ستاره صبح-آژانس بینالمللی انرژی اتمی بعد از امضای برجام، در 17 گزارش پایبندی ایران به تعهدات و تفاهماتش را تأیید کرد. این یک برگ برنده در دست ایران بود، اما براثر کمکاری اروپا و بدعهدی آمریکا و ترامپ جمهوری اسلامی بهناچار برای اینکه اروپا را متوجه تعهداتش کند اقدام به کاهش تعهدات برجامی خود کرد که چهار مرحله آن جدی نبود، اما در مرحله پنجم هم اروپاییها و هم آژانس بینالمللی انرژی اتمی روی خوشی به این موضوع نشان ندادند و سابقه خوب گزارشهای قبلی از بین رفت. به همین دلیل ایران و آژانس به یک دوران چالشی نزدیک شدند. ایران دغدغههای خاص خودش را دارد، چه از منظر امنیت سایتهای هستهای و درز اطلاعات و چه ازنظر حقوق بینالملل و حق حاکمیت. درست است که کشورها باید در چارچوب تعهداتشان به بهترین وجه عمل کنند، اما درعینحال اعمال حق حاکمیتی نیز اجازه نمیدهد هر زمان آژانس بخواهد، مطلب یا گزارشی را از هر منبعی مستمسک قرار دهند و راجع به مسائل هستهای راستی آزمایی کنند. لازم است حقوقدانان بینالمللی بررسی و حدومرز مناسبی را پیدا کنند که هم حق حاکمیت کشورها خدشهدار نشود و هم کشورها بر اساس مر قانون و تعهداتشان حرکت کنند. ادعاهایی از سوی کسانی مطرح میشود و آژانس میخواهد سفر آقای گروسی در زمان مناسب انجام شود و ازآنجاکه مسئولان در مسائل هستهای پاسخگو هستند، موافقت شدمهم این است که به سمتی برویم که افراد دیگری آژانس را بازیچه دست خودشان قرار ندهند و هر بار از آن بهعنوان اهرمی علیه ایران استفاده نکنند و ازآنجاییکه نظام بینالملل یک سیستم آنارشیک است و دارای پلیس و قوه قضاییه نیست و برخلاف سیستمهای داخلی کشورها که مردم بر اساس قانون و با حضور پلیس و ناظم شکل و نظم پیدا میکنند، سیستم بینالملل اینگونه نیست، لذا تضعیف سازمانهای بینالمللی و بهویژه سازمانهای تخصصی مانند آژانس بینالمللی انرژی اتمی، یونسکو و دیگر سازمانها که کارکرد و وظیفه خاصی از ایجاد نظم، رعایت مقررات و همچنین اجرای دستورالعملها، قوانین بینالمللی و شورای امنیت را دارند، نباید تضعیف شوند. یکی از انتقادات ما به ترامپ این بود که یک بلبشو در سیستم آنارشیک به وجود آورد که با خروج از برجام، یونسکو و کمیتههای حقوق بشری بهنوعی این سازمانهای تخصصی که کارکرد نظم دهی به جامعه بینالمللی را دارند بیاثر شدهاند. اگر نظم در این سازمانها ایجاد نشود، سنگ روی سنگ بند نخواهد شد و دنیا تبدیل به قانون جنگل میشود که نتیجه آن نیز جنگ و توسعه خشونت و بحران خواهد بود. آژانس باید تلاش کند تا به مسائل سیاسی آلوده نشود. در دوران آقای البرادعی و نفرات بعد از او آژانس تلاش کرد تا استقلال خودش را حفظ کند، اما در این دوره سلسله مسائلی وجود دارد که آژانس باید به آنها توجه کند و نباید درگیر مسائل سیاسی شود و سعی کند کار تخصصی خودش را دنبال کند.