مهناز نورمحمدی- کارشناس ارشد مدیریت اجرایی
علوم پایه در توسعه پایدار به ویژه در توسعه با رویکرد اقتصادی، دارای جایگاه و نقشی مهم هستند، اما در این میان نقش ریاضیات، به دلایل متعدد علمی و تخصصی، نقشی ماندگار، اساسی و بنیادین است. ریاضیات رشته‌ای از دانش بشری است که با اعداد، الگوریتم‌ها، محاسبات و مدلسازی برای حل مسائل ساده و پیچیده سروکار دارد و کاربرد آن به کشف الگوهای حاکم بر نظام‌های بشری، به ویژه تحلیل موضوعات اقتصادی و بهبود حاکمیت و اداره جامعه می‌انجامد. قابلیت‌ها و ابزارهای فکری که در جوهره علوم ریاضی نهفته هستند، پارامترهای مؤثری در راستای تحلیل اطلاعات مختلف محسوب می‌شوند که ثمره آن افزایش دانش بشری و گام برداشتن به سمت و سوی افق‌های نوین است. پیشرفت‌های نوین و توسعه پایدار کشورها که بر اساس فناوری‌های نوین، صنایع دانش بنیان و رشد اقتصادی رقم می‌خورد، ریشه در بهره مندی از علوم مختلف به ویژه علوم ریاضی دارد در حقیقت ریاضیات به عنوان زبانی جهانی و ابزاری قدرتمند در درک مختصات جهان پیرامون ما، نقشی اساسی ایفا می‌کند. رشته‌های فنی و مهندسی نظیر فیزیک، کامپیوتر، معماری و ... بدون ریاضیات مفهمومی ندارند و در دنیای علم محور امروز ریاضیات نقشی کلیدی و اساسی در ابعاد گسترده‌ای از زندگی افراد ایفا می‌کند. یکی از تلاش‌های بشر به منظور افزایش بهبود کیفیت زندگی، تلاش در جهت دستیابی به توسعه پایدار در حوزه‌های مختلف است.
توسعه پایدار به مفهوم برآورده کردن نیازهای نسل حاضر بدون به خطر انداختن توانایی نسل‌های آینده برای تأمین نیازهای خود است. دستیابی به چنین تعادلی نیازمند رویکردهای نوآورانه و پیشرفت‌های علمی در زمینه‌هایی مانند بوم‌شناسی، اقتصاد، جامعه‌شناسی و فناوری است، که در تمامی این حوزه‌ها ریاضیات می‌تواند به عنوان یک ابزار قدرتمند کاربرد و کارآیی داشته باشد. به عنوان مثال یکی از مهم‌ترین کاربردهای ریاضیات در توسعه پایدار، مدلسازی سیستم‌های پیچیده است. این سیستم‌ها می‌توانند شامل محیط‌زیست، جوامع انسانی، آموزش و پرورش، زیرساخت‌های فرهنگی، اقتصاد یا ترکیبی از همه این موارد باشند.
ریاضیات با ارائه آمار ها و مدل‌های دقیق و قابل اتکا می‌تواند به درک بهتر تعاملات پیچیده درون این سیستم‌ها کمک کند. به عنوان مثال، مدل‌های ریاضی در بوم‌شناسی می‌توانند تغییرات اقلیمی و اثرات آن بر اکوسیستم‌ها را شبیه‌سازی کنند و به ما در یافتن راه‌حل‌های مؤثرتر برای حفظ تعادل محیط‌زیستی و جلوگیری از تخریب آن یاری رسانند. یا در بحث فرهنگی با ارائه آمارهای دقیق ما را در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها یاری می رساند. در بحث آلودگی ریاضیات نقش مهمی در کنترل و کاهش آلودگی دارند. مدلسازی و شبیه‌سازی‌های ریاضی می‌توانند پیش‌بینی کنند که چگونه انتشار آلاینده‌ها بر محیط‌زیست تأثیر می‌گذارد و چه روش‌هایی می‌توانند این تأثیرات را کاهش دهند.
در این راستا، معادلات دیفرانسیل و تکنیک‌های شبیه‌سازی نقش مؤثری ایفا می‌کنند. علاوه بر این، یادگیری و آموزش صحیح علوم ریاضی در سطوح تربیت رسمی عمومی و حتی غیر رسمی برای همگان یک ضرورت است، چرا که این آموزش به ایجاد ساختار تفکر منطقی برای حل بهینه مسائل، درک صحیح از زندگی برای پرهیز از ناهنجاری‌ها و شناخت بایسته طبیعت برای بهره‌مندی هوشمندانه از آن می انجامد و این یکی از مختصات و ویژگی های خاص ریاضیات در تکامل آموزه ها و هنجار های فکری جوامع بشری محسوب می شود.
در پایان باید اذعان کرد، ریاضیات به عنوان یک ابزار تحلیلی و کاربردی، نقشی غیرقابل انکار و اساسی در فرآیند توسعه پایدار در جوامع مدرن امروزی دارد. با استفاده از ریاضیات، می‌توانیم سیستم‌های پیچیده را مدلسازی و تحلیل کرده، استفاده بهینه‌تری از منابع داشته باشیم و برای مسائل زیست محیطی، اقتصادی، فرهنگی، بهداشتی و ... راه‌حل‌های نوآورانه بیابیم. با پیشرفت فناوری و گسترش داده‌ها، نقش ریاضیات در توسعه پایدار بیش از پیش آشکار خواهد شد و به یک عنصر ضروری در تحقق بخشیدن به اهداف توسعه پایدار در هزاره نوین تبدیل می‌شود.