ستاره صبح، فائزه صدر: مناظرات تلوزیونی نامزد های چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری به صحنه رویارویی موافقان و مخالفان عملکرد دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی تبدیل شده دو تن از نامزد‌ها با نقد دولت، باز کردن درهای دیپلماسی را نوید می‌دهند و دیگر نامزد‌ها اعتقاد دارند خط حرکت دولت سیزدهم درست بود و اعلام می‌کنند در همان مسیر و به همان منوال ادامه خواهند داد. ستاره صبح در گفت‌وگو با علی بیگدلی، پژوهشگر و کارشناس سیاست خارجی به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
به عقیده شما نقش سیاست خارجی در رقابت های انتخابی سیزدهمین دوره ریاست جمهوری چیست و شش نامزد چه نگاه و برنامه‌ای در این حوزه دارند؟
کشور در برهه حساسی قرار دارد، در تاریخ ایران از این دوره و اینکه چطور از آن گذر کرده‌ایم یاد خواهد شد. ما در شرایطی قرار داریم که واقعیت‌ها خود را به آرمان‌ها تحمیل می‌کنند. سیاست خارجی علاوه بر پیچیدگی های ذاتی اش به دلیل قرار گرفتن در این دوره حساس، در سرنوشت اقتصادی تعیین کننده است.
عامل نارضایتی و افزایش بی اعتمادی به حاکمیت، در وضعیت بد معیشتی و شلختگی اقتصادی ریشه دارد. ایران برای عبور از این بحران به رئیس‌جمهوری کاردان و دولتمردانی بروکرات نیاز دارد. تجربه و تخصص نقطه مقابل تصمیم گیری های هیجانی است که در سال های اخیر نادیده گرفته شد.
دولت سیزدهم کاملا برخلاف دولت پیش از خود عمل می‌کرد. گفت‌وگو با غرب با هدف حل‌وفصل شدن مشکلات کشور، برای دولت آقای روحانی و وزیر امور خارجه اش مهم بود.
دولت حسن روحانی با جدیت خواهان پیوستن به اف ای تی اف بود و چند سال با مخالفان داخلی بر سر این موضوع بحث داشت. امروز هم چهار نامزد اصولگرا، دولت های یازدهم و دوازدهم را از آن زاویه نقد می‌کنند.
اما دولت سیزدهم برعکس عمل کرد و نه تنها تلاش چندانی برای حل‌وفصل تنازع با غرب از خود نشان نداد، بلکه با صراحت اعلام می‌کرد که با عملیات برجام و یا با پیوستن به اف ای تی اف زاویه دارد.
اما در ادامه همین روحیه به نقطه ضعف دولت سیزدهم بدل شد چرا که به دلیل تقابل با غرب، هزینه در این دوره افزایش ملموسی داشت. دو نامزد دیگر نیز در اظهارات خود مسئله اشاره دارند.
با توجه به چالش های سیاست خارجی، آیا در این دوره نامزد اصلاح‌طلب می‌تواند از عهده این مأموریت خطیر بربیاید یا خیر؟
پزشکیان رجل سیاسی است. در انقلاب و جنگ بود و در دولت اصلاحات وزیر بود. چهار دوره نماینده مجلس بود.
افکار و عقاید پزشکیان نشان می‌دهد که او اصلاح‌طلب است. محمد خاتمی به عنوان رهبر جریان اصلاحات از وی حمایت کرده است.
امروز پزشکیان به عنوان نماینده جریان اصلاحات معرفی می‌شود و حتی جریان رقیب با این بهانه با وی مقابله می‌کند اما مسئله چپ و راست نیست مسئله کارآمدی رئیس‌جمهور آینده است.
استفاده از محمد جواد ظریف به عنوان کارشناس سیاست خارجی، تصمیم درستی بود آقای ظریف در برهه حساسی وزیر امور خارجه بود و برای انتقال مفاهیم و ضروریت های ملی سیاست خارجی به مردم و انتقال مصالح این حوزه به حاکمیت، بهترین فرد است.
چالشی ترین عرصه در واقعیت و در رقابت های انتخاباتی، سیاست خارجی است. در این دوره حاکمیت باید نقشه واحد سیاست خارجی را برای رأی دهنده ترسیم کنو و سپس براساس آن تصمیم گیری شود.
این که یک دولت بیاید و به خاطر اقتصاد، به دنبال مذاکره و بده بستان سیاسی باشد ولی به غرب گرایی محکوم شود و دولت دیگری با شرق گرایی توازن سیاست خارجی را به هم بزند، این وضعیت نشان دهنده بی نظمی در سیاست خارجی است. در این حوزه باید به ارتقای منافع ملی توجه داشته باشیم.
جهان از دوران جنگ سرد عبور کرده و تعریف قدرت دچار تغییر و تحول شده است. ایران باید با نگاهی فرا جناحی، سیاست خارجی قدرتمندی به وجود آورد تا بتواند در دفاع از منافع ملی، رویکرد بهتری داشته باشد.
باید در سیاست خارجی و مناسبات بین‌المللی نرمشهایی را از خود بروز بدهیم. اگر در سیاست های خود باقی بمانیم با بودجه ضعیفی که برای سال آینده بسته ایم، وضعیت معیشت مردم به شدت تحت فشار های بیشتری قرار می‌گیرد و نارضایتی‌ها اوج می‌گیرند.
با توجه به نزدیکی زمانی انتخابات آمریکا، پیروزی احتمالی جمهوری خواهان در چالش های پیش روی دولت آینده چه سهمی خواهد داشت؟
انتخاب مجدد ترامپ شرایط را در ایران سخت می‌کند، البته رویکرد ترامپ متفاوت از اولین دوره ریاست جمهوری اش خواهد بود اما به طور کلی نگاه او در مورد ایران در مسیر تندروی و سختگیری است.
انتخابات آمریکا قابل پیش بینی نیست، ولی با داده‌هایی که امروز داریم می‌توان از احتمال بالای پیروزی ترامپ صحبت کرد.
برجام برای آمریکایی که ترامپ رئیس‌جمهورش باشد پایان یافته است. اروپا هم امروز در همان مسیر قرار دارد. نیاز ایران به تولد دوباره برجام بیش از دیگر طرف های توافق احساس می‌شود.
اگر برجام احیا نشود پرونده ایران به شورای امنیت می‌رود. ما شش قطع‌نامه قبل از ۲۰۱۵ داشتیم که تحریمهایی را از چهار کانال به ما اعمال کرد. تحریم قطع هر نوع همکاری با ایران، تحریم های اتحادیه اروپا، تحریم های کاخ سفید و تحریم های کنگره آمریکا که در نبود برجام به طور اتوماتیک اعمال خواهد شد.
برای حل مشکلات اقتصادی، باید سیاست خارجی انعطاف پذیری از خود در منطقه و بین‌الملل نشان بدهیم. برای رسیدن به توافق هیچ راهی جز مذاکره وجود ندارد. اهمیت رئیس‌جمهور آینده در این نقطه معلوم می‌شود کسی که در شرایط فعلی دولت را هدایت می‌کند نمی‌تواند با نگاه آرمانی و هیجانی به حوزه سیاست خارجی بنگرد.