از آن جایی که شخص وزیر جایگاهی ویژه و کم نظیر در هدایت دستگاه دیپلماسی و بهبود روابط ایران کشورها دارد، چنین به نظر میرسد که چشم انداز روشن و ارادهای معطوف به حلوفصل مسالمت آمیز منازعات ایران در قبال امریکا و اسرائیل در صورت کسب رأی اعتماد عراقچی، وجود نخواهد داشت و وی تلاش خواهد نمود که به جای تلاش در راستای حلوفصل بنیادین مخاصمات ایران در قبال امریکا و اسرائیل، و رسیدن به یک توافق جامع و بنیادین صلح با این کشورها، تلاش نماید که روند منازعات از سطح خاصی که امنیت و بقای حاکمیت را تهدید جدی نماید، عبور ننماید. و لزوما در مسیر رفع کامل تنشها و منازعات، گامهایی برداشته نگردد.
در جامعه جهانی، تخاصم و تعارض پدیدهای رایج و گاه طبیعی و ناگزیر است. اما روشهایی که برای رفع و از بین بردن این تعارضات انتخاب میشود، میتواند تأثیر بسزایی بر سلامت سیاسی و امنیتی و اجتماعی، روانی و اقتصادی جامعه و شهروندانش و حاکمیتها داشته باشد.
۱. تعریف و تفاوت ها
رفع تخاصم به معنای حلوفصل ریشهای و بنیادین مسائل بین کشورهای دارای تعارض و گره گشایی معطوف به حل مسئله از تعارضات است، در حالی که مدیریت تخاصم بیشتر به مدیریت شدت تنش و گاه کنترل سطح تنش متمرکز است و ضرورتا در مسیر کاهش تنش حرکت ملموسی صورت نمیپذیرد. در رفع تخاصم، تلاش میشود تا به علل اصلی تعارض پرداخته شود و رابطهها بهبود یابد، در حالی که در مدیریت تخاصم، ممکن است فقط به صورت موقتی و مبتنی بر منفعت مقطعی و نیاز آنی، به حل مشکلات پرداخته شود و بر حل ریشهای مشکل و بحران تمرکز نمیگردد.
۲. مزایای رفع تخاصم
رفع تخاصم موجب ارتقای روابط بین کشورهای دارای مخاصمه و از جمله ایران در قبال امریکا و اسرائیل میشود. این امر باعث میشود تا کشورها به جای درگیر شدن در تعارضات، به همکاری و هم افزایی و همبستگی تشویق شوند. با حل ریشهای مشکلات، نه تنها نگرانیها و تنشها کاهش مییابد بلکه اعتماد دوباره بین کشورهای دارای منازعه شکل میگیرد.
۳. پیشگیری از بازگشت تخاصم
رفع تخاصم به معنی ایجاد شرایطی است که از ایجاد دوباره تعارض جلوگیری میکند. با شناسایی و حل ریشهای مشکلات، فرایندهایی طراحی میشود که مانع از بروز مجدد تعارضات میشود. در مدیریت تخاصم، غالبا مشکلات مجددا بروز و رشد میکنند و این امر میتواند هزینه های بیشتری به همراه داشته باشد و ایران نمیتواند به شکل کامل از چرخه خشونت و جنگ و تحریم و فشار رهایی یابد.
۴. بهبود فضای ملی و بینالمللی
رفع تخاصم به تقویت حس همبستگی و باهمبودگی در سطوح ملی و بینالمللی میانجامد. در جامعهای جهانی، که تخاصمات آن به درستی حل شده است، به فضایی دوستانه تر تبدیل میشود. این مسئله موجب افزایش مشارکت ملی و منطقهای و جهانی، احساس تعلق و رضایت خاطر در میان کشورها میشود.
۵. افزایش بهره وری و خلاقیت
در محیطهایی که تخاصمات حل شدهاند، کشورها و افراد بیشتر تمایل به همکاری و ایده پردازی دارند. این بهبود روابط باعث افزایش خلاقیت و نوآوری میشود، چرا که دولت و ملتها میتوانند آزادانه افکار و ایده های خود را بیان کنند بدون آن که از عواقب منفی، ترس داشته باشند.
۶. تأثیرات اقتصادی
از نظر اقتصادی، رفع تخاصم میتواند در کاهش هزینهها و افزایش بهره وری، نقش مهمی ایفا کند. مدیریت تخاصم معمولا هزینه های بالایی را به جامعه تحمیل میکند، از جمله هزینه های عینی و قانونی. رفع تخاصم کامل، در درازمدت به صرفه جویی در این هزینهها منجر میشود.
۷. نتیجه گیری
میتوان گفت که رفع تخاصم یک رویکرد جامعتر و موثرتر و پایدارتر نسبت به مدیریت تخاصم است. با تمرکز بر حل ریشهای مسائل و تقویت روابط، جوامع میتوانند فضای سالمتری را ایجاد کنند و در آن، شهروندان با آسودگی و رفاه بیشتری زندگی کنند. برای دستیابی به این اهداف، لازم است که رهبران و مردم و مسئولان به اهمیت رفع تخاصم توجه بیشتری داشته و از آن حمایت جدی کنند و وزیر خارجهی بعدی ایران، فارغ از آن که چه کسی انتخاب گردد، به شکل جدی از رفع مخاصمات ایران در قبال امریکا و اسرائیل به شکل ریشهای حمایت نماید.