محمود جامساز- اقتصاددان
۱۲ روز جنگ بین جمهوری اسلامی و اسراییل با وساطت ترامپ آتش بس شد. پرسش این است که آیا این آتش بس پایدار است یانه؟ با توجه به مواضع و اظهارنظرها و شرايط رفتارى طرفین، پايداري آتش بس در بلند مدت بدلائل زير بعيد بنظر می‌رسد.
1- دلایل ساختاری و ایدئولوژیک جمهوری اسلامی:
- توافق آتش بس و ترک مخاصمه در صورتی پایدار است که طرفین، توافق یا معاهده را امضاء کنند. که به احتمال قوي، جمهوری اسلامی، به دلايل زير آنرا امضاء نخواهد کرد.
- دكترين رسمي جمهوري أسلامي محو اسراييل است. حتی اگر در عمل گاهی تعدیل شود، اما همچنان به عنوان ستون فقرات سیاست خارجی در خاورمیانه حفظ شده است. لذا ترک مخاصمه به مفهوم کنار گذاردن دشمنی با اسراییل است كه در تعارض با بنيان ايدئولوژيك قرار دارد.
- امضاء قراداد صلح يا ترك مخاصمه به منزله برسمیت شناختن موجودیت اسراییل به عنوان یک کشور است که عملاً به معنای عقب نشینی از دکترین محو اسراییل است که 46 سال برای نابودی آن میلیاردها دلار هزینه کرده است.بعید به نظر می رسد.
-حمایت سیستماتیک از گروه‌های حامی ایران (مانند حزب‌الله، حماس، حشدالشعبی، حوثی‌ها) نیز ابزار راهبردی جمهوری اسلامی در جنگ‌های نیابتی است که با روح آتش‌بس در تضاد است.
- سیاست جمهوری اسلامی پروژه هسته‌ای، سامانه‌های موشكي و نیروهای محور مقاومت است.
٢-وضعيت پروژه هسته‌ای پس از آتش بس.
- اعلام ادامه غنی سازی اورانیوم و نامشخص بودن محل نگهداری ۴۰۸ کیلو گرم اورانیوم غنی سازی شده در سطح ۶۰ درصد توسط جمهوری اسلامی، نشان‌دهنده موضع تهاجمی و عدم تمایل به بازگشت به میز مذاکره با شروط بین‌المللی است.
-واکنش جمهوری اسلامی به شرکت در مذاکره با آمریکا، پس از آتش بس تا كنون منفی بوده است.
- تصویب طرح تعلیق همکاری با آژانس با قید دو فوریت در مجلس (با 220 رأی موافق و 2 رأی ممتنع) و شورای نگهبان در همان روز با اجماع آراء، به مفهوم آن است که جناح رادیکال خواهان محو اسراييل و ادامه جنگ، پشتیبانی همه نمایندگان را از مواضع خود جلب کرده و به اتفاق آراء از طرحی که تنش زا است حمایت می‌کنند.
اتهام جاسوسی به رافاییل گروسی و پیشنهادهایی مبنی بر بازداشت و اعدام او، نمایانگر گسست شدید با نهادهای بین‌المللی است.
برداشتن دوربین‌ها و ممنوع کردن بازرسی‌ها.
تهدیدهای دو طرف همچنان وجود دارد که می‌تواند به درگیری ختم شود.