در این میان، علم و فناوری نقش بیبدیلی در تحقق توسعه پایدار ایفا می‌کنند. یکی از ارکان اساسی توسعه پایدار، حفاظت از محیط زیست است. علم محیط زیست و فناوری های نوین به ما این امکان را دادهاند که منابع طبیعی را به شکلی پایدار مدیریت کنیم. پژوهش های علمی در زمینه تغییرات اقلیمی، آلودگی هوا و آب، از بین رفتن تنوع زیستی و جنگلزدایی به سیاست‌گذاران و نهادهای بینالمللی کمک میکند تا راهکارهای مناسبی برای مقابله با این تهدیدات ارائه دهند. بهعنوان مثال، پژوهشهای علمی در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر منجر به توسعه فناوریهایی مانند انرژی خورشیدی و بادی شدهاند که مصرف سوختهای فسیلی و انتشار گازهای گلخانهای را کاهش میدهد.
علم نقش مهمی در بهینه سازی مصرف منابع طبیعی نیز دارد. دانشمندان و پژوهشگران با ارائه روشهای نوآورانه برای استخراج و استفاده از منابع آب، خاک و مواد معدنی، به جلوگیری از هدررفت این منابع کمک کردهاند. بهعنوان مثال، توسعه فناوریهای کشاورزی هوشمند و روشهای نوین آبیاری در مناطق خشک و کمآب به بهرهوری بیشتر از منابع موجود و کاهش فشار بر محیط زیست منجر شده است. همچنین تحقیقات در حوزه‌های مرتبط با بهره وری انرژی و مدیریت منابع به ما این امکان را میدهد که استفاده بهینه تری از انرژیها داشته باشیم.
یکی دیگر از جنبه‌های مهم توسعه پایدار، سلامت عمومی است. علم پزشکی با ارائه نوآوریهای مختلف، نقش کلیدی در ارتقاء سلامت جوامع ایفا میکند. بهبود سیستم های بهداشتی، پیشرفت در تحقیقات دارویی و واکسیناسیون های عمومی از جمله عواملی هستند که از طریق پژوهشهای علمی امکان پذیر شدهاند. توسعه پایدار مستلزم جوامعی سالم و پویاست که علم با پیشرفتهای مستمر خود در این زمینه، به تحقق این هدف کمک میکند.
توسعه پایدار تنها به جنبه های محیطی و اقتصادی محدود نمیشود، بلکه عدالت اجتماعی نیز از ارکان آن بهشمار می‌رود. علم میتواند نقش تعیین کنندهای در رفع نابرابری‌ها و افزایش دسترسی عمومی به منابع و فرصتهای برابر ایفا کند. تحقیقات در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی میتواند به بهبود سیاست های عمومی و برنامه ریزی های اقتصادی منجر شود که از طریق آن، تفاوت های طبقاتی و نابرابری های اجتماعی کاهش یابد. همچنین دستاوردهای علمی در زمینه آموزش و فناوری اطلاعات باعث شده است که جوامع به دانش و اطلاعات بیشتر دسترسی داشته باشند و در نتیجه فرصتهای برابر برای رشد و پیشرفت فراهم شود.
اقتصادی بدون در نظر گرفتن منابع محیطی و اجتماعی، نمیتواند به پایداری منجر شود، اما علم با ایجاد نوآوریها و فناوریهای جدید، به رشد اقتصادی پایدار کمک میکند. به عنوان مثال، توسعه فناوری های سبز در حوزه های مختلف مانند حمل‌ونقل، ساختمان سازی و صنعت به کاهش مصرف انرژی و کاهش آلاینده‌ها منجر شده است. این نوآوریها علاوه بر حفظ محیط زیست، به ایجاد فرصت های شغلی جدید و افزایش بهرهوری اقتصادی نیز کمک می‌کنند. از سوی دیگر، توسعه فناوریهای دیجیتال و ارتباطی نیز به بهبود کارایی اقتصادی و کاهش هزینه‌ها در بسیاری از صنایع منجر شده است.
ناگفته نماند برای دستیابی به توسعه پایدار، تصمیم گیری های سیاستی دقیق و بر اساس شواهد علمی ضروری است. علم و پژوهش های آکادمیک میتوانند سیاست‌گذاران را در درک بهتر چالش های موجود و یافتن راه حلهای کارآمد یاری کنند. به عنوان مثال، سیاست‌گذاری های مبتنی بر پژوهشهای علمی در زمینه مدیریت منابع آب، مقابله با تغییرات اقلیمی و ایجاد زیرساخت های پایدار میتواند به کشورها کمک کند تا به اهداف توسعه پایدار نزدیک شوند. در نهایت، علم به عنوان یکی از اصلیترین محرکهای توسعه پایدار شناخته میشود. بدون استفاده از دستاوردهای علمی و فناوریهای نوین، رسیدن به توسعه‌ای که هم نیازهای نسل حاضر را تأمین کند و هم توانایی نسلهای آینده را به خطر نیندازد، امکانپذیر نخواهد بود. نقش علم در مدیریت منابع، حفاظت از محیط زیست، ارتقاء سلامت عمومی، کاهش نابرابری‌ها و رشد اقتصادی پایدار غیرقابل انکار است.
بدون شک حمایت از پژوهشهای علمی و گسترش آموزش علمی به ویژه در دانشگاه‌ها میتواند به تحقق هر چه سریعتر اهداف توسعه پایدار کمک کند.