نویسنده لانا راوندی
گروه ترجمه ستاره صبح آنلاین-لانا راوندی کارشناس کلوپ گفتگوی والدای می‌نویسند: «انتخابات ریاست جمهوری در 28 خرداد، در ایران برگزار شد. این رویداد در غرب، به‌ویژه در ایالات‌متحده بدون توجه سپری شد؛ اما این انتخابات کاملاً موردتوجه ما قرار داشته و دارد. ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور جدید، ریاست دولت کشوری را بر عهده خواهد گرفت که اکنون تحت سلطه نیروهای سیاسی محافظه‌کار قرار دارد و شرایط را متفاوت از وضعیت قبلی خود ایجاد می‌کند. رئیسی خود نماینده محافل محافظه‌کار است.
دو سناریو ازنظر آنچه ایران انجام خواهد داد شکل‌گرفته است (هنوز مشخص نیست که دولت بایدن قصد انجام چه‌کاری را دارد): یکی برای تعامل محدود و دیگری برای مقابله. طبق سناریوی اول، بازگشت به برجام و ایجاد روابط با سایر کشورهای حوزه خلیج فارس وجود دارد. به دلیل اوضاع نابسامان اقتصادی ایران، برجام و لغو تحریم‌های بین‌المللی باید بالاترین اولویت سیاست خارجی رئیسی باشد؛ زیرا کاهش مشکلات اقتصادی ایران از بسیاری جهات کلید حل مشکلات سیاسی داخلی آن است.
درست مانند روحانی، رئیسی بر بهبود روابط ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس تأکید خواهد کرد. او در کنفرانس مطبوعاتی در 31 خرداد، در مورد مذاکرات اخیر با عربستان سعودی توضیحاتی داد و لحن سازنده‌ای را برای تلاش های بعدی به کار برد. اگرچه این هدف با حمایت ایران از گروه های شیعه و برنامه موشکی آن پیچیده می‌شود. رئیس‌جمهور جدید هرگونه دادن امتیاز در مورد موشک‌های بالستیک ایران را رد کرد. این موضع منعکس‌کننده یک اجماع دیرینه در دولت ایران در مورد مسائل امنیتی است؛ اینکه قدرت نظامی مهم‌ترین ابزار برای بازدارندگی از مخالفان منطقه‌ای ایران، به‌ویژه اسرائیل و عربستان است.
ایران و آینده برجام در میان امید و ترس
در شرایط فعلی، به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها فهمیده‌اند كه گرچه تحریم‌های جدید آمریكا عمدتا متوجه ایران است، اما تأثیر آن‌ها بسیار فراتر از این کشور خواهد بود و منافع اقتصادی و امنیتی خود آن‌ها را نیز به خطر می‌اندازد. لازم به یادآوری است که پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای و اعمال تحریم‌های جدید، ایران فعالانه روابط اقتصادی بهتری را با تعدادی از کشورهای خاورمیانه از جمله ترکیه دنبال کرد و در این جبهه پیشرفت‌هایی وجود داشت. در عین حال، خط میانه‌روی تیم روحانی و جواد ظریف، وزیر امور خارجه فواید ملموسی به همراه نداشت؛ بنابراین اگر رئیسی بتواند به احیای برجام کمک کند، ممکن است ترمیم روابط با کشورهای حاشیه خلیج فارس برای ایران آسان‌تر شود.
سناریوی دوم خط مشی رئیسی را یک سیاست تهاجمی می‌بیند. رئیسی قبلاً با انتقاد شدید از اقدامات ایالات متحده و اروپا اظهار داشته بود كه سیاست خارجی ایران تنها محدود به برنامه هسته‌ای آن کشور نمی‌شود. پرسش دیگر این است که آمریکا واقعاً چقدر می‌خواهد یک گفتگوی سازنده با ایران انجام دهد؟ بایدن سیاست ترامپ در قبال ایران را محکوم کرد، اما به نظر نمی‌رسد برای بازگرداندن برجام عجله‌ای داشته باشد. از طرفی بایدن حملات هوایی را علیه گروه های طرفدار ایران در سوریه و عراق انجام داده و روابط را با ایران بیش از گذشته متشنج کرده است...
رئیسی در اولین کنفرانس مطبوعاتی خود نشان داد که به نظر می‌رسد برای گفتگو با غرب آماده است؛ اما وی حسن روحانی نیست. او در حالی که حاضر به دیدار با بایدن نیست، خواهان همزیستی مسالمت‌آمیز است؛ و اگر ایالات متحده شروع به لغو تحریم‌ها و بازگشت به توافق هسته‌ای کند، طبیعتاً ایران مجدداً شرایط خود را که یک شرایط سودمند متقابل است، رعایت می‌کند...
شروع مجدد برجام اکنون از اهمیت بالایی برخوردار است و کارکنان دولت قبلی مهارت‌های مذاکره را ثابت کرده‌اند که مطمئناً به شانس آن آسیب نمی‌رساند. ممکن است برخی از سیاستمداران اصلاح طلب مانند عراقچی کار خود را زیر نظر رئیسی ادامه دهند. یک سال پیش، محافظه‌کاران شعار «آشتی ملی» را انتخاب کرده بودند. امیدواریم که آن‌ها به این شعار پایبند باشند.
8 ژوئیه 2021
تارنمای والدای کلاب – اتاق فکر مستقر در مسکو
برگردان و کوتاه‌سازی علی‌اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com