در سال ۲۰۲۱ بیش از یک سوم گاز اتحادیه اروپا از روسیه تأمین میشد که این رقم به ۱۵ درصد در سال ۲۰۲۳ رسید!
از دیگر سو، بحران انرژی پس از حمله روسیه به اوکراین به یکی از اصلیترین دلایل تورمی تبدیل شد و باعث افزایش هشت و نیم درصدی نرخ تورم شد. در برخی از اقتصادهای بزرگ اروپایی وضعیت از این هم دشوارتر بود. مثلاً در ایتالیا نرخ تورم نزدیک به ۱۱درصد رسید. همچنین در انگلستان که خارج از حوزه یورو قرار دارد، نرخ تورم در میانه زمستان سال گذشته، رکورد ۴۰ سال اخیر را شکست و به بیش از ۱۱درصد رسید و هنوز هم دورقمی است. در انگلستان به گفته اداره آمار این کشور، در فاصله مارس ۲۰۲۲ تا مارس ۲۰۲۳ (یعنی در طول سال ۱۴۰۱) قیمت برق ۶۶.۷درصد و قیمت گاز ۱۲۹.۴درصد افزایش یافت. همچنین اداره نظارت بر بازار برق و گاز بریتانیا یا آفگم نیز میگوید بهرغم کاهش قیمت انرژی در بازارهای بینالمللی، قیمت انرژی برای خانوارها همچنان افزایشی است.
ناترازی انرژی در ایران نیز محصول تجربه مشابه اروپا در تأمین گاز است. عدم تنوع بخشی به تولید انرژی و وابستگی به یک منبع خاص شرایط کنونی در تولید گاز را برای کشور رقم زده است. همانطور که اروپا به گاز روسیه وابسته شده بود اکنون نیز ایران به تولید برق از طریق سوختهای فسیلی وابسته شده است. این وابستگی زمانی بحرانساز میشود که تولید برق از طریق نیروگاههای حرارتی با سوخت گاز تأمین شود؛ زیرا با افزایش مصرف انرژی دچار ناترازی و قطعی برق خواهد شد.
بر اساس گزارش ماهانه آمار صنعت آب و برق وزارت نیرو تا فروردین ۱۴۰۳؛ بیش از ۸۶ درصد از برق تولیدی در کشور وابسته به گاز طبیعی، حدود ۹ درصد وابسته به فراوردههای نفتی و کمتر از ۵ درصد مربوط به سایر منابع (برقابی، هستهای و تجدیدپذیر) بوده است.
تنوع در سبد انرژی کشور و حرکت به سمت استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر بهجای سوختهای هیدروکربنی از جمله راهکارهای مؤثر برای رفع چالش ناترازی انرژی در کشور است و از این رو ضرورت دارد تا ما نیز بهینهسازی مصرف انرژی و تنوع سبد انرژی را در اولویت قرار دهیم تا بتوانیم موفق به حل ناترازی انرژی شویم.
ایران رتبه ۱۳۱ را در جهان از نظر تنوعبخشی به سبد تولید برق دارد. این نشاندهنده ضرورت سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی است.
آمارها در جهان نشان میدهد که از سال ۲۰۱۹ میزان سرمایهگذاری در حوزه نیروگاههای تجدیدپذیر ۲ برابر نیروگاههای فسیلی بوده است، تجدیدپذیرها در کشورهای توسعهیافته جایگاه ویژهای داشتهاند؛ بنابراین استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر گزینه آلترناتیو برای تولید برق در کشور است. راهکاری که نهتنها نیاز به سرمایه انسانی ندارد؛ بلکه منبعی ناتمام محسوب میشود و کمترین آلودگی را برای محیطزیست و هوا ندارد.