ستاره صبح، فائزه صدر: سقوط دولت سوریه و فرار بشار اسد از کشور در شرایطی رخ داد که به نظر می رسید ارتش سوریه روحیه جنگ نداشت و در برابر پیشروی مخالفان مقاومتی از خود نشان نمی دهد. پس از سیزده سال آشفتگی، جنگ داخلی و اوج گرفتن فقر و تورم ، سوری ها از جمله ارتشیان از ادامه وضع موجود خسته شده بودند و از سقوط اسد استقبال کردند. هرج و مرج در سوریه می تواند به خارج از مرز سرایت کند، در این صورت ایران یکی از این کشور های منطقه خواهد بود که مورد تهدید ناآرامی ها است. ستاره صبح در گفت و گو با عبدالرضا فرجی راد، دیپلمات پیشین به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می خوانید:
عبدالرضا فرجی راد در رابطه با نسبت میان سقوط رژیم اسد و تنش 14 ماه گذشته خاورمیانه گفت: عامل مهمی که در مورد سوریه باعث همبستگی روسیه، آمریکا، ترکیه، کشور های عرب و اسرائیل شد؛ تلاش برای عدم دسترسی ایران به حزب الله و لبنان بود. البته بشار اسد نیز در صدد برقرار کردن زمینه این موضوع بود و حتی با وجود باقی ماندن اسد در قدرت نیز به مرور این امکان دسترسی برای ایران قطع می شد.
وی در این رابطه افزود: البته هر کدام از این کشور ها در سقوط رژیم اسد منافعی داشتند. امروز می بینیم اسرائیل به دنبال چه بود با این ماجرا چه چیزی به دست آورد؟ اسرائیل جنوب جولان را گرفته و تانک های اسرائیلی تا نزدیکی دمشق آمده اند و با توجه به کارنامه ای که از اسرائیل می شناسیم معلوم نیست این منطقه را ترک کند یا نه؟!
دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه گفت: اسرائیل با بمباران های اخیر خود زیر ساخت را در سوریه از بین برد به طوری که با وجود فقیر بودن سوریه جبران این خسارات سخت و ناممکن خواهد بود.
وی افزود: اسرائیل به شیوه تخریب زیر ساخت ها و از بین بردن امکان حیات در مناطق پیرامونی، امنیت خود را تامین می کند. تهاجم اسرائیل به سوریه چنان وسیع است که خود اسرائیلی ها می گویند تاکنون چنین حمله هوایی گسترده ای نداشتیم.
فرجی راد با اشاره به نقش ترکیه در تحولات سوریه اضافه کرد: ترکیه نیز اهداف دیگری دارد از نظر تاریخی سوریه را حوزه نفوذ خود می داند و با توجه به ادعایی که دارد شمال سوریه را اشغال کرده است. از طرفی اعراب سوریه را کشوری در حوزه نفوذ دنیای عرب می دانند.
وی تشریح کرد: هر کشوری که در ماجری سوریه دست داشت به دنبال منافع خود بود. این تضاد منافع  به زودی با علائمی از درگیری و اختلافات میان گروه ها نمایان خواهد شد.
سفیر پیشین ایران در نروژ ابراز عقیده کرد: احتمال حرکت سوریه بر مسیری دموکراتیک پایین است. عامل اصلی این حوادث فقر و فساد در سوریه بود. جنگ لبنان، تضعیف حزب الله و قطع ارتباط محور مقاومت در ماجرای سقوط اسد نقش اساسی داشت، اما مساله اصلی بالا بودن فقر و فساد در سوریه بود.
وی گفت: وقتی فرماندهان ارتش و کادر هایشان حقوق ماهیانه 20، 30 و 40 دلاری می گرفتند و یک فرمانده ارتش باید برای گذران زندگی خود بعدظهر دست فروشی می کرد، معلوم است که ارتش در مقابل رقیب استادگی نخواهد کرد.
فرجی راد اظهار داشت: اداره کردن کشور بودجه می خواهد، ارتش تجهیزات جدید می خواست، ولی رقیب به بهترین و جدیدترین تجهیزات مجهز بود. تورم در سوریه بی داد می کرد و کشور در مسیر فروپاشی بود از این رو فرماندهان ارتش سوریه هیچ مقاومتی نشان ندادند و حکومت سقوط کرد.
استاد علوم سیاسی یادآور شد: بشار اسد می خواست از جبهه مقاومت کنار بکشد و از طریق امارات در حال گفت و گو بود همین موضوع باعث شد ترکیه احساس کند پذیرش مجدد اسد در دنیای عرب و کناره گیری او از جبهه مقاومت، منجر به شروع بازسازی در سوریه می شود و ترکیه دیگر نمی تواند برنامه های خود برای سلطه بر سوریه را اجرا کند.
فرجی راد در رابطه با تهدید امنیتی ایران از جانب سوریه گفت: ایران کشور بزرگ و با اهمیتی است که با سوریه تفاوت‌های مبنایی دارد ولی در ایران هم فقر در حال گسترده شدن است. مشکل ایران فقر، تحریم، تبعیض و فساد است. این مسائل جامعه ایران را رنج می دهد. اولین قدم ایران برای سوریه نشدن این است که با غرب مذاکره  و مصالح کند و تحریم ها برطرف شود.
دیپلمات پیشین با تاکید بر لزوم مذاکره خاطر نشان کرد: مذاکره یعنی بده بستان و در چنین فضایی است که ایران می تواند درباره مسائل منطقه صحبت کند، خواسته هایش را مطرح بکند، یک قدم پس بکشد و یک قدم پیش بیاید. وگرنه آنچه در متن بیانیه ها گفته می شود راه به جایی نمی برد، پای میز مذاکره می توان نتیجه گرفت.
وی افزود: ایران باید ژئوپولتیک خود را باز کند و مسائل اش را با طرف ها به گفت و گو بگذارد. تا پیش از این گفته می شد وقتی مذاکره می کنیم در رابطه با مسائل منطقه صحبت می شود و اولین چیزی که گفته خواهد شد در رابطه با جبهه مقاومت است و خواسته ها حول محور خروج ایران از عراق و سوریه و عدم کمک به حزب الله لبنان است. اما امروز دیگر این موارد برای غرب مطرح نیست اما اهمیت مذاکره برای ایران همچنان باقی است.
این کارشناس روابط بین الملل اضافه کرد: ایران در بازی نیست و نمی تواند از وقوع موفقیت های اسرائیل جلوگیری کند. باید پای میز مذاکره بنشینیم و اجازه ندهیم اسرائیل بار دیگر موفقیت دیگری پشت مرزهای شمال غربی ما کسب کند. زمان آن فرا رسیده که به اهمیت قفقاز توجه کنیم. قطع کردن مسیر شمالی ایران برنامه بعدی است.
وی افزود: طرف مقابل با گفت و گو و توافق، با قدرت کارهای مشترکی انجام می دهد و ما نتایج تلخ آن اتحاد ها را مشاهده می کنیم. ترکیه تا این لحظه هیچ انتقادی از اسرائیل نداشت درحالیکه اسرائیل امروز سرزمین دیگری را اشغال کرده است. ایران باید تلاش کند تا در حوزه شمال غرب از اسرائیل شکست نخورد. این استاد دانشگاه اظهار داشت: تاخیر در گفت و گو دیگر به مصلحت نیست باید با مذاکره بن بست ها را بشکنیم. مذاکره روندی طبیعی برای بده بستان است. برداشت های منفی از مذاکره غلط است. مذاکره می تواند با برداشته شدن تحریم ها در کاهش فقر موثر واقع شود. عبدالرضا فرجی راد در پایان سخنان خود تاکید کرد: اگر رقبای ایران در ساقط کردن رژیم اسد موفق شدند، نتیجه گفت و گو و مذاکره با قدرت های جهانی بود زیرا بدون گرفتن چراغ سبز موفق نمی شدند. ایران با تحریم گفت و گو جز همبستگی رقبا و دشمننش هیچ چیز دیگری به دست نمی آورد.