گروه اقتصادی: تداوم جنگ ایران و اسرائیل باعث شد تا قیمت نفت در جهان افزایش یابد. افزایش قیمت نفت به ضرر هند، ژاپن، چین و ... است. رشد قیمت نفت به نفع ایران و به ضرر اسراییل و متحدانش است. در این شرایط روسیه و عراق که ادعای دوستی با ایران دارند به جای اینکه از حجم تولید خود بکاهند تا اهرم فشار برای غرب باشد در اقدامی معنا دار تولید خود را به نفع غرب و اسراییل افزایش داده اند. این سیاست باعث شد تا قیمت نفت روند نزولی به خود بگیرد و قیمت به پایین تر از پیش از جنگ بازگشت. پشت صحنه این رفتار غیرمنتظره بازار رفتار کشورهای منطقه است.
احتمال بستن تنگه هرمز
با وجود شدت گرفتن تنش ها، اختلال پایداری در مسیر صادرات نفت رخ نداد. تنگه هرمز همچنان باز است و تاسیسات حیاتی در ایران یا سایر کشورهای صادرکننده آسیبی ندیده اند. همین مساله باعث شد که ترس اولیه معامله گران از کمبود عرضه، جای خود را به ارزیابی های واقع گرایانه بدهد.
میانجی ها
از سوی دیگر، ایران به سرعت پیام هایی مبنی بر عدم تمایل به گسترش درگیری ارسال کرد. نقش کشورهای میانجی مانند قطر، عمان و عربستان در انتقال این پیام ها به بازیگران غربی، باعث کاهش تنش‌های روانی در بازار شد. کاهش احتمال گسترش جنگ، میل بازار به حفظ قیمت‌های بالا را کاهش داد. همزمان باید به شرایط کلی بازار جهانی نفت نیز اشاره کرد. در حال حاضر، بازار با نوعی مازاد عرضه نسبی مواجه است. تقاضای جهانی، به ویژه از سوی چین، هنوز به سطح پیش بینی شده بازنگشته و در مقابل، تولید نفت از سوی آمریکا، روسیه و سایر کشورها ادامه دارد. در چنین شرایطی، حتی یک شوک سیاسی نیز برای بالا بردن قیمت تاثیرگذار نیست مگر آنکه با اختلال عملی در عرضه همراه باشد.
افزایش تولید نفت در روسیه
روسیه و عراق نیز هر دو نقش مهمی در پویایی بازار نفت در شرایط تنش ایران و اسرائیل ایفا کردند که به کاهش یا تعدیل قیمت نفت کمک کرد.
روسیه به عنوان یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان نفت جهان، با حفظ سطح بالای تولید و صادرات نفت خود، به نوعی به تامین توازن بازار کمک کرد. برخلاف برخی پیش‌بینی‌ها که ممکن بود روسیه به دلیل تنش ها تولید خود را کاهش دهد تا قیمت ها بالا برود، مسکو به عرضه پایدار نفت ادامه داد تا مانع افزایش بیش از حد قیمت‌ها شود. این سیاست، باعث شد بازار نفت از فشار روانی ناشی از تنش های منطقه ای تا حدی رهایی پیدا کند و قیمت ها پس از جهش اولیه کاهش یابند.
در واقع مسکو با حفظ تولید و جلوگیری از افزایش قیمت نفت، تلاش کرد با تضمین ثبات بازار انرژی، از نوسانات شدید جلوگیری کند. با این اقدام، روسیه به دنبال این بود تا جایگاه خود را به عنوان بازیگر کلیدی بازار نفت جهانی تحکیم کند و پیام روشنی به کشورهای غربی بدهد که در شرایط بحران، قادر است بازار را کنترل و مدیریت کند.
تولید نفت عراق
عراق نیز با حفظ تولید و همکاری در تثبیت بازار، می خواست اطمینان دهد که سهم بازار خود را در شرایط ناپایدار از دست نمی دهد. بغداد با حفظ تولید نفت و در برخی موارد افزایش تولید، سهم خود را در بازار جهانی نفت ثابت نگه داشت. این کشور در همکاری کشورهای منطقه و تعهد به پایداری عرضه، نقش کلیدی در جلوگیری از شوک عرضه ایفا کرد.
بنابراین، هر دو کشور با استمرار عرضه نفت، نقش تعدیل کننده مهمی ایفا کردند که به کاهش نگرانی‌ها درباره کمبود نفت و در نتیجه کاهش قیمت ها پس از جنگ ایران و اسرائیل منجر شد.
خروج سرمایه از بازار نفت
در این شرایط، معامله گران بزرگ بازار انرژی، این بار با احتیاط بیشتری عمل کردند. تجربه شوک های قبلی باعث شده آنها به جای واکنش احساسی، منتظر دریافت نشانه های قطعی تری از ادامه بحران بمانند. رفتار محافظه‌کارانه در بازار معاملات آتی نفت، به نوبه خود از رشد قیمت جلوگیری کرد. در نهایت، کاهش ریسک ژئوپلیتیکی باعث شد سرمایه ها از بازار نفت خارج شده و به سمت دارایی‌های امن مانند دلار و اوراق خزانه بازگردند. این خروج سرمایه، فشار مضاعفی بر قیمت نفت وارد کرد.
بازار انرژی
در مجموع، کاهش قیمت نفت در روزهای پس از درگیری ایران و اسرائیل را باید نتیجه یک مجموعه از عوامل سیاسی، روانی و اقتصادی دانست. با این حال، نباید فراموش کرد که بازار انرژی همچنان به‌شدت حساس است. هر تحول جدیدی در منطقه خلیج فارس، به ویژه در تنگه هرمز یا زیرساخت های کلیدی نفتی، می تواند به سرعت جهت بازار را تغییر دهد و قیمت ها را وارد فاز صعودی کند.