ستاره صبح،علی فریدونی: هر بار که طرح جدیدی در حوزه عفاف و حجاب اجرا می شود، شبکه های اجتماعی با کنش و واکنش افراد جامعه نسبت به آن طرح اشباع می شود. این بار انتشار خبر راه اندازی کلینیک تخصصی مشاوره و حمایت از بازگشت به حجاب با عنوان «کلینیک ترک بی‌‌حجابی» جریان‌ساز شده و مواجهه جامعه با این موضوع به چاشنی طنز آمیخته است. این خبر که برای اولین بار از پایگاه خبری و رسانه ای حوزه های علمیه خواهران و از زبان مهری طالبی دارستانی، رئیس اداره زنان و خانواده ستاد امر به معروف استان تهران بیان شد، نشان می دهد با وجود موضع شفاف اکثریت جامعه در موضوع حجاب و نگاه دولت به این مساله، همچنان گروه هایی در صدد برپایی گشت ارشاد، این بار در قالب کلنیک و درمانگاه هستند. ستاره صبح در گفت و گو با امان الله قرائی مقدم، جامعه شناس از منظر اجتماعی به مقوله حجاب پرداخته که در ادامه می خوانید:
موضوع حجاب جامعه را دو قطبی کرده که در شرایط موجود این وضعیت به نفع کشور نیست. با این وجود چرا همچنان اصرار بر مبارزه و برخورد با خانم های کم حجاب یا بد حجاب وجود دارد و در این زمینه شاهد اقدامات نمایشی و تنش زا هستیم؟
به عقیده من دولت و کلیت حاکمیت حتی گروه های تندرو که در موقعیت تصمیم سازی حضور دارند متوجه شرایط ویژه کشور هستند و از تنش پرهیز می کنند. این وضعیت در جریان تایید صلاحیت نامزد های انتخابات ریاست جمهوری، نحوه برگزاری انتخابات و نتایج این رقابت ها مشهود بود.
سطوح بالای حاکمیت به خوبی می دانند که برخورد قهری با مساله حجاب که ماهیت فرهنگی و مذهبی دارد درست نیست و جوابگو نبوده است. این نکته را بار ها شخص رییس جمهور در سخنانش مورد اشاره قرار داده است. اگر بپذیریم که رییس جمهور مطابق اصل 113 قانون اساسی دومین شخص مملکت و اولین مقام اجرایی است، اتخاذ چنین موضعی در مورد حجاب با این روشنی توسط ایشان اتمام حجتی برای باقی بخش های دولت است.
ضمن اینکه تجربه نشان داده که مساله فرهنگی، مذهبی و اجتماعی با طرح هایی که بر پایه زور و اجبار است، حل نخواهد شد و حتی ممکن است با ایجاد هزینه هایی بر کشور همراه باشد.
در این مورد بخصوص ادعا شده کلنیک مشاوره برای ترک بی حجابی تاسیس می شود، ولی مگر بی حجابی داریم که گفته باشد می خواهم نوع پوششم را ترک کنم؟! پس قاعدتا افراد بی حجاب و بد حجاب با پای خودشان به آن مرکز نمی روند. اگر بخواهیم زنان و دختران را از خیابان جمع کنیم و برای مشاوره اجباری و ترک بی حجابی ببریم که می شود همان گشت ارشاد که نتیجه و تکلیف اش مشخص است. چنین طرح هایی باعث چند پاره شدن جامعه می شود.
ارزیابی شما از میزان تاب آوری اجتماعی در برابر برخورد های قهری در مورد حجاب چیست؟ آیا در صورت ادامه داشتن طرح هایی نظیر گشت ارشاد و ادامه برخورد با زنان و دختران بد حجاب و کم حجاب، می توان تشدید شدن دو قطبی را در جامعه پیش بینی کرد یا خیر؟
برخورد قهری در حوزه حجاب تا امروز ناموفق بوده است. چه زمانی که به زور می خواستند حجاب از سر زنان بردارند و چه زمانی که به زور می خواهیم حجاب مطلوبمان را به آن ها تحمیل کنیم. اخیرا آیت الله مکارم شیرازی گفتند که برخورد قهری و خشونت آمیز در مورد حجاب نتیجه معکوس دارد. جامعه متدینین از گسترش بی بندوباری و ولنگاری در اجتماع هراس دارند که این نگرانی در جای خود به جا و قابل تامیل است. اما باید گفت بن مایه دختران و زنان ایرانی با حیاست. حجاب در ایران پیشینه ای تاریخی و ریشه های عمیقی دارد. هنوز هم تمایل به حجاب در میان خانواده های ایرانی بالا است. پوشش تحت تاثیر مرور زمان تغییر می کند. همانطور که 100 سال پیش، حجاب بانوان در ایران به شکل امروزی نبود. این تغییر به دلیل پویایی جامعه ای در حال رشد است. تغییر در عادات مردم جامعه طبیعی ترین ویژگی جوامع انسانی است. اگر گروه هایی نگران ولنگاری و بی بند و باری هستند باید بدانند که تغییرات زمانی رادیکال می شود که در برابر مسیر حرکت طبیعی جامعه بایستیم و در برابر میل طبیعی اجتماع به تغییر، مانع ایجاد کنیم.
به نظر می رسد گروه هایی در داخل، امر به معروف و نهی از منکر را در امر به حجاب و نهی از بد حجابی می دانند. با توجه به ماهیت فرهنگی و مذهبی حجاب آیا صرف تذکر، مشاوره یا برخورد هایی از این جنس می تواند در انتخاب قطعی حجاب موثر باشد؟
روشن است که نه، اولا طرز برخورد در نهی از منکر مهم است. کسی باید مشاوره بدهد که دوره دیده باشد. نصیحتی که حساب شده نباشد کار را بدتر می کند.
نتیجه رفتار های غلط پیشین این می شود که امروز وقتی فرد مومنی هم بخواهد با منکری برخورد کند، حاضرین در آن صحنه از فرد خاطی جانبداری خواهند کرد! متاسفانه مشکلات اقتصادی دامنگیر خانواده ها شده و فشار های معیشتی مردم را از پا دراورده است. در چنین شرایطی وقتی با کسی از حجاب می گویید، از کوره در می رود. مسئولین باید اول به فکر معیشت مردم باشند. وقتی بی کاری کم شود بسیاری از آسیب ها برطرف می شوند. در خانواده ای که والدین برای تامین حداقل ها در تلاش هستند توجهی به تربیت فرزند نمی شود. اگر وضعیت اقتصادی خانواده بهبود پیدا کند، والدین وقت بیشتری با فرزندان خود می گذرانند و با پر رنگ شدن نقش تربیت خانواده ها، ارزش های اخلاقی در جامعه جان می گیرد.