ستاره صبح آنلاین-ترامپ از سال 97 (18 اردیبهشت) فشار حداکثری بر ایران وارد کرد و مانع فروش نفت ایران شد اما با تغییر قدرت در آمریکا و آغاز به کار جو بایدن او به ایران چراغ سبز مذاکره باهدف برداشتن گام به گام تحریمها را داد اما به دلیل اینکه ایران خواستار برداشتن همه تحریمها بود در عمل پس از شش دور مذاکرات نفسگیر در وین سرانجام احیای برجام به بنبست رسید. عباس عراقچی اعلام کرد تا تشکیل دولت بعدی مذاکرات وین به حالت تعلیق درمیآید. با این بیان در عمل کوششهای حسن روحانی و محمدجواد ظریف برای احیای برجام به نتیجه نرسید و به رغم قولهای دادهشده پرونده هستهای ایران نهتنها احیا نشد بلکه پیچیدهتر از قبل شد. دلیل اینکه برجام به برزخ رفت این است که از یکسو جمهوری خواهان در آمریکا، اسرائیل و عربستان به بایدن فشار میآورند که مذاکرات با تهران را متوقف کند از سوی دیگر تندروها در ایران با سنگاندازی در راه احیای برجام تلاش کردند تا برجام در دولت روحانی احیا نشود. حسن روحانی بارها اعلام کرد که اگر مخالفتها نبود تحریمها برداشته میشد. همچنین سخنگوی دولت اعلام کرد که دلیل توقف مذاکرات مغایرت پیشنویس تهیهشده در مذاکرات با قانون راهبردی مجلس بوده است. رسانههای اصولگرا ازجمله کیهان بارها به تیم مذاکرهکننده توصیه کرده بود که میز مذاکره را ترک کنند. تحلیل گران و صاحبنظران بر این باورند که اختلافات میان جناحهای سیاسی در ایران مانع پیشرفت مسیر مذاکرات در وین شد و استراتژی و توقف مذاکرات باهدف ارجاع پرونده مذاکرات به دولت رئیسی است. محمدجواد ظریف روز گذشته حرف آخرش را بر زبان آورد و گفت: تلاش کردیم تحریمها را برداریم؛ اما عوامل داخلی و خارجی مانع آن شدند. حسن روحانی هم چندی پیش اعلام کرد اگر مصوبه 11 آذر مجلس نبود تحریمها در اسفند برداشته میشد. گفتنی است که اصولگراها به رغم دست آوردهایی که «برجام» در آزادسازی دلارهای بلوکهشده ایران (به دلیل تحریم در دولت احمدینژاد)، فروش نزدیک به سه میلیون بشکه نفت پس از برجام، همچنین رشد اقتصادی در سالهای 94، 95، 96 داشت با این وجود با این دستاوردها اصولگراها با دولت و برجام به مخالفت برخاستند. شگفت اینکه اینان معاهده برجام را در صحن علنی مجلس آتش زدند و گفتنیهای دیگر... اکنون توپ احیاء یا پایان معاهده برجام در زمین دولت سیزدهم است.
بسیاری از مسائل را به جان خریدم تا انسجام ملی حفظ شود
حسن روحانی در آخرین جلسه هیئت دولت دوازدهم، اظهار کرد: این جلسه دولت، آخرین جلسه دولت دوازدهم بود که برگزار شد و نطق من در جمع هیئت دولت هم آخرین سخن و نطقی است که با مردمدارم. خدمت مردم عرض میکنم که هر آنچه در سالهای گذشته با مردم گفتیم و اعلام کردیم، چیزی برخلاف واقعیت نبود. آنچه واقعیت بود ما به مردم گفتیم. البته بخشی از واقعیت را به مردم نگفتیم و از نظر من نمیتوانستیم به مردم بگوییم چون مفید فایده نبود؛ هدف بسیار بلندی را باید دنبال میکردیم و آن وحدت ملی بود و بر همین اساس بسیاری از مسائل را به جان خریدم و خیلی از اشکالات را به جان خریدم تا انسجام ملی در کشور حفظ شود.
رئیسجمهور افزود: مردم آگاه هستند که شرایط دولت در چهار سال اول با چهار سال دوم یکسان نبود. در چهار سال اول شرایط بهتری داشتیم، در چهار سال دوم کمی متفاوت بود. در چهار سال اول در دوران تعامل با جهان بودیم و ما به خودمان اطمینان داشتیم که حریف قدرتهای بزرگ در مذاکره هستیم. من تردید نداشتم که در مذاکره با جهان شکست نمیخوریم و نخوردیم. آنقدر دیپلماتهای قوی در این زمینهداریم که دیدیم در مقاطع بسیار حساس ما به پیروزی رسیدیم.
رئیس دولت دوازدهم گفت: اگر بعد از ۲۳ تیر ۹۴ شما دیدید که رشد اقتصادی بالا رفته تورم کاهشیافته و ملاحظه کردید که صادرات از واردات بیشتر است یعنی در اقتصاد پیروز شدیم. البته ما در سیاست نیز پیروز شدیم. آرزوی ما این بود وقتی ما توانستیم تورم کشور را کاهش دهیم و تکرقمی کنیم، بتوانیم تکرقمی نگهداریم.
روحانی ادامه داد: اواخر سال ۹۱ تورم را ۳۵ درصد کاهش دادیم و در سال ۹۳ به ۱۵ درصد رسیدیم؛ سال ۹۵ و ۹۶ نیز تکرقمی بودیم و پس از ورود به جنگ اقتصادی تورم ما تغییر کرد. این روشن است که اگر کسی زمان صلح و جنگ را تشخیص ندهد، آدم باید غصه بخورد. ما جنگ را شروع نکردیم، جنگ را بر ما تحمیل کردند.
رئیسجمهور در ادامه به مشکلات معیشتی اشاره کرد و اظهار داشت: اینکه مردم عزیز ما از لحاظ معیشت ناراحت هستند و حق آنها هم است، باید ببینیم که ما چه کار میتوانستیم بکنیم در شرایط جنگ. آن هم در شرایطی که نفت ما را نگذاشتند صادر شود و یا روابط بانکی را مسدود کردند. خب وقتی شما از طریق تراست و دلال و صراف معامله میکنید حداقل ۲۰ درصد درآمد شما کاهش پیدا میکند و همین طور ۲۰ درصد واردات شما گرانتر میشود.
وی ادامه داد: ما به خاطر شرایط تحریم واردات ۲۵۰۰ قلم کالا را متوقف کردیم، نتیجه این مسئله خیلی روشن است که در داخل گران میشود. اما چارهای نداشتیم جز اینکه اجناسی که کمتر ضروری است را ممنوع کنیم. در مقابل آن مواد و اقلامی که موردنیاز زندگی مردم است را با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کنیم.
روحانی همچنین بیان کرد: اگر میخواهیم نسبت به این شرایط مقایسه کنیم، باید با وضعیت جنگ مقایسه کنیم نه با شرایط صلح؛ ما برخلاف بقیه کشورها که وارد جنگ میشوند، جیرهبندی و کوپنی نکردیم. سیاست ما از ابتدا اعلام کردیم که وفور در بازار باشد، قیمت همدست ما نیست اما تاجایی که میتوانیم کنترل میکنیم، منتها قیمت به خاطر ارز نیست، حمل و نقل و موارد دیگر هم وجود دارد. بابت نقصها از مردم عذرخواهی و طلب عفو و رحمت میکنیم.
آمریکاییها را در برجام شکست دادیم
محمدجواد ظریف در حاشیه آخرین جلسه هیئت دولت دوازدهم در جمع خبرنگاران گفت: ما آمریکاییها را در برجام شکست دادیم وقتی خواستند از برجام خارج شوند، برخلاف اینکه قدرت اقتصادی آمریکا توانست شکستهایی را بر ما وارد کند اما سه بار ظرف دو ماه در سازمان ملل متحد آمریکا شکست خورد که بیسابقه است. ظریف بابیان اینکه رفع تحریمها یکی از مهمترین نیازهای کشور بود، اظهار کرد: بدون اینکه کشور بخواهد چشمش به خارج باشد ما به عنوان دستگاه دیپلماسی وظیفه داشتیم تا بار را از روی دوش اقتصاد کشور برداریم. تلاشهایی هم کردیم و موفقیتهایی هم در دو سال اول بود که نتیجهاش رشد بیسابقه کشور بود؛ اما متأسفانه بدعهدی آمریکاییها بود که در نامه اخیر به دبیر کل سازمان ملل سابقه آن از شهریور سال ۹۵ را ثبت کردیم و این بدعهدیها به صورت یک کتاب هم در روزهای آتی منتشر میشود. این اقدامات این نشان میدهد که ما تلاش خود را کردیم و عوامل بیرون دولت و کشور مانع از این شدند که به نتیجهای که میخواستیم برسیم. دومین چیزی که باید برای مردم فراهم میکردیم واکسن بود که توجه ما به تولید بود اما به عنوان وزارت خارجه وظیفه داشتیم که کمک کنیم برای دسترسی به واکسن خارجی و برای این کار در خدمت وزارت بهداشت بودیم و خوشحالیم که تاکنون بیش از ۱۰ میلیون واکسن خارجی وارد کشور شده است. ظریف یادآور شد: با برنامهریزی که شده چند ده میلیون واکسن دیگر هم وارد کشور میشود و انشاءالله این نقیصه مهم که واکسیناسیون عمومی است، رفع خواهد شد.
دیپلماسی اقتصادی
وزیر امور خارجه گفت: در حوزه دیپلماسی اقتصادی و افزایش اعتبار ایرانی در خارج کشور تلاشهایی شده است و امروز دنیا ایرانی را به عنوان فرد معقول و قابلاعتماد و فردی که روی حرفش میایستد ولی در برابر ظلم هم قد خم نمیکند، میشناسد. ما آمریکاییها را در برجام شکست دادیم وقتی خواستند از برجام خارج شوند، برخلاف اینکه قدرت اقتصادی آمریکا بتواند شکستهایی را بر ما وارد کند اما ما با ابزار دیپلماسی سه بار ظرف دو ماه در سازمان ملل متحد آمریکا را دادیم که بیسابقه است. ظریف بابیان اینکه مردم ما به دنیا ثابت کردند آن کسی که ایجاد مشکل میکند و باید رفتارش را تغییر بدهد ایران نیست، بلکه آمریکا است، اظهار کرد: فکر میکنم این یک دستاوردی است که به عنوان هدیه به مردم که همه چیز ما حتی همین دستاورد هم مرهون مقاومت آنهاست تقدیم میکنیم. وی در پاسخ به این پرسش که برای کابینه جدید دعوتشدهاید، تصریح کرد: ما دعوتشدهایم که برای کابینه جدید دعا کنیم و همین کار را هم خواهیم کرد.