی کند.
نقش مثبت سازمان همکاری شانگهای در برابر سازمان ناتو بار دیگر تضاد شدیدی را در مورد مسئله افغانستان ایجاد می‌کند. ناتو درواقع متخصص در ایجاد ویرانی است. ایالات‌متحده و غرب با فرار خود، یک آشفتگی و بی‌نظمی شدیدی را در افغانستان برجا گذاشتند. هم‌اکنون سازمان همکاری شانگهای از روی احساس مسئولیت زیاد به کمک افغانستان می‌آید. در پایان مشخص می‌شود که کدام‌یک در طرف خوب ماجرا قرار دارد.
هیئت تحریریه
18 سپتامبر 2021
تارنمای گلوبال تایمز
برگردان علی‌اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com