ناترازی انرژی، قاچاق سوخت را عیان کرد
احسان ثقفی رئیس هیئت‌مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت (استصنا) گفت: اکنون‌که با ناترازی انرژی روبرو هستیم، به پدیده قاچاق پی برده‌ایم زیرا وقتی به آمار و ارقام میزان قاچاق سوخت نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که این پدیده سال‌ها وجود داشته اما قاچاق با ناترازی انرژی بیشتر نمایان شده است. قاچاق ناشی از ناترازی است؛ ناترازی اقتصادی، ناترازی در تولید، ناترازی در قیمت ارز، ناترازی در تدوین آیین‌نامه‌ها و قوانین و ناترازی در اجرای قوانین سبب می‌شود عده‌ای به دنبال راه‌های خلاف برای به دست آوردن درآمد هستند.
زیرپوست ناترازی ها
ثقفی به سیاست نرخ دستوری ارز اشاره کرد و آن را یکی از عوامل بروز ناترازی در اقتصاد ازجمله حوزه انرژی برشمرد و گفت: رفع معضل قاچاق به اقدامات وسیعی از بازنگری در قیمت دستوری ارز تا آماده‌سازی زیرساخت‌ها نیاز دارد. نزدیک کردن قیمت داخلی سوخت به قیمت جهانی راهکار شدنی است. باید پیش‌بینی کنیم که چگونه شرایط را برای رساندن قیمت‌های سوخت و انرژی به قیمت‌های جهانی یا حداقل فوب خلیج فارس مهیا کنیم. قاچاق سوخت منافع زیادی برای قاچاقچیان دارد. باید قیمت را تعدیل کرد.
قاچاق سوخت نیروگاه‌ها
حمیدرضا صالحی، رئیس هیات مدیره فدراسیون صادرات انرژی گفت: بروز خاموشی‌ها در حوزه برق، قاچاق سوخت را نمایان تر کرد. سوخت اول نیروگاه‌های کشور گاز است اما همواره برای فصل زمستان در مخازن برای ۳۰ تا ۴۰ روز گازوئیل ذخیره می‌شود که امسال حجم این ذخایر کم بود و به دلیل کسری گاز، خاموشی زیاد شد. خاموشی‌ها سبب شد تا کاهش گازوئیل تحویلی به نیروگاه‌ها علت‌یابی شود و متوجه شدند حتی گازوئیلی که می‌بایست به نیروگاه می‌رفت، از طریق قاچاق سوخت به خارج از کشور فرستاده می‌شود. اکنون هر لیتر گازوئیل ۳۰۰ تومان در جایگاه‌های سوخت عرضه می‌شود، اما قیمت گازوئیل قاچاق ۳۰ برابر نرخ آن در جایگاه‌های سوخت است.
انحراف در حکمرانی انرژی
صالحی گفت: دو دهه گذشته موضوع قاچاق سوخت به فراموشی سپرده‌شده بود یعنی حکمرانی انرژی بعد از برنامه سوم و شروع برنامه چهارم تغییر کرد و مسائل از هر دولت‌به‌دولت بعد واگذار شد. در دوره احمدی‌نژاد درآمدهای ارزی و نفتی کشور به‌قدری بالابود که هدر رفت منابع از طریق قاچاق به چشم نمی‌آمد. در یک برهه زمانی اعلام شد که یک خط لوله از دریا داخل لنجی شده و از آنجا قاچاق می‌شد و براثر جابجایی مسئولان این موضوع افشا شد.
توزیع رانت
صالحی گفت: وقتی رانت در اقتصاد توزیع می‌شود، به فساد و قاچاق تبدیل می‌شود؛ باید هرسال از میزان رانت کم کرد تا قاچاق هم کم شود. حکمرانی نامناسب در حوزه انرژی منجر به قاچاق شده است. گاهی نیروی انتظامی سوخت موردنیاز یک تولیدکننده که کمتر از ۲ هزار لیتر است را به‌عنوان قاچاق توقیف می‌کند اما قاچاق ۲۰ تا ۳۰ میلیون لیتری سوخت دیده نمی‌شود؛ یعنی این قاچاق ساختار دارد و سازمان‌یافته است.
راهکار
ثقفی گفت: اگر تاب‌آوری مردم افزایش یافت آن موقع می‌توان قیمت سوخت را هم به‌طور پلکانی افزایش داد. ما یک زنجیره ناقصی داریم که ناتراز است دست به هرکدام زده شود نظم دیگری به هم می‌خورد پس باید زنجیره ناترازی را هم‌زمان با یک برنامه درست کرد. افزایش تاب‌آوری و توانمندسازی و افزایش قیمت راهکارهایی است تا از قاچاق جلوگیری شود. میزان قاچاق در سه سال گذشته ۵۰ درصد افزایش‌یافته که این افزایش مطابقت دارد با افزایش قیمت ارز باید جلوی این کار را گرفت. راهکار سریع حل معضل قاچاق این است که در مرزهای غربی و شرقی قیمت سوخت واقعی شود و کارت‌های خاص برای مردم این مناطق در نظر گرفت. همچنین باید مصرف داخلی بهینه شود. ۱۲۰ میلیون لیتر مصرف داخلی زیاد است.
برگرفته از ایرنا