منابع غربی هم خبر دادند که مذاکرات برای آمریکا دلگرم کننده بوده است. مهمتر اینکه اسماعیل بقایی گفته در دور چهارم طرفین درک بیشتری از خواستههای یکدیگر پیدا کردند. از این سخن بر میآید که در چهار دور مذاکره هنوز طرفین درک متقابل از یکدیگر پیدا نکردهاند. این در حالی است که خواسته ایران برداشتن تحریمهاست و خواست طرف مقابل برچیدن سایتهای هستهای، فردو، نطنز و اصفهان و نداشتن غنی سازی حتی در حد 3.67 درصد است. وزیر خارجه گفته هیچ یک از این خواستهها را نمیپذیرد. بنابراین آینده توافق در ابهام است. مگر اینکه طرفین از خواستههای حداکثری خود کوتاه بیایند.
قبل از شروع دور اول مذاکرات قرار بر این بود که موضوع مذاکره هستهای باشد و اینکه ایران سلاح هستهای نداشته باشد. موضوعی که ایران بارها اعلام کرده قصد ساخت بمب اتم را ندارد. مذاکرات در دور دوم و سوم هم بدون اینکه نتیجهای حاصل شود در مسقط و روم انجام شد اما ناگهان موضع آمریکاییها تحت تأثیر سناتورهای جمهوری خواه و لابی اسرائیل کوشیدند تا از هر نوع توافق بین ایران و آمریکا جلوگیری کنند و چند صدایی درباره ایران به تک صدایی تبدیل شد و همه فریاد زدند غنی سازی در ایران باید برچیده شود، چیزی که ایران آن را نمیپذیرد.
سناتورها چه میگویند؟
ترامپ در آمریکا قدرت بلا منازع دارد زیرا اکثریت مجلس نمایندگان و سنا جمهوری خواه هستند و از نه قاضی «دیوان عالی» شش قاضی جمهوری خواه هستند، یعنی دموکراتها در هیچ جا اکثریت ندارند.
مهمتر اینکه ترامپ نیاز به رأی برای دوباره انتخاب شدن ندارد به همین دلیل یکه تازی میکند و به هیچ اصولی جز آنچه خود میپندارد پایبند نیست. نقطه خطر و امید در همین جا نهفته شده است زیرا ترامپ هم میتواند جنگ کند و هم میتواند صلح کند.
سناتورها به صراحت گفتهاند که توافق با ایران باید شامل برچیده شدن غنی سازی و سایتهای هستهای باشد در غیر این صورت توافق را تأیید نخواهند کرد، چون ایران این شرط را نمیپذیرد بنابراین رسیدن به توافق دور از انتظار است مگر اینکه طرفین از مواضع خود کوتاه بی آیند.اگر ترامپ بخواهد بدون نظر مجلس سنا توافق با ایران امضا کند باید 67 رأی سناتورها را با خود داشته باشد که چنین حمایتی از ترامپ دشوار است.بنابراین موانع بر سر توافق وجود دارد.
مطالبه ایران
مطالبه ایران سالهاست که زیر تیغ تحریم قرار گرفته و در دولت سیزدهم بیش از هزار مورد تحریم بر تحریمهایی که وجود داشت به دلیل سیاستهای تهاجمی تندروها بر تعداد تحریمها افزوده شد، البته هم در پایان دولت روحانی و هم در دولت رئیسی امکان احیای برجام وجود داشت اما ذینفعان و تندروها نگذاشتند توافق صورت گیرد.
تاکنون که فرصتها از دست رفته مطالبه اصلی ایران از مذاکرات برداشتن تحریمهاست و اینکه هرنوع توافق باید به تأیید کنگره و سنا برسد.
دور نمای توافق
دور چهارم مذاکرات با وقفهای یک هفتهای انجام شد. تکرار آن به معنای عدم شکست دیپلماسی ارزیابی میشود. مهم این است که دو طرف توافق کردند که مذاکرات ادامه پیدا کند، البته جزییات چهار دور مذاکرات که در پشت در های بسته انجام شد به بیرون درز نکرده است. از آنجا که در غرب رسانه یک پایه دیپلماسی است به زودی روزنامههای غربی جزییات مذاکرات را افشا خواهند کرد.
اشکال مذاکره
درحالی که سخنگوی حوثیها، گروهی که مورد حمایت ایران است زیر بمباران آمریکا قرار داشت سخنگوی آن در دور اول مذاکرات در مسقط حاضر شد و با آمریکاییها مذاکره مستقیم انجام داد. همین طور در حالی که روسیه که متحد ایران است و با اوکراین در جنگ است پیشنهاد مذاکره مستقیم به این کشور داده است.
معلوم نیست چرا ایران از مذاکره مستقیم که سودش بیشتر از غیر مستقیم است طفره میرود. به عقیده کارشناسان بخشی از سود مذاکره غیر مستقیم به جیب عمان و ذینفعان میرود. اگر مذاکره مستقیم صورت گیرد احتمال دستیابی به توافق بیشتر از مذاکره غیر مستقیم است، البته عمانیها فاش کردهاند که عراقچی و ویتکاف در دور اول و دور چهارم با یکدیگر مذاکره مستقیم هم داشتهاند. وقتی چنین است پس بروید مثل 1394 با آمریکا مذاکره مستقیم انجام دهید تا نتیجه حاصل شود. وقتی دو طرف از نتیجه مذاکرات دور چهارم اظهار رضایت کردند معنایش این است که فعلاً جنگی در کار نیست، به همین دلیل عصر روز گذشته قیمت دلار و سکه روند نزولی پیدا کرده است تا فردا چه شود.