ستاره صبح، فائزه صدر: اسماعیل هنیه یکی از چهره های کلیدی حماس بود که به عنوان نماینده طرف فلسطینی در مجامع بین المللی حضور پیدا می کرد. با توجه به روابط بین ایران و گروه حماس، سفر هنیه به تهران طبیعی بود. اما ترور او در اقامتگاهی در شمال پایتخت در شرایطی که برای مراسم تحلیف رئیس‌جمهور به تهران آمده بودند شوک بزرگی به ایران، منطقه و جهان وارد کرد. با ترور اسماعیل هنیه، بازار دچار التهاب شد و نرخ ارز به کریدور ششم ورود کرد. با توجه به تاکید ایران مبنی بر انتقام گیری از اسرائیل، همچنان فضای بازار ملتهب است. ستاره صبح در گفت‌وگو با آلبرت بغزیان، اقتصاددان به بررسی رفتار بازار در برابر تنش اخیر پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
آیا با محقق شدن وعده انتقام و وقوع درگیری میان ایران و اسرائیل باید منتظر التهاب بازار باشیم؟ اقتصاد ایران چه واکنشی به تنش سیاسی اخیر نشان خواهد داد؟
تا امروز شواهدی از وقوع جنگ فراگیر وجود ندارد. شرایط اقتصاد ایران در این مرحله نقشی تعیین کننده بازی می‌کند. اگر زمانی ذخایر و میزان فروش نفت اجازه داد 8 سال در برابر عراق بجنگیم امروز واقعیت های اقتصادی خود را بر ارمان های ما تحمیل می‌کند و چنین اجازه‌ای به ما نمی‌دهد.
از نظر اقتصادی امکان درگیری بلند مدت میان ایران و اسرائیل وجود ندارد. وضعیت اسرائیل هم پس از جنگ غزه آشفته است. اعتراضات به نتانیاهو شامل اعتراض به سیاست های اقتصادی دولت نیز میشود. اسرائیل حتی با پشتیبانی آمریکا و اروپا هم توان شروع و ادامه جنگ با ایران و مقاومت را ندارد. قیمت دلار بعد از انتشار خبر ترور اسماعیل هنیه، از 60 هزار تومان گذشت اگر چه روز گذشته کمی کاهش نشان داد ولی با یک خبر به سرعت بالا رفت. این ظرفیت در نرخ ارز وجود دارد و بعد از انتشار اخبار سیاسی مهم، شاهد جهش قیمت ارز هستیم. بخشی از افزایش نرخ ارز به رفتار تقاضا مربوط است ولی در صورت وقوع جنگ و درگیری متغیر های دیگری نیز بر نرخ ارز تأثیر گذار خواهند بود از جمله کاهش محسوس عرضه که به دلیل تامنین هزینه های نظامی اتفاق می‌افتد. ایران اعلام کرده که قصد دارد انتقام ترور اسماعیل هنیه را بگیرد. همین یک خبر منجر به نوسان نرخ ارز میشود. اگر جنگی واقع نشود این التهاب در روزهای آینده مدیریت میشود ولی در بلند مدت اگر تنش های سیاسی ادامه داشته باشد باز هم شاهد نوساناتی خواهیم بود. ضمن اینکه یک جایی این درگیری های پراکنده منجر به درگیری گسترده خواهد شد.
در صورت تشدید تنش و وقوع درگیری چه سناریوهایی برای اقتصاد و بازار پیش بینی می‌کنید؟
اگر تنش میان ایران و اسرائیل تشدید شود و به جنگ منجر گردد، به دلیل موقعیت دو کشور و حمایت غرب از اسرائیل، کشور های منطقه نیز به این جنگ کشیده می‌شوند که به معنی مشارکت تولید کنندگان نفت جهان در جنگ است. چنین جنگی با تأثیر منفی بر جریان عرضه نفت قیمت جهانی نفت و انرژی را بالا خواهد برد و منجر به اثرات اقتصادی گسترده ای مانند تورم در بسیاری از کشور های خریدار نفت میشود. وقتی تورم بالا می‌ماند بانک های مرکزی با نرخ بهره بالا شرایط را کنترل نمی‌کنند این وضعیت تأثیری منفی بر اقتصاد و تولید به جا می‌گذارد.
آیا اقتصاد ایران می‌توان مانع از بروز درگیری شود یا به صورت محرکی برای طرف مقابل عمل می‌کند و او را به افزایش تنش ترغیب خواهد کرد؟
امروز با نگاهی عاقلانه می‌بینیم وضعیت اقتصادی ما اجازه نمی‌دهد وارد تنش و درگیری بشویم. ولی برخی از تصمیمات سیاسی پشت در های بسته گرفته میشود، ولی روی معیشت جامعه تأثیر می‌گذارد. جنگ روسیه و اوکراین یا جنگ اسرائیل و غزه بر اقتصاد جهانی تأثیر منفی گذاشت. تأثیراتی که روی تولید ناخالص داخلی، سرمایه انسانی، سرمایه فیزیکی و زیرساختارها داشت به بحران های اجتماعی دامن زد. در مورد مشکلات معیشتی همه راه حل‌ها در عملكرد اقتصاد خلاصه نمی‌شود. دیپلماسی همراه با عملكرد صحیح اقتصادی است كه می‌تواند مشكلات كشور را حل كند. دیپلماسی جزء مهم و تعیین كننده اقتصاد است. رفتار آینده بازار و شكننده بودن نرخ‌ها یا تقویت اقتصاد، همه به دیپلماسی ایران برمی گردد.