کتاب «نفت: ثروت، فساد، سقوط» با عنوان فرعی مروری بر سرگذشت نفت در ایران تألیف عبدالکاظم مجتبیزاده از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد. این کتاب به درآمدهای بی حساب حاصل از نفت در سلسله پهلوی میپردازد. درآمدهای حاصل از نفت بیحساب بود، چراکه بهراحتی میشد آن را جابهجا کرد، بیآنکه نیاز به درخواست یا ثبت آن در سیستم اداری دولت باشد، ضمن اینکه دولت در مسائل مربوط به نفت اعم از میزان فروش و مقدار عایدات حاصل از آن فقط به خودش پاسخگو بود. از آنجا که تمام عملیات مربوط به نفت اعم از تولید، فروش، صادرات و غیر آن توسط شرکت ملی نفت ایران صورت میگرفت و این شرکت نیز مستقیماً تحت نظارت شاه اداره میشد، پولهای حاصل از فروش نفت، بهراحتی قابل واریز به حسابهای دلخواه بود.
شیوههای سوءاستفاده از اموال عمومی خصوصاً درآمدهای نفتی در زمان دو پادشاه سلسله پهلوی متفاوت بود. پهلوی اول، با توجه به روحیات و خلقیاتش، با شیوههای قهرآمیز به خواستههای خود دست مییافت، درحالیکه پهلوی دوم بهواسطه ویژگی روانی و شخصیتی، گاهی با تحریف در مبالغ درآمدهای نفتی، بخشی از آن را اختلاس و یا در انعقاد قراردادهای نفتی و خرید تسلیحات نظامی رشوه دریافت میکرد. این اثر با ۲۲۴ صفحه، شمارگان ۵۰۰ نسخه و بهای ۱۶۰ هزار تومان از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی به بازار کتاب آمد.