ستاره صبح، فائزه صدر: پس از انتخابات و پیروزی مسعود پزشکیان، تشکیل کابینه مهم‌ترین چالش رئیس‌جمهور منتخب است. پزشکیان با تشکیل شورای راهبردی، این مسئولیت خطیر را به محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین سپرد. این روزها زمزمه‌هایی از سهم خواهی برخی از شخصیت‌ها و گروه های سیاسی به گوش می‌رسد. میانسالان، جوانان، زنان و اقوام به عنوان گروه‌هایی که در پیروزی مسعود پزشکیان نقش مستقیم داشتند خواهان سهم هستند. آیا با اتخاذ چنین روشی، انتخاب وزرا با توجه به شایستگی و توانمندی افراد، ممکن خواهد شد یا خیر؟ ستاره صبح در گفت‌وگو با شمس الله شریعت نژاد، نماینده پیشین مجلس به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
با توجه به اینکه زمزمه سهم خواهی شنیده می‌شود، نظرتان در رابطه با شیوه انتخاب وزرا در دولت چهاردهم و چالش های مسعود پزشکیان در این رابطه چیست؟
روال انتخاب وزرا همیشه پر حاشیه بوده، وزرا باید از مجلس رأی اعتماد بگیرند درحالیکه پیش از این مرحله رئیس‌جمهور با چالش سهم خواهی و وزرای سفارشی روبه‌رو است.
سهم خواهی پدیده‌ای آشناست تاجاییکه بعد از انتخابات ریاست جمهوری تکاپوی برخی اشخاص، سازمان‌ها و گروه های سیاسی شروع می‌شود و در پیروزی رئیس‌جمهور منتخب نقشی داشته باشند یا نه، در صدد تحمیل شخصیت مورد نظر خود به وزارت یا دیگر مدیریت های کلان بر می‌آیند.
از نظر برخی جریان‌ها و شخصیت‌ها این سهم خواهی مشروع است و آن حق را برای خود محفوظ می‌دانند. تا امروز اینچنین بوده و از مرحله اول انتخابات، شخصیت های سیاسی به طور سفارشی با توصیه، نامه و نفوذ رد صلاحت شدند یا با روش مشابهی برای کسب پست های مدیریتی انتخاب شدند. این روش نسبتی با شایسته سالاری و شفافیت ندارد. اگر آقای پزشکیان دغدغه فساد ستیزی و شفافیت دارد، در همین مرحله و در قدم اول با سهم خواهی جریان های سیاسی و گروه‌ها و شخصیت‌ها مقابله کند.
مناسبترین گزینه وزارت کیست؟ اگر دست رئیس دولت در انتخاب وزرای کابینه اش باز باشد، بهترین گزینه چه کسانی خواهند بود؟
شیوه درست انتخاب مدیران نهاد‌ها و سازمان‌ها گلچین کردن شایسته ترین افراد از درون همان مجموعه‌ها است که با چالش های سازمن خود آشنا باشند.
انواع شیوه های دموکراتیک برای انتخاب و انتصاب مدیران وجود دارد ولی مرحله اول ارزیابی فرد است. منتخب وزارت باید با تفکر رئیس‌جمهور هم سو باشد و روحیه همراهی و ارتباط گرفتن موثر با اعضای دولت را داشته باشد.
وقتی کسی از تخصصی دیگر و بی ارتباط به مأموریت وزارت خانه‌ای وزیر آن مجموعه می‌شود و هیچ نزدیکی به نگاه سیاسی رئیس‌جمهور ندارد، مشخص است سفارشی معرفی و وزیر شده است. این وزیر راه خود را می‌رود و راه دولت هم به سمت و سوی دیگری است مشخص است که نیروهای دولت و وزارت هم سو نمی‌شود و نتیجه خوبی حاصل نخواهد شد. وزیر باید شجاع باشد. وزرا و مدیران ارشد برای دفاع از منافع ملی و حقوق مردم کار می‌کنند، چنین کسی نباید وامدار شخصیت‌ها و جریان های سیاسی باشد که در سایه نشسته‌اند. وزیر که نباید در برابر تهدید و تشر بلرزد.
وزیر ناکارآمد نتیجه سهم خواهی و بی توجهی به شایسته سالاری است. می‌بینیم در دولتی وزارتی که در ارتباط نزدیک با توسعه اقتصادی است، سکانداری دارد که مبانی توسعه را نمی‌داند. هدف اش توسعه نیست، تصمیماتش در مسیر توسعه نیست و یا به طور کلی با توسعه مخالف است!
وزرا و مدیران ارشد باید در درجه‌ای از پاکیزگی و سلامت باشند که زندگی آنها قبل و بعد از وزارت هیچ فرقی با هم نداشته باشد. افراد خانواده آنها بعد از وزارتشان در دولت جذب نشده باشند. خانواده آنها مثل مردم عادی جامعه زندگی کنند و اخبار مربوط به فرزندان دو تابعیتی، تخلفات، تجمل و زندگی تشریفاتیشان برای دولت حاشیه درست نکند.
وزارت ممکن است بستر مساعدی برای رانت جویی و بهره برداری گروهی از امکانات و فرصت‌ها باشد. کسی که رسیدن اش به وزارت بر طبق روندی شفاف صورت نگرفته و با سهم خواهی در این موقعیت حساس قرار گرفته است در ادامه بستر ساز فساد و رانت جویی در آن مجموعه خواهد بود.
با توجه به انتقاد رئیس‌جمهور منتخب از رویه های جاری در دولت پیشین، در این مرحله چه اقداماتی می‌تواند تفاوت نگاه سیاسی دولت چهاردهم به اداره کشور را نشان بدهد و برجسته سازد؟
آقای پزشکیان باید وزرا و مدیران ارشد را موظف کند در ابتدای کار تعهد کتبی بدهند که اموال خود را قبل و بعد از دوره خدمت معرفی خواهند کرد.
وزرا باید تمام خدمات، اقدامات و هزینه کرد وزارت را به طور شفاف به جامعه اطلاع دهند. در دولتی که ادعای فساد ستیزی دارد، قرارداد محرمانه معنا ندارد.
وزیر باید در حوزه کاری اش مجموعه خود را ارتقا دهد و در غیر این صورت پاسخ‌گو باشد و تاوان بدهد. عباراتی نظیر نزدیک بودن به قله، ایستادن در اوج و جلو زدن از کشور های منطقه و ... حتی در سخنرانی های انگیزشی هم خریدار ندارد.
وزرا به طور شفاف با انتشار شاخص‌ها و مقایسه با استاندارد های جهانی، نیک و بد اقداماتشان را نشان بدهند. وزیر باید از طریق رسانه ملی به گفت‌وگوی صادقانه با جامعه بنشیند و بگوید که چه کرده‌اند و کشور در کجا قرار دارد؟ در این صورت اگر وزیری شایستگی، صلاحیت و تخصص لازم را نداشته باشد، مردم به راحتی تشخیص می‌دهند و جامعه از طریق مجلس خواستار استیضاح و برکناری اش خواهد بود. نباید با توهم پیشرفته بودن کشور را به لبه پرتگاه برد و بعد از اینکه کار از کار گذشت وزیر استیضاح شود، عملکرد وزرا باید به طور شفاف زیر ذره بین باشد.