ستاره صبح-کمتر از یک هفته تا انتخابات ریاست جمهوری ایالاتمتحده باقیمانده و نظرسنجیها نشان از پیشتازی جو بایدن نسبت به دونالد ترامپ دارد. بااینحال نتایج دوره گذشته این انتخابات ثابت کرد که نمیتوان به نظرسنجیها تکیه کرد. بههرحال انتخابات آمریکا به دلیل توان سیاسی، اقتصادی، نظامی و... این کشور، روی سایر کشورها تأثیر میگذارد و به همین دلیل همه کشورها روند این انتخابات را دنبال میکنند. اما در ارتباط با ایران وضعیت به دلیل خصومتی ریشهدار که بین دو کشور وجود دارد، متفاوت است. البته واسطه این خصومت، اسرائیل و نوع نگاه ما به اسرائیل است. درحالیکه آمریکاییها از ابتدا خصومتی با ایران نداشتند و حتی جزء اولین کشورهایی بودند که انقلاب ایران را به رسمیت شناختند و به شاه برای ورود به آمریکا ویزا ندادند. اما اختلافات دو کشور که از تسخیر سفارت آمریکا در سال 1358 آغاز شد، در گذر زمان به دلیل حساسیت آمریکا به خواست ایران مبنی بر نابودی اسرائیل، شدت گرفت. بههرحال لابیهای صهیونیستی در آمریکا بسیار قوی هستند و باروی کار آمدن ترامپ در آمریکا، این خصومتها قویتر شد. بنابراین اگر ترامپ مجدداً به کاخ سفید راه یابد، وضعیت برای ایران سختتر از آنچه هست خواهد شد. از طرفی خصومتها نمیتواند برای همیشه ادامه پیدا کند و آمریکاییها ناچارند قدری نرمش نشان دهند؛ زیرا این حد از فشار حداکثری باعث خواهد شد ایران دست به اقدامات تلافیجویانه بزند که در آن صورت وضعیت خطرناکتر میشود. ضمن آنکه ایران هم با توجه به تحولات دنیا لازم است نوع نگاهش به دنیا و ایالاتمتحده تغییر دهد. بنابراین ضروری است استراتژی ایران در سطح داخلی، منطقهای و بینالمللی تغییر کند؛ زیرا شرایط به گونهای است که راهی جز این وجود ندارد و به مصلحت مردم است که هر کس برنده انتخابات شد، بهتر است ایران باب مذاکره را بگشاید؛ به این دلیل که این کشمکشها و خصومتها وضعیت را بهجایی رسانده که برای مردم قابلتحمل نیست. اما اگر جو بایدن بر سرکار بیاید، با توجه به اینکه گفته حاضر است به برجام بازگردد، شرایط به نفع ایران خواهد بود. البته نوع برجام بایدن با برجام اوباما متفاوت خواهد بود. باراک اوباما در یک سخنرانی در استرالیا اعلام کرده بود دلیل ورود آمریکا به برجام این بوده که ایران وارد فضای تعهدات بینالمللی شود و با دنیا آشتی و تعامل کند. به عقیده نگارنده این سیاست آمریکای اوباما در قبال ایران، سیاست درستی بود. اما در صورت پیروزی بایدن، با توجه به شرایط کنونی و حساسیت دموکراتها به مسائل حقوق بشری، پیشبینی میشود که شرط بازگشت آمریکا به برجام، موضوعات رعایت مسائل حقوق بشر، سروسامان دادن به فعالیتهای هستهای و مسائل موشکی، عدم دخالت ایران در منطقه و... باشد. البته ایران احتمالاً نمیتواند پاسخ مثبت به همه آنچه در برجام 2 مطرح خواهد شد بدهد. هرچند نگاه ایران در منطقه نسبت به گذشته دچار تغییر شده است؛ برای مثال برخلاف گذشته خیلی حضور ایران در سوریه و لبنان شنیده نمیشود، عراق هم بعد از روی کار آمدن مصطفی الکاظمی رفتهرفته از ایران فاصله گرفته و به دو سمت غرب و اتحادیه عرب حرکت میکند. بنابراین با توجه به مشکلات پیش رو، نمیتوان همان تصور را از برجام سابق داشت. در چنین شرایطی آنچه ضرورت دارد این است که ایران نگاهش را به جهان تغییر دهد، انتظاراتش را کمتر کند و در استراتژیهای خود بازنگری نماید.