قاسم محبعلی، دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه در رابطه با لزوم تسلط رئیس‌جمهور آینده بر مباحث دیپلماسی گفت: مسائل سیاسی، اقتصادی و معیشت مردم به سیاست خارجی گره خورده است. مشکلاتی وجود دارد که حل‌وفصل آن‌ها به نوع رابطه ما با اروپا، آمریکا و دوستانی که غرب در منطقه دارد وابسته است.
وی افزود: در شرایطی که سال‌ها است هم سیاستمداران و هم کارشناسان اقتصادی و اجتماعی تاکید دارند که ابتدا باید چالش‌های سیاست خارجی را چاره کرد لذا گزینه مطلوب برای ریاست جمهوری کاندیدایی است که دیپلمات باشد و به حوزه سیاست خارجی اشراف کامل داشته باشد.
محبعلی با اشاره به موانع پیش رو گفت: اگرچه سیاست‌های کلان و به ویژه راهبرد سیاست خارجی در جایی غیر از دفتر رئیس‌جمهور تعیین می‌شود، اما وزن یک رئیس‌جمهور دیپلمات و آشنایی وی با ساز و کار بین‌الملل به اجرای بهتر و کم هزینه‌تر سیاست‌های تدوین شده منجر خواهد شد.
دیپلمات پیشین افزود: سیاست‌گذاری در حوزه سیاست خارجی، مشکل اساسی کشور است. این سیاست‌ها مناسبات ایران با جهان را دگرگون کرده و از حالت طبیعی خارج کرده است. امروز ایران در نسبتی متوازن با دیگر کشورهای جهان قرار ندارد ما حتی با کشورهای منطقه و به ویژه با همسایگان روابط مناسبی نداریم.
تحلیلگر روابط بین‌الملل با اشاره به مرحله تأیید صلاحیت نامزدها تشریح کرد: منافع ملی قربانی سیاست‌هایی شده است که برای اصلاحشان به صندوق رأی امیدی نیست. حتی اگر رئیس‌جمهوری تکنوکرات از فیلتر شورای نگهبان بگذرد و ویژگی‌های لازم برای ایجاد توازن در روابط ایران و غرب را داشته باشد، باز هم باید دید آیا تصمیم گیران اصلی و سیاست‌گذاران خارج از قوه مجریه این علاقه را دارند که بین ایران و غرب رابطه ثمر بخش برقرار شود یا نه؟!
وی گفت: در سال 1392 حوزه تصمیم گیر و سیاست‌گذار می‌خواست برجام به نتیجه برسد، لذا اجازه دادند آقای روحانی وارد عرصه انتخابات شود. امروز نیز اگر اراده لازم وجود داشته باشد به نامزدهای اصلاح‌طلب که تجربه و توانایی دارند اجازه ورود به صحنه داده خواهد شد.
قاسم محبعلی در پایان گفت: دیپلمات و تکنوکرات بودن رئیس‌جمهور وقتی اهمیت دارد که حاکمیت اراده برقراری رابطه با دنیا را داشته باشد. این تخصص فقط در ارتباط با بین‌الملل به کار می‌آید.
حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس در نقد عملکرد روسای جمهور پیشین گفت: ضعف روسای جمهور این است که نتوانستند از اختیارات خودشان دفاع کنند. ما در وهله اول به نامزدی احتیاج داریم که بتواند رئیس‌جمهور باشد و از این سمت و اختیاراتش دفاع کند.
وی افزود: رئیس‌جمهور مسئول اجرای قانون اساسی است. بخش زیادی از مشکلات، ناکامی در توسعه و نارضایتی‌های اجتماعی ناشی از عدم استفاده روسای جمهور از اختیارات قانونی خودشان است.
فلاحت پیشه عنوان کرد: روسای جمهور در سیاست خارجی صاحب نقشی جدی نبودند و حتی در اجرای سیاست داخلی نیز دستشان باز نبود. به طور مثال روسای جمهور مقابل قلع و قمع انتخاباتی اقدامی عملی نمی‌کردند و وقتی خودشان قربانی این روند شدند، صدایشان درآمد.
حشمت الله فلاحت پیشه با اشاره به نقش اقتصاد در معادلات سیاسی گفت: اقتصاد به عنوان شعاری توسط نامزدهای ریاست جمهور مطرح می‌شد ولی وقتی منتخب می‌شدند در عمل غیر از درآمد زایی از روش‌های توسعه‌ای موفقیتی نداشتند و مهم‌ترین دغدغه آن‌ها این بود که بودجه تأمین شود و تکالیف هزینه‌ای اجرا گردد.
وی ادامه داد: قلاب درآمد زایی دولت به سفره مردم گیر کرده است. ردیف‌هایی از مالیات، عوارض، گران سازی خدمات دولتی و... صورت گرفته که تاوانش را مردم می‌دهند.
رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: امسال قرار است دولت یک تریلیون و دویست هزار میلیارد تومان مالیات بگیرد. این رقم یکی از بخش‌های درآمدی دولت است که تحقق پیدا خواهد کرد چون در این تکلیف زور دولت به ملت می‌رسد.
وی افزود: براساس گزارش این هفته دیوان محاسبات، تنها 53 درصد منابع هدفمند کردن یارانه‌ها محقق شده است. یعنی آنچه نیاز مردم است و قبلاً با آزاد سازی‌ها این منابع تأمین شده است، به دلیل بی انضباطی مالی و طمع مؤسسات و گروه‌های قدرت این منابع بلعیده می‌شوند.
فلاحت پیشه عنوان کرد: امروز یارانه‌ها از جیب مردم به مردم پرداخته می‌شود و دولت با استقراض از بانک مرکزی، سیاست‌های گران سازی و سوء استفاده از افزایش نرخ ارز، سکه و طلا کسری‌اش را از جیب ملت تأمین می‌کند. رئیس‌جمهور آینده باید شجاعت پرداختن به این مسائل و ایجاد اصلاح را داشته باشد.
حشمت الله فلاحت پیشه افزود: حضور یک رئیس‌جمهور اقتصادی در کشور غیر ممکن نیست ولی عزمی برای شکل گیری دولتی اقتصاد محور وجود ندارد.
رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس در پایان سخنان خود تاکید کرد: شرایط فعلی کشور به گونه‌ای است که طرح‌های اقتصادی راهی به دولت پیدا نمی‌کند زیرا این برنامه‌ها منابع الیگارش های حاکمیتی به سوی مردم خواهد آورد و طبیعتاً گروه‌های قدرت که در غیاب مردم نقش اصلی را در انتخابات دارند از منافع خود نمی‌گذرند.
هدایت الله آقایی، نماینده پیشین مجلس در رابطه با گرایش تخصصی رئیس‌جمهور آینده گفت: رئیس‌جمهور آینده باید فردی کارکشته و سیاسی باشد. شرایط کشور به گونه‌ای است که نیاز به رئیس‌جمهوری تحول خواه احساس می‌شود. ساختارهای حقوقی نیاز به تغییر دارند ارکانی از قانون اساسی جامعه را به بن بست سیاسی کشانده است.
وی افزود: جمهوری داریم ولی آزادی‌ها سلب شده‌اند و مشکلاتی جدی در حوزه سیاست خارجی وجود دارد که کشور را به انزوایی جهانی کشانده است. این موارد به تغییری ساختاری نیاز دارد که کار هر کسی نیست. عرصه ریاست جمهوری امروز کسی را می‌خواهد که تمام عزمش را جزم کند تا تغییراتی ساختاری ایجاد کند.
آقایی گفت: تا زمانی که بن بست سیاست خارجی و روابط بین‌الملل شکسته نشود وضعیت اقتصادی کشور نیز بهبود پیدا نمی‌کند. ریاست قوه مجریه به اعتقاد و توان در این حوزه‌ها نیاز دارد که رئیس‌جمهور باشد نه رئیس قوه.
هدایت الله آقایی در رابطه با برخی گمانه زنی‌های مطرح شده در خصوص نامزدهای ریاست جمهوری افزود: با احترام نسبت به نام‌هایی که مطرح می‌شود از جمله آقایان سید محمد صدر و عبد الناصر همتی که از دوستان هستند و خوش فکر بودن این دو نفر ثابت شده، ولی مأموریتی که با توجه به وضعیت کشور بر ای رئیس‌جمهور آینده ترسیم شده آن چیزی نیست که این افراد بتوانند در فاز اجرایی از پس آن برآیند. نماینده پیشین مجلس در پایان سخنانش اضافه کرد: آقایان همتی و صدر مردانی شریف و صاحب فکر هستند ولی کشور به کسی نیاز دارد که روی اصلاح ساختارها برنامه ریزی کرده باشد و توانایی‌اش را نشان بدهد.