اشاره: (مصطفا صباغ، روزنامه‌نگار) -- این روزها افرادی از جریانات مختلف سیاسی برای تصاحب کرسی ریاست جمهوری در انتخابات 28 خرداد ۱۴۰۰ خیز برداشته‌اند. در این شرایط یکی از سؤالاتی که پاسخ دادن به آن اهمیت دارد، این است که یک رئیس‌جمهور خوب چه ویژگی‌هایی دارد و چگونه بر کشور حکمرانی می‌کند؟ منابع تاریخی از قول امیرکبیر، صدراعظم خوش‌نام و محبوب تاریخ ایران در دوره قاجار نقل می‌کنند که او در اواخر عمر خود گفته بود، «ابتدا فکر می‌کردم که مملکت، شاه و وزیر دانا می‌خواهد و بعد به این نتیجه رسیدم که مملکت، ملت دانا می‌خواهد.» اما به نظر می‌رسد راه‌حل پیشرفت، عبور از عقب‌ماندگی و حرکت در مسیر توسعه در جهان امروز، تلفیقی از دو نکته مورداشاره امیرکبیر در یک سیستم کارآمد باشد که به آن «حکمرانی خوب» (Good Governance) می‌گویند. صاحب‌نظران علم سیاست، جامعه و اقتصاد بر این باورند که اهمیت «حکمرانی خوب» به‌جای «حکمران خوب» (Good Governor) تا حدی است که می‌توان ثابت کرد در صورت عدم رعایت اصول حکمرانی خوب در یک ساختار سیاسی و اقتصادی، کارنامه نهایی قابل‌قبول نخواهد بود حتی اگر حکمرانانش خوب، توانا و درستکار باشند. شاید بارزترین تفاوت «حکمرانی خوب» و «حکمران خوب» را بتوان در شبه‌جزیره کره دید؛ جایی که کره‌شمالی در قعر کشورهای فقیر قرار می‌گیرد و کره‌جنوبی به قله رفاه و آبادانی می‌رسد که فاصله از زمین تا آسمان است. این موضوع ارتباطی به تفاوت اخلاقی، فرهنگی، نژادی و جغرافیایی ندارد زیرا دو کشور از این منظر مشابه یکدیگرند؛ بلکه به اصول حکمرانی خوب مرتبط است که در کره‌جنوبی، کشور بر اساس حاکمیت نهادهای فراگیر مردمی و سیاست تعامل با دنیا اداره می‌شود و در کره‌شمالی، حاکمیت قائم به فرد و همراه باسیاست تنش و درگیری با دنیا است. بانک جهانی (The World Bank) شش شاخص اصلی را برای رتبه‌بندی کیفیت حکمرانی کشورها تعریف کرده که شامل ذی‌حسابی و پاسخگویی حکومت به مردم، ثبات سیاسی و نبود خشونت، کارایی دولت، کیفیت تنظیمی، حاکمیت قانون و کنترل فساد می‌شود. برخی صاحب‌نظران اقتصادی معتقدند که ایران به دلیل دارا بودن مشکلاتی نظیر پاسخگو نبودن دولت به مردم، شایع بودن فساد اداری، عدم ثبات مقررات و قوانین اقتصادی و شفاف نبودن فعالیت‌های نهادها و سازمان‌های دولتی، جایگاه قابل قبولی از منظر حکمرانی خوب ندارد و سیاستمداران کشور باید از اصول این مفهوم جهان‌شمول برای سیاست‌گذاری‌ها استفاده کنند. در همین راستا عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی که روز شنبه در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام کرد، گفت: «قدرت و آینده ایران درگرو اصلاح حکمرانی اقتصادی، تغییر مناسبات اقتصادی و ایجاد زمینه اشتغال مولد است و ایران امروز ما چاره‌ای جز اصلاحات اقتصادی ندارد.» پرسش این است که آیا توان و اراده ایجاد اصلاحات اقتصادی و اجرای اصول حکمرانی خوب اقتصادی از سوی همتی یا هرکدام از سایر کاندیداها وجود دارد یا خیر. دراین‌ارتباط ستاره صبح دیدگاه دو صاحب‌نظر اقتصادی را بررسی کرده است.
۱۴۰۰ چهارشنبه ۲۹ ارديبهشت