غلامرضا مصدق- استاد دانشگاه
عشق یکسره ما و روسیه هر روز دردسر جدیدی برای ما ایجاد می کند. در حال حاضر ما از دو مسیرِ ارمنستان و ترکیه با اروپا ارتباط زمینی داریم، با ایجاد این کریدور، ارتباط زمینی ما با اروپا به ترکیه منحصر خواهد شد. به زبان ساده منبعد ارتباط زمینی ما با ارمنستان مستلزم عبور از کریدور نخجوان و آذربایجان خواهد شد. با توجه به روابط استراتژیک و عمیق آذربایجان و ترکیه، هر گاه با ترکیه روابطمان به هر دلیلی شکرآب شود، دو کشور مذکور به‌راحتی ارتباط زمینی ما با اروپا را قطع می کنند. قطع درآمد فعلی ایران از ترانزیت کالا و مسافر نخجوان – آذربایجان، از بین رفتن مرز ما و ارمنستان، ایجاد یک راه زمینی و دریائی جدیدِ ارزانتر، کوتاهتر و مطمئن تر برای ترکیه به عنوان رقیب اقتصادی ما به قفقاز، روسیه، دریای خزر و آسیای میانه، فقط بخشی از تبعات ایجاد این کریدور است. این اقدام ۱۰۰درصد در جهت تامین منافع، روسیه، ترکیه و آذربایجان و ۱۰۰درصد ضد منافع ایران است.
لاینقطع بر فهرست بلند بالای بی وفائی های مکرر معشوقه روسی ما، موارد جدیدی اضافه می شود؛ آخرین آنها، یکی سکوت در برابر حمله اسرائیل به ایران است و دیگری طرح ایجاد کریدور زنگزور بین نخجوان و سرزمین اصلی کشور آذربایجان از طریق مرز ما با ارمنستان است.
سکوت در مقابل حمله اسرائیل را فعلاً رها می کنیم و به کریدور زنگزور می پردازیم. در حال حاضر ما از دو مسیرِ ارمنستان و ترکیه با اروپا ارتباط زمینی داریم، با ایجاد این کریدور، ارتباط زمینی ما با اروپا به ترکیه منحصر خواهد شد. به زبان ساده منبعد ارتباط زمینی ما با ارمنستان مستلزم عبور از کریدور نخجوان و آذربایجان خواهد شد. با توجه به روابط استراتژیک و عمیق آذربایجان و ترکیه، هر گاه با ترکیه روابطمان به هر دلیلی شکرآب شود، دو کشور مذکور به‌راحتی ارتباط زمینی ما با اروپا را قطع می کنند. قطع درآمد فعلی ایران از ترانزیت کالا و مسافر نخجوان – آذربایجان، از بین رفتن مرز ما و ارمنستان، ایجاد یک راه زمینی و دریائی جدیدِ ارزانتر، کوتاهتر و مطمئن تر برای ترکیه به عنوان رقیب اقتصادی ما به قفقاز، روسیه، دریای خزر و آسیای میانه، فقط بخشی از تبعات ایجاد این کریدور است. این اقدام ۱۰۰درصد در جهت تامین منافع، روسیه، ترکیه و آذربایجان و ۱۰۰درصد ضد منافع ایران است.
به دلیل اهمیت موضوع برای امنیت ملی ایران و حساسیت بالای این اقدامِ آذربایجان و با توجه به نفوذ تاریخی روسیه در قفقاز، قطعاً بدون حمایت و همدلی این کشور با آذربایجان و ترکیه، امکان ایجاد آن وجود نخواهد داشت. سوابق خنجر از پشت زدن‌های مکرر روسیه به ایران و با وجود عشق یک‌طرفه فی مابین ما و آنها به احتمال قریب به یقین، این اتفاق شوم به وقوع خواهد پیوست. ضمناً با توجه به روابط گسترده آذربایجان و اسرائیل، از نقش این کشور در این موضوع هم نباید غافل شد. چرا پوتین در این همه سال مدام با کارت ما با رقبا و دشمنانش بازی می کند و با اینکه از این کارت آس همیشه منفعت برده اما مدام در حال ضربه زدن به منافع ملی ماست؟ جواب ساده است، سیاستمدار با تجربه و دنیا دیده ای مثل پوتین که با تدابیر خود روسیه را از هرج و مرج ناشی از فروپاشی شوروی سابق نجات داد، به‌خوبی می داند، استراتژی مقدس آمریکا ستیزی ایران تحت هیچ شرایطی قابل تغییر نیست و اگر بدترین مواضع حتی زیر سوال بردن تمامیت ارضی را علیه ایران اتخاذ کند، کاملاً مطمئن است نازکتر از گل به او گفته نخواهد شد، چون الزامات در اولویت اول بودن رسالت آمریکا ستیزی ما ایجاب می کند در مقابل نامردی های مکرر او سکوت کنیم، هر چه باشد روسیه دشمن خونی آمریکاست. معروف است که " دشمنِ دشمن من، دوست من است "، نتیجه اینکه با کنار گذاشتن استراتژی "نه شرقی نه غربی" و جایگزین کردن آن با استراتژی "نه غربی – فقط شرقی"، دست خود را در میدان دیپلماسی حسابی بسته ایم. به امید روزی که ایران استراتژی متوازن، منطقی و کارآمد "هم شرقی و هم غربی" را در سیاست خارجی خود اتخاذ کند.
منبع: دیپلماسی ایرانی