ستاره صبح، فائزه صدر: نیویورک تایمز به نقل از دو مقام که نخواسته اند نامشان فاش شود، خبر داد که ایلان ماسک نزدیک ترین چهره به دونالد ترامپ با امیرسعید ایروانی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل، مخفیانه دیدار و درباره مذاکرات ایران و آمریکا گفت‌وگو کرده‌اند. اگرچه وزارت امور خارجه روز گذشته اصل دیدار را تکذیب کرد اما به گفته رسانه های آمریکایی، ایلان ماسک در این دیدار حاوی پیغامی از طرف دونالد ترامپ برای ایران بوده است. انتشار این خبر گمانه زنی‌ها در رابطه با تمایل دو طرف به مذاکره را تقویت کرده و در عین حال با خشم و واکنش تندرو‌ها همراه بود. مدیر مسئول روزنامه کیهان این دیدار را ملاقاتی ذلت بار و برخاسته از دیپلماسی التماسی خواند و به دولت و رئیس‌جمهور تاخت. به این سبب ستاره صبح در گفت‌وگو با غلامعلی رجایی، مشاور پیشین اکبر هاشمی رفسنجانی به این موضوع و آینده روابط ایران و آمریکا پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
گمانه زنی‌ها در رابطه با روابط ایران و آمریکا پس از پیروزی ترامپ وارد مسیر تحلیلی متفاوتی شد. با توجه به شرایط بین‌المللی و منطقه‌ای موجود، به عقیده شما پیوند های میان دو کشور در آینده چگونه خواهد بود؟
از دو زاویه می‌توان به پیش بینی روابط آینده ایران و آمریکا پرداخت. اولین نکته این است که ترامپ دوره جدیدی را شروع می‌کند و اشتباهات دوره قبل را جبران خواهد کرد. اگرچه احتمال دارد بر سختگیری اش بیافزاید، ولی میزان واقع بینی ترامپ در این دوره نسبت به دوره اول بیشتر خواهد بود. نگاه ترامپ به ایرن نیز در این چهارچوب خواهد بود.
زاویه دیگر سیاست های کلان آمریکا نسبت به جهان، منطقه، ایران، چین، اوکراین، روسیه یا اسرائیل است. در این نگاه کلان چالش اصلی آمریکا ایران نیست، بلکه چین و بعد روسیه است. از این منظر روسای جمهور بیشتر مجری هستند. ترامپ در این دوره ضمن اینکه آگاهی واقع بینانه‌ای نسبت به جایگاه خود در کاخ سفید دارد، به خوبی می‌داند که سیاست خارجی ایران در اختیار پاستور نشینان نیست.
شرایط در آمریکا متفاوت از دوره اول ترامپ است. در این دوره مجلس سنا، کنگره و دستگاه قضا نیز مثل کاخ سفید در دست جمهوری خواهان است. این وضعیت در شرایطی رخ داد که حتی برخی از چهره های سرشناس جمهوری خواه این دوره دست به دامان دموکرات‌ها شدند تا دونالد ترامپ افراطی به ریاست جمهوری نرسد.
گفته می‌شود دیدار ایلان ماسک و امیرسعید ایروانی برای انتقال پیامی از ترامپ به دولت ایران انجام شده آیا صحت این ادعا قابل تأیید است؟ آیا دیدارهایی در این سطح می‌تواند به بهبود روابط دو کشور کمک کند یا خیر؟
به دو اتفاق مهم این روز‌ها توجه کنید. ایلان ماسک و سفیر ایران در سازمان ملل دیداری مخفیانه داشتند که توسط رسانه های امریکایی خبری شد. در همین بازه زمانی علی لاریجانی در حرکتی معنادار به لبنان می‌رود و با مقامات پارلمانی لبنان دیدار می‌کند. طبیعتا این سفر هر پیامی که داشته باشد باید توسط وزارت امور خارجه و دولت به لبنان برسد، چرا علی لاریجانی باید به لبنان برود؟ پاسخ این است که ایشان حامل پیام رهبری است که چنین پیامی مافوق دولت است.
البته این به معنای بی خبر بودن دولت از این سفر یا پیام آن نیست، ولی نشان دهنده مسیر متفاوت سیاست خارجی در ایران است. قواعد دیپلماسی اقتضا می‌کند پیام های حوزه سیاست خارجی از طریق مجاری خود ارسال شود، ولی مدل سیاست خارجی ایران متفاوت است و دولت صرفا مجری است پس در خصوص روابط ایران و آمریکا باید دید سیاست رهبری چیست؟
مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا چه نسبتی با تنش منطقه برقرار می‌کند؟ آیا تشدید درگیری‌ها در خاورمیانه می‌تواند به معنی توقف دائمی گفت‌وگو های پنهانی و علنی میان ایران و آمریکا باشد؟
شروع دولت چهاردهم در ایران و آغاز دوره دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا با افزایش تنش میان ایران و اسرائیل هم زمان شده است. مسئله‌ای که شرایط را بغرنج کرده درگیری پینگ پنگی ایران و اسرائیل است. تل آویو پس از پاسخ اش به عملیات وعده صادق 2 هفته هاست که در وضعیت آماده باش به سر می‌برد.
در چنین شرایطی عملکرد آمریکا حمایت از شریک منطقه‌ای اش خواهد بود. خطوط قرمز ایالات متحده در رابطه با اسرائیل بر تمام مسائل مربوط به ایران سایه می‌اندازد. بهترین کنش این است که ایران کاری نکند که آمریکا در ایستادن پشت سر اسرائیل مصمم شود. ایران تعیین کننده درجه حمایت آمریکا اسرائیل است.
با توجه به نقشی که رئیس‌جمهور آمریکا در ترور سردار سلیمانی داشت، مذاکره ایران با آمریکا در شرایطی که دونالد ترامپ در کاخ سفید حضور دارد چه وجهی پیدا می‌کند؟
مصلحت کشور، ملت و منافع ملی این نیست که رابطه جمهوری اسلامی با غرب و در رأس آن آمریکا اینچنین تنش آلود باشد.
ایران باید ترور سردار سلیمانی را از منظر حقوقی و از طریق مجامع بین‌المللی دنبال کند. مسئولیت احقاق حق این شهید عزیز بر دوش نظام است. اما نباید مطالبه این حق را به مانعی بر سر راه روابط دیپلماتیک و منافع ملی تبدیل کنیم.
عربستان سعودی تعداد زیادی از حجاج بی گناه ایرانی را در سال 1366 کشت، ولی امام پس از چند سال دستور دادند روابط با عربستان عادی شود. خون آن عزیزان پایمال نشد و ایران پیگیر حقوق حجاج بود ولی منافع دراز مدت کشور ایجاب می‌کند روابط خود را با کشور‌ها قطع نکنیم. پرهیز از تندروی و توجه به منافع ملی باید در رسانه‌ها مطرح شود. ایران می‌تواند در ماجرای ترور سردار سلیمانی از منظر حقوقی پیگیر احقاق حق باشد.
من از دوستان نزدیک سردار سلیمانی هستم. از دوران جنگ ایشان را می‌شناسم و در سفر مکه با هم بودیم. من هنوز هم از فقدان حاج قاسم متاثرم ولی با شناختی که از شخصیت ایشان دارم می‌دانم که منافع ملی و مصلحت کشور برای او اهمیت داشت.
خود تحریمی، مشکل ساز است. بی شک ترامپ تحریم های ایران را تشدید خواهد کرد در چنین موقعیتی باید به فکر اداره کشور و رفاه مردم بود. ایران در مواجهه‌ای آشکار با اسرائیل قرار دارد.