فیلیپ ژیرالدی
ستاره صبح آنلاین-ناتوانی ایالات‌متحده در درک آنچه پس از 11 سپتامبر و اعلام جنگ جهانی علیه تروریسم اتفاق افتاد را باید یکی از شکست‌های منحصربه‌فرد سیاست امنیت ملی این کشور در طول 20 سال گذشته دانست. نه‌تنها جنگ‌های افغانستان و عراق با صدها هزار نفر کشته و تریلیون دلار هزینه برای رسیدن به هیچ بوده است، بلکه اوضاع بد را از قبل هم بدتر کرده است. این واقعیت که هیچ‌کس در واشنگتن نبود که بتواند «پیروزی» را تعریف و به استراتژی خروج فکر کند، نشان می‌دهد که هنوز ممکن است جنگ‌ها و بی‌ثباتی‌های بیشتری درراه باشد.
عراق کماکان ناپایدار است. درواقع پارلمان عراق از نیروهای آمریکایی خواسته است تا کشور را ترک کنند، درخواستی که هم توسط دونالد ترامپ و هم جو بایدن نادیده گرفته شده است. ترامپ تهدید کرد که دارایی‌های بانک عراق را مسدود می‌کند تا عراقی‌ها را برای پذیرش ادامه اشغال آمریکا تحت‌فشار قرار دهد. در همین زمان، نیروهای آمریکایی که به‌طور غیرقانونی در سوریه حضور دارند، همچنان میدان‌های نفتی این کشور را در اشغال دارند تا دولت دمشق را از منابع موردنیاز محروم کنند. این در حالی است که هیچ تهدید جدی از جانب عراق و سوریه علیه ایالات‌متحده وجود ندارد.
با توجه به این تاریخ، جای تعجب نیست که عقب‌نشینی از پروژه 20 ساله ملت‌سازی در افغانستان که مدت‌ها بود به تأخیر افتاده بود، به همان روانی که پنتاگون و کاخ سفید ظاهراً برنامه‌ریزی کرده بودند، پیش نمی‌رود. نیروهای آمریكایی نیمه‌شب بدون آنكه فرمانده افغانی را مطلع كنند با جا گذاشتن تجهیزاتی که در فردای آن روز به غارت رفت، از بگرام پایگاه اصلی خود در این كشور خارج شدند.
طالبان در برابر نیروهای آموزش‌دیده دولت آمریكا و ناتو به پیروزی‌های پی‌درپی می‌رسند. آن‌ها اکنون ادعا می‌کنند که 85٪ از مناطق روستایی را کنترل می‌کنند. آن‌ها اخیراً با اعدام 22 کماندوی ارتش افغانستان، ناظران را شوکه کردند. دولت آمریکا به‌آرامی انتظار سرنوشت مشابهی را برای هزاران افغانی دارد که با رژیم دست‌نشانده‌اش در کابل همکاری کرده‌اند و به‌سرعت در حال برنامه‌ریزی برای دادن ویزا به آن‌ها در کشورهای خاورمیانه و همچنین در آمریکا است. بر اساس یک تخمین، حدود 18000 افغان برای نیروهای آمریکایی کار می‌کنند و آن‌ها همچنین خانواده‌هایی دارند که باید با آن‌ها همراه شوند. نگرانی خاصی وجود دارد که مفسران سابق که از تصمیم‌گیری‌های واشنگتن آگاهی داشتند، مورد هدف قرار خواهند گرفت. بایدن سرانجام به‌فوریت موضوع -زندگی در معرض خطر است -با تصویب پروازهای ویژه برای انتقال آسیب‌پذیرترین افراد به کشورهای ثالث و آمریکا پاسخ داد. در مبارزه برای پاک‌سازی جهان از شر تروریست‌ها، مطمئناً ایالات‌متحده نسبت به سال 2001 ضعیف‌تر و از تمرکز پایین‌تری برخوردار است. چین، روسیه و ایران هم‌اکنون در حال مانور برای پر کردن خلأ قریب‌الوقوع قدرت ناشی از خروج آمریکا و تسخیر افغانستان توسط طالبان در آسیای میانه زودتر ازآنچه پرزیدنت بایدن می‌اندیشید، هستند. اگر آینده بخواهد شاهد نوعی دولت ائتلافی در افغانستان باشد، این ائتلاف با نظر روسیه، چین و ایران اتفاق خواهد افتاد.تا ماه آینده حضور نظامی آمریكا در افغانستان به گردان پیاده برای محافظت از سفارت و ایستگاه سیا در كابل كاهش می‌یابد كه این خود پایدار نیست مگر آنكه به‌نوعی ائتلاف عملی با دولت افغانستان برسد. ... برای کنترل افغانستان در آینده راه‌ها به‌تدریج بر روی ارتش آمریکا به‌جز حملات از راه دور بسته می‌شود. در شمال، کشورهای آسیای میانه شوروی سابق، موسوم به «استان» هستند که ممکن است برای میزبانی از برخی از تجهیزات و استقرار تجهیزات، هواپیماها و نیروهای موقت آمریکایی مناسب باشند. تاجیکستان، قزاقستان یا ازبکستان ممکن است از چنین تمایلی برای میزبانی برخوردار باشند، اما دو کشور تاجیکستان و قزاقستان عضو سازمان پیمان امنیت جمعی به رهبری روسیه (CSTO) هستند. روز دوشنبه سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه گفت که هرگونه حضور آمریکا در یک کشور سازمان پیمان امنیت جمعی نیازمند تصویب اتحادیه است که کرملین به‌طورقطع آن را وتو خواهد کرد. بااین‌وجود، قلدری واشنگتن در عراق، سوریه و ... نتوانسته است کسی را قانع کند که نیروی هوایی ایالات‌متحده بتواند همسایه خوبی پیدا کند.
خارج شدن از افغانستان بسیار پیچیده‌تر از ورود به این کشور خواهد بود. واضح است که ایالات‌متحده می‌خواهد در صورت سلطه طالبان بر افغانستان و رفتارهای نادرست این گروه، توانایی مداخله با استفاده از منابع هوایی را داشته باشد، اما این موضوع احتمالاً یک خیال است، زیرا درحالی‌که درها به روی گزینه‌ها بسته می‌شود، چین منتظر باز شدن درب خویش است تا افغان‌ها را وارد جاده جدید ابریشم خود کند؛ و از این واقعیت گریزی نیست که کل ماجراجویی آمریکا در افغانستان به یک جهنم برای هدر دادن جان و منابع ختم شده است. در آینده، شاید واشنگتن از انجام مجدد چنین کاری دریغ کند، اما با توجه به عدم تفکر عمیق در کاخ سفید، من گمان می‌کنم که ما آمریکایی‌ها می‌توانیم به‌راحتی در افغانستان دیگری قرار بگیریم.
22 ژوئیه 2021- 31 تیرماه 1400
تارنمای استراتژیک کالچر
برگردان و کوتاه‌سازی علی‌اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com