ستاره صبح، فائزه صدر: برخی رسانهها از جمله روزنامه کیهان و جوان از دست برتر ایران در گفتوگوها سخن گفتند و بر لزوم غیر مستقیم بودن مذاکرات تاکید کردند. اما به عقیده بسیاری از تحلیلگران، آمریکا در موضع برتر قرار دارد و بر مذاکرات به شیوه مستقیم تاکید دارند. جاییکه تفاوت این دو نگاه بر تفسیر نتایج گفتوگوها تأثیر دارد، نمیتوان از این اختلاف نظر چشم پوشی کرد. عدهای با نگاهی بدبینانه از آغاز مذاکرات، دیپلمات های ایرانی را به مماشات با طرف آمریکایی متهم میکنند. سید محمود نبویان، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، با انتشار متنی در شبکه ایکس از گفت و گوی کوتاه سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه با استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا انتقاد کرد و نوشت: "تلاقی و سلام و علیک آقای عراقچی با نماینده آمریکا در مذاکرات دیروز عمان، غیرضروری، نادرست و غیرقابل توجیه است." حمید رسایی، دیگر نماینده مجلس نیز نوشت: "در مذاکرات، آقای عراقچی ۱۰ دقیقه دیرتر حضور یافت که در رسانههای داخلی و خارجی کلی روی آن خبرسازی شد، خشم کوچک زاده نماینده تهران هم از مذاکره بین ایران و آمریکا در آمد و گفت از روی ناچاری، تن به مذاکره مستقیم دادیم چرا؟" ستاره صبح در گفتوگو با عطا تقوی اصل، استاد دانشگاه و کارشناس روابط بینالملل به بررسی اولین دیدار نمایندگان ایران و آمریکا در عمان پرداخته که در ادامه میخوانید:
عطا تقوی اصل در رابطه با دستاوردهای گفتوگو میان طرفین ایرانی و آمریکایی در عمان گفت: مهمترین اتفاق اولین جلسه گفتوگو ها، توافق برای دور بعدی مذاکره است. زیرا نشان میدهد طرفین در بخش ابتدایی گفتوگوها به نقاط مشترکی رسیدهاند و تمایل به ادامه این روند وجود دارد. مهمترین پیام دیدار طرفین در عمان، توافق برای ادامه مذاکرات است.
وی در این رابطه افزود: گفتوگوهایی که در جریان است با تمام مذاکرات ایران و آمریکا از ابتدای انقلاب تا کنون متفاوت است. در این دوره روابط ایران با کشور های منطقه در سطحی متفاوت و مطلوب قرار دارد و امکان کارشکنی، حداقل به صورت علنی وجود ندارد.
تقوی اصل با برجسته کردن تمایز این گفتوگوها با مذاکرات پیشین گفت: پس از انقلاب هیچ گاه شاهد چنین انسجامی پشت مذاکره نبوده ایم. سیستم این بار جانب مذاکرات و مذاکره کننده ایستاده و تمام نیروهای تأثیر گذاری که با رفتار و گفتار خود در جریان مذاکرات خلل ایجاد میکنند کنترل شدهاند. هماهنگی بالایی دیده میشود که تا امروز سابقه نداشته است.
وی اضافه کرد: موضوع مهم این است که ایران به تنهایی با آمریکا مذاکره میکند در دوره های قبلی از جمله در گفتوگو های برجام کشور های مختلفی در مذاکرات درگیر بودند. هر کدام از آن دولتها در رابطه با ایران، تحریمها یا روابط ایران و آمریکا منافعی داشتند و گاهی ذی نفعان تحریم مذاکرات را دچار اختلال میکردند. اما ایران در مذاکرات مسقط به تنهایی با تأثیر گذار ترین کشور جهان مذاکره کرد.
این کارشناس روابط بینالملل یادآور شد: ایران بعد از چهار دهه انقلاب متوجه شد که اقتصاد و دیپلماسی بدون آمریکا نمیچرخد. ما این تجربه را بارها آزمودیم ولی با تهدیدات روبهرو شدیم. امروز این ادراک در ایران وجود دارد که روابط با کشور های جهان بدون ارتباط با آمریکا جوابگوی نیاز های کشور نیست.
وی متذکر شد: با توجه به شخصیتی که از ترامپ سراغ داریم و با در نظر گرفتن کارشکنی احتمالی اسرائیل و روسیه یا تحرکات مخالفان داخلی و خارجی توافق ایران و آمریکا، نام خیلی دور خیلی نزدیک برای این موافقتنامه مناسب ترین توصیف است. باید امیدوار باشیم اما این امید نباید اغراق گونه باشد. از سویی کمی نگران بودن هم طبیعی است. پیش بینی نتایج گفتوگوها سخت است و ما تنها میتوانیم خوش بین باشیم. این استاد علوم سیاسی در رابطه با تفاوت شیوه مذاکره مستقیم و غیر مستقیم گفت: از نظر سیاسی مستقیم یا غیر مستقیم بودن گفتوگوها تفاوتی ندارد. به دلیل تابوی گفتوگو با آمریکا به ویژه تابوی مذاکره با تیم ترامپ، اصرار بر شیوه مذاکره غیر مستقیم بیشتر مصرف داخلی دارد. بخشی از افرادی که در داخل مخالف مذاکره هستند، باید به طریقی راضی میشدند.
وی افزود: در آینده نزدیک مذاکره از روش غیر مستقیم به شیوه گفتوگو های رو در رو تغییر خواهد کرد و توجیهاتی برای مخالفان داخلی ارائه خواهد شد. مهم این است که ایران به نامه ترامپ پاسخ داد و پذیرفت مذاکره کند.
عطا تقوی اصل در پایان گفتوگو اظهار داشت: من مخالفین مذاکرات در داخل کشور را خلع سلاح شده میبینم. به نظر میرسد به گروه های مخالف و نیروهای ذی نفوذ تذکر داده شده و تصمیم نظام به آنها منتقل شده و هماهنگیهایی وجود دارد. آنچه مشخص است انسجام در داخل است که نوید بخش به نتیجه رسیدن مذاکرات است.