محمدجواد حق‌شناس فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو هیئت مدیره انجمن ایرانی روابط بین‌الملل در رابطه با نقش وفاق ملی در پیشبرد اهداف سیاست خارجی دولت چهاردهم، گفت: سیاست خارجی از مباحث و موضوعاتی است که یک کشور را نمایندگی می‌کند، فقط به دولت و وزارت خارجه یک کشور منتهی نمی‌شود. مجموعه تعاملات و مواضع، حتی سکوت‌ها وعدم اعلام موضع یک کشور که در خصوص روابط با کشورهای دیگر یا اتفاقات بین‌المللی و جهانی صورت می‌گیرد را می‌توان در حیطه‌ی سیاست خارجی ارزیابی کرد.
دخالت در سیاست خارجی توسط نهادهایی که به مجلس پاسخ‌گو نیستند، برای وزات خارجه تبعات دارد
وی ادامه داد: طبیعتاً ما نمی‌توانیم تنها دستگاه وزارت خارجه را در رابطه با سیاست خارجی و روابطی که با کشورهای دیگر و سازمان‌های بین‌المللی صورت می‌گیرد، مسئول بدانیم. البته در سال‌های اخیر شاهد رویکردهایی در حوزه منطقه و مداخلاتی توسط سایر نهادها و ارگان‌هایی بودیم که خیلی هم در روال مجلس پاسخ‌گو نیستند و عملکرد خودشان را به شکل مستقل پیگیری می‌کردند. طبیعتاً این اقدامات تبعات خاص خودش را داشت و در این حوزه هم وزارت خارجه باید پاسخ‌گو باشد در حالی که در برخی از حوزه‌ها اطلاعی نداشت یا در حول وظایفش نبود که بتواند در آن خصوص تمشیت امور کند.
شاید وفاق شرط لازم برای موفقیت دولت باشد اما شرط کافی نیست
این فعال سیاسی در پاسخ به این پرسش که دستور کار وزرات خارجه دولت چهاردهم چه خواهد بود و چگونه به آن عمل خواهد کرد، گفت: آقای پزشکیان قبل از حضورشان در انتخابات و بعد از پیروزیشان، حتی در مراسم تنفیذ و تحلیف هم بر آن وفاق ملی تاکید داشتند. ایشان وفاق را در حوزه داخلی شرط توفیقات خود می‌داند که به نظر می‌رسد در ترکیب کابینه هم تلاش کردند با دادن سهم به رقبای خود و دیگر حوزه‌ها مثل مجلس یا حوزه‌های فراقوه‌ای، نظرات آن‌ها را هم اعمال کنند تا بتوانند به وفاقی برسند که از نگاه ایشان شرط لازم برای موفقیت دولت خودش است.
شاید وفاق بتواند این شرط لازم را مهیا کند ولی ما می‌دانیم که این شرط کافی برای رسیدن به اهداف نیست. به خصوص ایشان مشخصا در رابطه با بحث تحریم‌ها، FATF و یا حل‌وفصل مشکلات روابط ایران با کشورهای قدرتمند و بزرگ به خصوص در پرونده هسته‌ای قول داده است که در آن بخش‌ها هم این منویات و خواسته‌ها را دنبال کند و به نتیجه برساند.
پیام انتخاب عراقچی به جامعه جهانی، قصد ایران برای تعامل و کاهش تنش با کشورها است
وی افزود: در گام اول ما شاهد هستیم که آقای پزشکیان با انتخاب آقای عراقچی برای وزارت خارجه و آقای ظریف به عنوان معاون راهبردی پیامی را به کسانی که به ایشان رأی دادند و خواهان تغییر بودند، منتقل می‌کند. ایشان حضور ظریف در کابینه را نشان از یک عقل‌گرایی و بازگشت به مسیر تدبیر، گفت‌وگو و دفع چالش‌ها می‌دانستند.
حضور آقای عراقچی به عنوان مقام ارشد مذاکره‌کننده برجام در رأس وزارت خارجه حکایت از این دارد که می‌خواهیم این پیام را به کشورهای طرف مذاکره و جامعه جهانی برسانیم که ایران می‌تواند آمادگی تعامل، گفت‌وگو و کاهش تنش با کشورها را داشته باشد و در مسیر مناسب‌تر و دقیق‌تری حرکت کند.
سرمایه‌گذاری خارجی با ایجاد آرامش و کنترل جریانات خودسر، افزایش خواهد یافت
حق‌شناس با اشاره به سخنان اخیر رئیس‌جمهور مبنی بر نیاز به سرمایه‌گذاری‌های خارجی برای رسیدن به رشد اقتصادی ۸ درصدی و شرایط لازم برای تحقق این نیاز، عنوان کرد: یکی از مباحثی که می‌تواند کمک کند، ایجاد آرامش در داخل کشور است.
همچنین ایجاد قانون‌گرایی و تقویت نهادهای قانونی تا سرمایه‌گذاران خیالشان راحت باشد که اگر به مشکلی بر خوردند، رویکرد قانونی در کشور وجود دارد و می‌توانند مشکلات خودشان را با دستگاه قضائی مطمئن و قابل اتکا در میان بگذارند. از طرف دیگر کنترل و کاهش رفتارهای گروه‌های خودسر و آتش به اختیاری که در تمام این سال‌ها یکی از مشکلات کشور و از مباحث چالش برانگیز در حوزه سیاست خارجی بودند. من فکر می‌کنم تلاش دولت باید در این راستا قرار گیرد.
حضور تمام جریانات در کابینه، پشتوانه‌ای برای دیپلمات‌ها است تا با خیال راحت مذاکرات را پیش ببرند
وی افزود: نوع چینش کابینه هم نشان می‌دهد، فضا را در اختیار جریانی قرار داده است که علی‌القاعده باید پاسخ‌گوی مسائل و مشکلات باشند، این روند می‌تواند به عنوان یک پشتوانه در حوزه سیاست خارجی قرار گیرد تا دیپلمات‌های ما بتوانند در مذاکرات با خیال راحت عمل کنند و خیالشان راحت باشد که چالشی برای طرف‌های مذاکره‌کننده ایجاد نمی‌شود.
به هر حال در این صورت تمام کشور سعی می‌کند که در این مباحث دیپلمات‌ها بتوانند با قدرت بیشتری مذاکره کنند و در توافقاتی که صورت می‌گیرد به طرف مقابل هم این اطمینان را بدهند که اگر سرمایه‌گذاری صورت گیرد، سرمایه آن‌ها محترم شمرده خواهد شد و بازگشت سود سرمایه آن‌ها تضمین می‌شود. در عین حال نیروهای خودسری هم حضور نخواهند داشت که روابط دو کشور را تحت الشعاع قرار دهند یا آسیبی به حوزه‌های مورد سرمایه‌گذاری وارد کنند.
در سال‌های اخیر جریان اقلیت پر سر و صدا منافع ۸۰ میلیون آحاد جامعه را گروگان گرفته است
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که میزان مشارکت در انتخابات ایران بازتابی گسترده در افکار عمومی جامع بین‌الملل داشت و پزشکیان وعده جلب رضایت کسانی را داده است که در انتخابات شرکت نکردند، راهکار دولت برای افزایش حضور مردم در صحنه سیاسی ایران چیست، گفت: نباید اهدافی که دولت و قوه مجریه دنبال می‌کنند، فقط جلب رضایت کسانی باشد که در انتخابات شرکت کردند یا آن اقلیتی که در انتخاب شرکت کردند ولی به رقیب ایشان رأی دادند.
متأسفانه در سال‌های اخیر این جریان اقلیت پر سر و صدا همیشه تلاش کرده است که منافع کشور یعنی منافع ۸۰ میلیون آحاد جامعه را گروگان گیرد و در رابطه با آن حوزه دیدگاه‌های خودش را مطرح کند. آن‌ها مدعی هستند که آنچه می‌گویند، خواسته‌های ملی است و سعی دارند، روند اجرایی کشور را مطابق با خواسته‌های خودشان پیش ببرند؛ به هر صورت باید این روند متوقف شود.
دولت باید خودش را نماینده و حامی منافع و حقوق تمام ۸۰ میلیون ایرانی بداند
وی بیان کرد: در مورد کسانی که در انتخابات شرکت نکردند، دولت باید خودش را نماینده آن‌ها و حامی منافع و حقوق تمام ۸۰ میلیون نفر بداند. باید بپذیریم چه آن‌هایی که در انتخابات شرکت کردند و به پزشکیان رأی دادند و چه آن‌هایی که در انتخابات حضور نداشتند، آحاد جامعه هستند. این مردم دارای حق در منافع عمومی و اختصاصی هستند و دولت، دولت گروه خاص نیست. پزشکیان تنها رئیس‌جمهور کسانی که به او رأی دادند نیست و با همه‌ی جامعه یعنی هشتاد و چند میلیون ایرانی نسبت مستقیم دارد.
دولت می‌تواند با کاهش تنش و ایجاد آرامش در داخل کشور، سرمایه اجتماعی خود را افزایش دهد
حق‌شناس خاطرنشان کرد: این دولت می‌تواند در خلال چهار سالی که سر کار است با کاهش تنش از یک طرف و ایجاد آرامش در داخل کشور از طرفی دیگر، اعتماد عمومی و همین‌طور سرمایه اجتماعی خود را افزایش دهد. آرام آرام نه تنها کسانی که رأی دادند، اعلام رضایت می‌کنند بلکه آن‌هایی هم که رأی ندادند متوجه می‌شوند که این دولت به منافع و خواسته‌های آن‌ها نیز توجه خواهد کرد تا از این بابت بتوانند دولت را همراهی کنند.