فاطمه رسولی- روانشناس
بیماری کووید-۱۹ که این روزها بر اساس آمار رسمی، بیش از 180 میلیون نفر را در دنیا مبتلا و جان هزاران نفر را گرفته است، پیامدهای روانی بسیاری برای افراد داشته و دارد. در شرایط کرونایی بسیاری از افراد ناگزیر به ماندن در خانه و گاها دورکاری هستند و با توجه به بسته بودن بسیاری از مکان‌ها، باشگاه‌ها و کاهش رفت‌وآمدهای خانوادگی و مسافرت‌ها دور از ذهن نیست که آثار افسردگی در بسیاری از افراد بروز پیدا کند. پس لازم است شناختمان را از این اختلال و راهکارهای مقابله با آن افزایش دهیم و از آسیب بیشتر پیشگیری کنیم. طبق آمار، نرخ افسردگی در بزرگسالان و جوانان نگران‌کننده است و طبق پیش‌بینی‌های سازمان جهانی بهداشت (WHO) با ادامه شرایط فعلی و همه‌گیری ویروس کرونا، افسردگی افزایش می‌یابد. بر اساس این گزارش تا سال ۲۰۳۰ میلادی، افسردگی بالاترین بار بیماری در سطح جهان خواهد بود.
افسردگی چیست؟
اختلال افسردگی نوعی اختلال خلقی است که شیوه تفکر و نگرش فرد را نسبت به خود، اطرافیان و دیگر جنبه‌های زندگی تغییر می‌دهد. خلق انسان، احساسی درونی، نافذ و پایدار است که درک و نگرش شخص نسبت به خود، دیگران و در کل نسبت به محیط اطراف را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این اختلال باعث تضعیف قدرت قضاوت می‌شود که درنتیجه فرد مرتکب رفتارهای اشتباه و غیرعقلانی می‌شود. بیمار مبتلابه افسردگی در زندگی روزمره با مشکلات فراوانی دست‌وپنجه نرم می‌کند، زیرا افسردگی زمینه‌ساز انواع بیماری‌های جسمی و روانی است.
علائم افسردگی
آگاهی از علائم افسردگی کمک زیادی به تشخیص این بیماری می‌کند. در ادامه 8 مورد از مهم‌ترین نشانه‌های افسردگی را باهم مرور می‌کنیم:
1- احساس غم، پوچی و ناامیدی
2- از کوره دررفتن و رنجیدن از مسائل پیش‌پاافتاده
3- بی‌علاقگی و بی‌میلی به کارهایی که قبلاً برایمان جالب بوده است
4- اختلال خواب (کم‌خوابی یا زیاد خوابیدن) و احساس خستگی یا کمبود انرژی حتی بدون انجام کار سنگین
5- تغییرات شدید در اشتها و وزن (کم‌وزیاد شدن اشتها بدون دلیل و یا چاقی و لاغری ناگهانی)
6- اضطراب، بی‌قراری، عذاب وجدان یا احساس گناه برای کارهای کوچک گذشته و بعضاً فکر کردن به مرگ و خودکشی
7- کاهش تمرکز، کم شدن قدرت حل مسئله و کاهش قدرت تصمیم‌گیری
8- دردهای جسمی بدون دلیل مشخص
۵ راهکار برای درمان افسردگی
۵ روش اصلی برای درمان افسردگی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
دارودرمانی: در هنگام افسردگی در بدن ما تغییراتی رخ می‌دهد، برای مثال با کاهش شدید سروتونین در بدن احساس بی‌حالی، خستگی و غم بیشتری می‌کنیم. سروتونین که به هورمون شادی هم معروف است به‌وسیله داروهای ضدافسردگی می‌تواند به خط پایه اولیه‌اش بازگشته و احساس رخوت و غمگینی ناشی از افسردگی را کاهش دهد.
ورزش: یکی دیگر از روش‌هایی که به تولید سروتونین بیشتر و کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک می‌کند، ورزش مکرر و روزانه است. برای مثال پیاده‌روی با تسهیل روند خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
مدیریت استرس: روش‌های مدیریت استرس مانند تنفس صحیح و شکمی و انجام تمرینات مدیتیشن می‌تواند در کاهش علائم اضطراب و افسردگی کمک‌کننده باشد.
کمک گرفتن از روانشناس: همه ما ممکن است در جریان‌های استرس و افسردگی که تجربه می‌کنیم دچار افکار منفی شویم که در حل مسئله و ارتباطاتمان تأثیرگذارند. این افکار منفی به‌مرورزمان می‌توانند به وخیم شدن علائم افسردگی منجر شوند، برای مثال خطای فکری از کاه کوه ساختن باعث می‌شود مسائل کوچک و کم‌اهمیت برایمان بزرگ و غیرقابل‌حل باشند و یا خطای فکری پیشگویی منفی آینده، منجر به این می‌شود که آینده و اتفاق‌های پیش رو تیره‌وتار و همراه با عواقب منفی به نظر برسند و درنتیجه ناخودآگاه به استقبال آینده منفی برویم. شناخت و برطرف کردن این خطاها با کمک روانشناس و مشاور به‌عنوان تکنیک شناختی در درمان افسردگی بسیار حائز اهمیت است.
تغذیه سالم: علاوه بر موارد ذکر شده داشتن تغذیه سالم در پیشگیری از افسردگی بسیار اهمیت دارد. تحقیقات مختلف نشان داده‌اند کمبود بعضی از ویتامین‌ها مانند ویتامین B و D در ابتلا به افسردگی تأثیرگذارند.افسردگی که به آن سرماخوردگی روان هم گفته می‌شود، اختلالی است که می‌تواند هرکسی را با هر سن و سال و جنسیتی درگیر کند، لذا پیشگیری و درمان آن باید حتماً موردتوجه قرار گیرد تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.