نویسنده بر این باور است که دولت چهاردهم در شرایطی استقرار پیدا کرد که چهارچوب بودجه 1404 توسط کارشناسان دولت سیزدهم تنظیم شده بود. دولت 5 ماه است که مستقر شده و قدمهای اول شکل دهی به بودجه 1404 پیش از این برداشته شده بود.
کار سازمان برنامه و بودجه در طول سال همین است، منابع وهزينه ها، شناسایی و ساختار بودجه تنظیم میشود. منابع بودجه نشان میدهد که دولت با وضعیتی استقراضى و با کسری بالایی مواجه خواهد بود.
از سرجمع ٥٩٨٧ همت منابع، حدود 320 همت ناترازي بين منابع و مصارف مشاهده میشود. در آمد ها اعم از ماليات و غيره ٢٢٧٥ همت در نظر گرفته شده، نشان میدهد ماليات ستاني هنوز به روال سابق است و از كارمندان و كارگران، فعالان صنفى و خرد و تابلوداران و مصرف كنندگان اسانتر ماليات برارزش افزوده و مالیات مستقيم وغير مستقيم گرفته میشود تا گنده فعالان اقتصاد غير رسمي و قاقچاقچيان كه منابع عظيمي در اختيار آنان است و در سالهاي تحريم با حمايت كاسبان تحريم به صورت مافيا در آمدهاند و در ساختار اداري نفوذ دارند و میتوانند مانع تصويب برخي قوانين ومقررات كليدي مثل برجام و FATF شوند.
فروش اوراق بدهى به مبلغ ٧٠٠ همت كه ٥٠٠همتان براى تأمین بودجه عمومى است در مقايسه با ٤٣٣ همت اوراق ٨ سال گذشته رقم بى سابقهای است، به این معنی که هر کجا کم آوردهاند، فروش اوراق را که بدترین شیوه تأمین بودجه است در نظر گرفتهاند روش تأمین منابع بودجه از طریق اوراق برای کشور خطرناک است و تبعات فراوانی به دنبال خواهد داشت. این شیوه بودجه نگاری این تفکر را به ذهن متبادر میکند که اگر قرار است بودجه چنین غیر حرفهای، بدون راهکارهای جدید و ابتکارات لازم نگاشته شود، چه نیازی به سازمان برنامه و بودجه است؟! استقراض از صندوق ذخيره به مبلغ ٥٤١ همت هم شاهكار تأمین و تنظيم بودجه است.
فروش نفت توسط نظامیان
در بخشی از بودجه فروش نفت در اختیار نظامیان گذاشته شده است، مگر وزارت وشركت ملى نفت آن همه كارشناس خبره وبا تجربه در اختيار ندارد، كه دستگاههاي غير حرفهای و نامربوط را در يك امر تخصصي وارد میکنیم و يا اشخاص ديگر را مداخله میدهیم. ريشه فسادها از همين تداخل وظايف نشات میگیرد. بابك زنجانیها از همين مسير شبكه فساد را در ساختار حكومت بوجود آوردند؟! یکی از تبعات این بودجه، تضعیف قدرت و اختیارات دولت و تفويض به ديگر نهادها است.
کاهش مالیات بنگاههای تولیدی
البته نرخ ماليات از بنگاههاى توليدي پنج در صد كاهش يافته وحقوق ورودى ماشين الات توليدي دو در صد در نظر گرفته شده كه توجه به توليد را نشان میدهد و تجميع تدريجي برخي سازمانهای بازنشستگى هم اقدام شایستهای است مشروط به آنكه دولت نظارت ویژهای به صندوقهای مربوطه داشته باشد وطرحى نو دراندازد وگرنه به زودي سرنوشت سازمان تأمین اجتماعى هم به سرنوشت سازمان بازنشستگى دچار میشود.
بودجه تورم زا
حقوق ورودى، گمرکی در جای جای بودجه با نرخ توافقی یعنی با نرخ نزدیک به بازار آزاد تعيين شده یعنی تورمي هم از كالاهاي وارداتي تحميل میشود. اين بودجه تورم زاست وسال سختی برای كسب وكار ومعيشت در راه است، مكر چاره ديگرى انديشيده شود. در بودجه هیچ دریچهای برای تولید، صنعت و سرمایه گذارى وتوسعه چشمگير ديده نمیشود.
جای تأسف دارد که از سازمان عریض و طویلی مثل برنامه و بودجه چنین بودجهای بیرون میآید که عمده منابع بودجه از محل استقراض و ناترازى است. از این اوراق فروشی چیزی عاید مردم وتولید کننده نمیشود جز تورم. بودجه 1404 نشان میدهد سال آینده با افزایش قابل توجه قیمتها سال سخت و دشواري پيش رو، خواهد بود.
تبعات کسری بودجه دامن همه را میگیرد. از یک سو قیمتها بالا میرود و از سوی دیگر دولت دستمزدها را در حد بيست درصد افزايش در نظر گرفته وفقر مزد بگيران تشديد میشود وفقر مطلق وسیعتر می شود.
در چنین شرایطی تورم سال آینده موجب شکل گرفتن نارضایتی در گوشه و کنار کشور خواهد شد. این اعتراضات وجه سیاسی نخواهد داشت، بلكه بر اثر تنگناي معیشتی است که مردم را مستأصل میکند.
اعتراضات بازار
روزهای گذشته پیش درآمد اعتراضات را در تعطیلی مغازههای بازار تهران مشاهده کردیم. اصناف و بازاریان کسانی نیستند که به دنبال آشوب باشند بلکه میخواهند دولت متوجه روند خطرناک اقتصادی باشد. نوسانات ارز وارد کانال 80 هزار تومان شده است.
تورم ركودى به حدی رسیده که مردم حتی برای تماشا هم کمتر به بازار میآیند! ما در ماههای پایانی سال هستیم و همه ساله در چنین روزهایی شاهد رفت و آمد و خرید و فروش در بازار بودیم. در چنین شرایطی چه کاری از دولت بر میآید جز دست بر داشتن از محافظه كاري و شجاعت در رفع تحریمها و گشودن باب گفت و گو با غرب توسعه يافته، عفو عمومي و استقبال از ايرانيان خارج از كشور و سرمایهها و تخصصهایشان و همچنين جذب سرمايه گذاري خارجي در طرحهای كلان توسعهای.