ستاره صبح-
شهرام مکری کارگردان «جنایت بیدقت»، درباره تأکید جشنواره فجر مبنی بر عدم نمایش فیلمهایی که پیش از شرکت در این جشنواره، در فستیوالهای خارجی شرکت کردهاند، به ایسنا گفت: شاید بهتر است بگویم یک عهد و قرار قدیمی در جشنواره فجر وجود دارد که هنوز بهروز نشده و بازهم خوشبینانهاش این است که بگوییم این قوانین بازنگری جدی نشدهاند، چراکه مهمترین تناقض همین است که جشنواره فجر فعلاً بهعنوان یک جشنواره ملی محسوب میشود و نمیدانم یک جشنواره ملی چه ارتباطی با بازار بینالمللی میتواند داشته باشد. اگر جشنواره ونیز هم میخواست این کار را کند احتمالاً آقای مجیدی نمیتوانست فیلم خود را در جشنواره فجر سال قبل نمایش دهد، چون اگر هم مستقیم به جشنواره ونیز میرفت نمیتوانست طبق قوانین فعلی در جشنواره فجر سال بعد شرکت کند. همه اینها در حالی است که جشنوارههای خارجی همیشه سعی خود را میکنند تا بیشترین خدمت را به جهان فیلمها و جهان مخاطب ارائه کنند وگرنه اگر فقط بخواهند بگویند ما تصمیمی گرفتهایم که میخواهیم پای آن بایستیم ممکن است هرسال با حضور مدیران جدید تصمیمها عوض شود.
فیلمهای من هیچگاه با سلیقه حاکم بر فجر هماهنگی نداشتهاند
وی در ادامه گفت: هر آنچه تاکنون گفتم به فیلم خودم یعنی «جنایت بیدقت» و تمایل یا عدم تمایلم برای حضور آن در جشنواره فیلم فجر ارتباطی ندارد. فیلمهای من اصولاً شانسی در جشنواره فجر نداشتهاند، چون با سلیقه حاکم بر این جشنواره در طی این سالها هماهنگی نداشتند؛ بنابراین به نظر نمیرسد که فیلم من چندان شرایط حضور در این رویداد را داشته باشد همانطور که «اشکان و انگشتر متبرک»، «ماهی و گربه» و «هجوم» هیچکدام در بخشهای رسمی جشنواره فیلم فجر به نمایش درنیامدند. درنتیجه خیلی نمیتوانم امیدوار باشم فیلم چهارم من که فضای دورتری از فیلمهای قبلیام ندارد بتواند در جشنواره فجر به نمایش دربیاید و چند سیمرغ هم بگیرد.
کارکرد محافظهکارانه جشنواره فیلم فجر
مکری ادامه داد: اینکه جشنواره فیلم فجر هیئت انتخاب داشته باشد یا نداشته باشد، کماهمیتتر از این است که جشنواره «سلیقه» داشته باشد. به نظر من هر جشنوارهای نیاز دارد یک سلیقه داشته باشد. سلیقه به ما میگوید که این جشنواره چطور جشنوارهای است. هیچ جشنوارهای نمیتواند سلیقه را به دست آورد مگر اینکه تیم برگزاری جشنواره برای چند سال یکسان باشد. ما باید بدانیم جشنواره فیلم فجر دوست دارد مثلاً به فیلمهای بدنه سینما بها دهد یا به فیلمهای هنری یا سینمایی تجربهگرا. مدیران جشنواره فجر در تمام این سالها گفتهاند که جشنواره فیلم فجر ویترینی از همه انواع فیلمها در ایران است. این عنوان اتفاقاً به نظرم یک کارکرد محافظهکارانه است. وقتی میگویند همه فیلمها یعنی بهنوعی با سینما محافظهکارانه برخورد میکنیم. درحالیکه وقتی حرف از جشنواره کن میزنیم یا فیلمی در جشنواره ونیز، برلین، لوکارنو یا کارلوویواری به نمایش درمیآید میدانیم این فستیوالها چه نوع فیلمهایی را دوست دارند به نمایش درآورند، ولی جشنواره فیلم فجر یک سال به «خانه دوست کجاست» جایزه میدهد و یک سال به فیلم «استرداد»، صرفنظر از کیفیت این دو فیلم، مشخص است که اینها از دو سیاره جدا هستند، واقعاً چطور یک جشنواره میتواند هر دو این فیلمها را بهترین بداند؟ مثل این است که مثلاً بگوییم جشنواره کن یک سال نخل طلا را به «تایتانیک» میدهد و یک سال به «طعم گیلاس» صرفنظر از اینکه طعم گیلاس و تایتانیک فیلمهای خوبی هستند. مسئله اینجاست که این اتفاق نمیتواند رخ دهد چون این فیلمها دارای دو ایده مختلف در نگاه کردن به سینما هستند. اگر جشنواره فیلم فجر سلیقه داشته باشد آنوقت ما میفهمیم آیا میتوانیم اثر خود را به فستیوال ارائه کنیم یا نمیتوانیم؟ اگر اینطور باشد آنوقت امکان رقابت به فستیوالهای دیگر هم در ایران داده میشود.
تناقضهای جشنواره فجر
این کارگردان سینما در بخش پایانی این مصاحبه بیان کرد: اگر جشنواره فیلم فجر بخواهد بر همین منوال بچرخد هرسال این وضعیت پیچیدهتر میشود و فیلمسازهایی که امید دارند فیلمهایشان در بازارهای بینالمللی دیده شود ترجیحشان این خواهد شد که ابتدا فیلم خود را در بازارهای بینالمللی ارائه کنند. البته فقط بحث ترجیح مطرح نیست چراکه بازار جهانی میطلبد که این اتفاق بیفتد و چه خوب که سینمای ایران هم همین ترجیح را بدهد. اگر سینمای ایران میخواهد از این چارچوب بسته مخاطب داخلی پا را فراتر بگذارد باید جور دیگری عمل کنیم. ما همیشه از تولید بینالمللی و اینکه به مخاطبی فراتر از بازار سینمای ایران برسیم صحبت میکنیم، اما از آنطرف سعی میکنیم فیلمهایی را که در این حوزه تلاش میکنند، از دایره سینمای ایران خارج کنیم و به نظرم این اشتباهی است که امیدوارم در سالهای آینده حداقل برای فیلمهای نسلهای بعدی فیلمسازان ایران برطرف شود. باید یادمان باشد که درست است امسال جشنوارهای مثل ونیز میگوید اشکالی ندارد پریمیر جشنواره ملی ایران را میپذیرم، اما میدانیم که سختگیری جشنوارههای مختلف رو به افزایش است و بسیاری از آنها دیگر مثل گذشته عمل نمیکنند.