اشاره: روز پنجشنبه در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، مراسم رژه نظامی برای بزرگداشت عملیات بازپس‌گیری قره‌باغ از ارمنستان با حضور رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه و الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان برگزار شد؛ اما اردوغان که شواهد و قرائن نشان می‌دهد داعیه احیای حکومت سلاطین عثمانی را در سر می‌پروراند به همین دلیل کشورش علاوه بر درگیری‌های اخیر قره‌باغ، در جنگ‌های منطقه‌ای ازجمله سوریه، عراق، لیبی، سومالی و افغانستان حضور نظامی داشته و دارد، در سخنرانی خود قطعه‌ای از یک شعر درباره رود ارس خواند و گفت: «ارس را جدا کردند و آن را با میله و سنگ پر کردند/ من از تو جدا نمی‌شدم، به‌زور جدایمان کردند»؛ اما محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران به این شعرخوانی اردوغان واکنش تند نشان داد و در پیامی توییتری نوشت: «به اردوغان نگفته بودند آن شعری که به‌غلط در باکو خواند، به جدایی اجباریِ مناطق شمال ارس از سرزمین مادری‌شان ایران اشاره دارد. آیا او متوجه نشد که با خواندن این شعر علیه استقلال جمهوری آذربایجان سخن گفته است؟ هیچ‌کس نمی‌تواند درباره آذربایجان عزیز ما صحبت کند.» همان‌گونه که ظریف اشاره‌کرده، شعر ارس شعری است که ایرانیان پس از جدایی از ایران در عهدنامه ترکمانچای می‌خواندند. عهدنامه‌ای ننگین که در اسفند ۱۲۰۶ خورشیدی برای پایان دادن به جنگ‌های ایران و روسیه در دوران فتحعلی‌شاه قاجار امضا شد و براساس آن، حدود ۳۰ هزار کیلومترمربع از خاک ایران شامل سه ایالت بزرگ منطقه قفقاز یعنی ایروان، نخجوان و بخش‌هایی از تالش در کنترل روس‌ها قرار گرفت که اکنون بخش‌هایی از ارمنستان، ترکیه و جمهوری آذربایجان را تشکیل می‌دهند. گفتنی است عصر روز گذشته سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه نیز از احضار سفیر ترکیه در جمهوری اسلامی ایران در واکنش به اظهارات مداخله‌جویانه و غیرقابل‌قبول رئیس‌جمهور ترکیه در سفر به باکو خبر داد. دراین‌ارتباط ستاره صبح نظر فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین و تحلیلگر روابط بین‌الملل را در ارتباط با اظهارات و اندیشه‌های اردوغان بررسی کرده که در ادامه می‌خوانید.
۱۳۹۹ شنبه ۲۲ آذر