وحید حاج سعیدی- کنشگر اجتماعی
ابرهای سیاه پائیزی آسمان را پوشانده‌اند. نعش‌کش وارد قبرستان می‌شود و به دنبال آن شیون‌های سوزناک مادر و ضجه‌های غمبار پدر، سکوت قبرستان را می‌شکند. دوستان و همکلاسی‌ها بهت‌زده قبر را می‌نگرند و باورشان نیست، اندام عضلانی و نیروی جوانی دوستشان، این‌چنین مقهور قدرت جرعه‌ای تلخ شده باشند. بارش باران پائیزی آغاز می‌شود و به غم قبرستان می‌افزاید. این روزها جولان میهمان ناخوانده در میخانه‌های خانگی، افزایش آمار فوت و نابینایی میگساران را به همراه داشته است. زنگ خطر عوارض مصرف مشروبات دست‌ساز خانگی یا تقلبی در اکثر استان‌های کشور به صدا درآمده است. افراد برای سرخوشی لحظه‌ای، سرگرمی و تفریح، جلب‌توجه، احساس قدرت، همرنگ شدن با جماعت با نوشیدن جرعه‌ای از مشروبات دست‌ساز، بهای گران از دست رفتن بینایی و جان را می‌پردازند! عوارض غیرقابل‌بازگشت مسمومیت با متانول که در مشروب دست‌ساز، به‌وفور یافت می‌شود در کمتر از چند ساعت، اعضای اصلی بدن نظیر کبد، کلیه، سیستم بینایی آسیب می‌رساند و باعث کوری و مرگ می‌شود. اغلب مسمومیت‌های الکلی در ایران ناشی از مصرف الکل‌های دست‌ساز است. تشکیل ترکیبات سمی در الکل گریزناپذیر است. با افزایش قیمت دلار و عدم امکان خرید مشروبات پلمپ شده و اصل، عده‌اي از سودجويان به تهيه مشروبات الكلي دست‌ساز و بسته‌بندي در شيشه‌هاي خارجي اقدام كرده و به‌عنوان مشروبات الكلي خارجي به فروش مي‌رسانند و باعث تشدید بحران مصرف مشروبات غیراستاندارد و خطرناک شده‌اند. برخی نیز از الکل سفید که در داروخانه‌ها توزیع می‌شود، به‌عنوان مشروب الکلی استفاده می‌کنند. باآنکه وزارت بهداشت کارخانه‌داران را ملزم کرده که یک ماده تلخ کننده (دتاتونیوم بنزوات) به الکل سفید اضافه کنند بلکه از جلوی مصرف خوراکی آن گرفته شود اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که مصرف خوراکی الکل سفید که از داروخانه‌ها تهیه می‌شود، همچنان وجود دارد.
علل گرايش
به مصرف مشروبات الكلي
مواد مخدر و مشروبات الکلی پای ثابت بساط برخی از جوانان دارای تمکن مالی و افراد معمولی نیز هست. دلیل مصرف مشروبات احساس سرخوشی است که فرد فارغ از اثرات کشنده آن بدان پناه می‌برد. البته برخی نیز به‌منظور خوددرمانی یا مقابله با اضطراب اجتماعی و سایر عوامل استرس‌زای زندگی به مصرف نوشیدنی‌های الکلی روی می‌آورند. در ايران به دلیل ممنوعیت خریدوفروش مشروبات الکلی، عملاً نمی‌توان نظارتی بر نحوه فروش، سلامت کالا و غربال خریداران نوشیدنی‌های الکلی داشت. ميانگين سني مصرف‌كنندگان الكل در کشور به 13 تا ۳۵ سال رسیده است. اين گروه مي‌توانند با سفارش تلفني مشروبات الكلي را در مدت كوتاه در مقابل منزل خود تحويل بگيرند!
مقابله با الکل
پليس مي‌گويد سالانه حداقل بين ۶۰ تا ۸۰ ميليون ليتر انواع مشروبات الكلي به‌صورت قاچاق از طريق مرزها وارد كشور مي‌شود ولی به دلیل تولید زیرزمینی و مخفیانه مشروبات دست‌ساز، آماری از میزان تولید مشروبات وجود ندارد. البته میزان مصرف مشروبات در ماه‌های محرم و صفر و رمضان به کمترین مقدار خود می‌رسید کردند. تنها گزینه روی میز برای مقابله با مصرف مشروبات آموزش است و باید بر پیشگیری تمرکز کرد.
سخن پایانی
لازم است با کمک نهادهای اجتماعی و برنامه‌ریزی فرهنگی، آموزشی، مذهبی و اقتصادی در جهت فرهنگ‌سازی، پیشگیری و مقابله با تسری این پدیده شوم اقدام شود. مسئولان باید به‌جای رویکرد لاپوشانی، رویه معقول و منطقی برای مقابله یا ایجاد مراکز درمان مشروبات الکلی تمرکز کنند و افراد را با آموزش و مشاوره درمان و یاری کنند.