با گذشت حدود دو هفته از پاسخ موشکی-پهپادی ایران به اسرائیل، هر روز ابعاد تازه‌ای از آن روشن‌تر می‌شود. «فاتح اربکان»، رهبر حزب «دوباره رفاه» ترکیه روز پنجشنبه گفت که رهگیری و انهدام ۹۰درصد از موشک‌های ایران، در سایه رادارهای هوایی پایگاه «کوره‌جیک» در ترکیه انجام شده است. حزب وطن ترکیه نیز با اشاره به بیانیه وزارت دفاع این کشور، کمک اطلاعاتی ترکیه به اسرائیل را تأیید کرده است.
«رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهوری ترکیه اما استفاده از پایگاه راداری ناتو در کشورش برای رهگیری پهپاد‌ها و موشک‌های ایران را تکذیب کرده و گفته: «مرکز راداری در کوره‌جیک هیچ ربط، ارتباط، و پیوندی با هیچ کشوری بجز امنیت کشورمان و متحدانمان ندارد و نمی‌تواند داشته باشد». همکاری اطلاعاتی ترکیه با اسرائیل در حالی توسط اردوغان تکذیب شده که احزاب مخالف ترکیه، به بیانیه وزارت دفاع این کشور استناد کرده‌اند.
تا نباشد چیزکی...
این نخستین بار نیست که شائبه‌هایی از همکاری اردوغان با اسرائیل در حوزه‌های نظامی و اطلاعاتی مطرح می‌شود. یک ماه پیش، در ششمین ماه از بمباران غزه توسط ارتش اسرائیل، مؤسسه آمار ترکیه (TUIK)، اطلاعاتی را در مورد صادرات مواد منفجره، سلاح و مهمات به اسرائیل منتشر کرد. مرکز مقابله با اطلاعات گمراه‌کننده ریاست جمهوری ترکیه گزارش مؤسسه آمار را «دستکاری‌شده» و «بی‌پایه» خواند و وزارت دفاع دولت اردوغان نیز در این مورد نوشت: «امکان ندارد جمهوری ترکیه که همیشه پای آرمان فلسطین ایستاده، فعالیتی کند که به فلسطینی‌ها آسیب بزند». وزارت بازرگانی ترکیه نیز اعلام کرد که صادرات مورد اشاره در گزارش مؤسسه آمار، شامل «مایع فندک»، «قطعات یدکی سلاح شکاری» و «تجهیزات ماهیگیری» بوده است.
پیش از این‌ها اما، خود مؤسسه آمار ترکیه در اقدامی کم‌سابقه و عجیب آمار درج شده در گزارش خود را تکذیب کرد و اعلام کرد که دولت آنکارا «قطعات سلاح کمری» به اسرائیل صادر کرده است.
امروز با گذشت یک ماه، گزارش‌هایی از همکاری پایگاه «کوره‌جیک» ترکیه با اسرائیل علیه اقدام موشکی-پهپادی ایران منتشر شده است. پاسخ رسمی ترکیه به این گزارش تفاوتی با واکنش به گزارش صادرات مهمات به اسرائیل نداشت با این حال این پرسش خلق می‌شود که چه چیزی باعث شده که تنها در کمتر از یک ماه، دو گزارش از همکاری اطلاعاتی و نظامی آنکارا با تل‌آویو منتشر شده است؟
اردوغان؛ دم خروس یا قسم حضرت عباس؟!
نکته قابل توجهی که شاید همکاری نظامی و اطلاعاتی آنکارا را باورپذیرتر کند، یک بام و دو هوای اردوغان در مواجهه با اسرائیل است. مواضع و اظهارات رسمی اردوغان، هرگز با آنچه در واقعیت اتفاق افتاده، همخوانی نداشته است. رئیس‌جمهوری ترکیه، در واکنش به وقایع ۷ اکتبر و نسل‌کشی اسرائیل در نواز غزه، اسرائیل را «دولت تروریستی» نامید. حماس را «جنبش سیاسی مشروع» خواند و با سران این گروه دیدار کرد. بارها به حقوق فلسطینی‌ها و اهالی غزه تاکید کرده و اسرائیل را مقصر وقایع ۷ اکتبر خوانده است.
با این حال اما، روابط اقتصادی آنکارا با اسرائیل هرگز قطع نشده است. اردوغان در سخنانش اعلام کرده که روابط تجاری با اسرائیل را «کاهش داده و محدودیت‌های بیشتری را نیز بر اسرائیلی‌ها اعمال خواهد کرد». آنکارا همچنان به صادرات کالاهایی مثل آلومینیوم، فولاد، مصالح و محصولات ساختمانی، سوخت جت و کودهای شیمیایی به اسرائیل، هرچند محدود تر از گذشته، ادامه می‌دهد و شاهرگ اقتصاد اسرائیل، در سایه تجارت با ترکیه همچنان جریان دارد.
توضیح و توجیه‌های رئیس‌جمهوری و دیگر نهادها و مقامات ترکیه نیز تا امروز افکار عمومی ترکیه را قانع نکرده است. روزنامه‌های ترکیه، استمرار تجارت این کشور با اسرائیل در بحبوحه جنگ غزه را «ننگ» می‌دانند و چهره‌های مشهور رسانه‌های ترکیه، خواستار قطع کامل روابط تجاری آنکارا با تل‌آویو شده‌اند.
در روابط دیپلماتیک نیز، شرایط به همین صورت است. سفیران دو کشور، در هفته‌های ابتدایی پس از ۷ اکتبر برگردانده شدند اما روابط رسمی میان‌شان همچنان ادامه دارد. در اوایل فروردین‌ماه سال جاری، درست هم‌زمان با اینکه اردوغان به شدت از جنایت ارتش اسرائیل در غزه انتقاد کرد، روزنامه‌های ترکیه از تلاش او برای بهبود روابط با اسرائیل و از سرگیری فعالیت رسمی سفیران در هر کشور نوشتند.
یک بام و دو هوای اردوغان در مسئله ایران و اسرائیل
در جریان تنش‌های نظامی ایران و اسرائیل نیز، اردوغان مثل همیشه، سیاست یک بام و دو هوا را پیش گرفت. فردای پاسخ نظامی ایران به اسرائیل، طرفین را به کاهش تنش‌ها فراخواند و یک هفته بعد، بنیامین نتانیاهو را «مسئول تنش‌های اخیر در خاورمیانه» دانست. او همچنین از «سکوت غرب در برابر حمله اسرائیل به سفارت ایران در دمشق» انتقاد کرد و گفت اسرائیل در تلاش است در منطقه تنش‌زایی کند.
حالا اما یک هفته نگذشته که احزاب و رسانه‌های ترکیه، از خدمت‌رسانی پایگاه راداری این کشور به متحدانش در ناتو برای رهگیری موشک‌ها و پهپادهای ایرانی خبر داده‌اند.
با این تفاسیر، به نظر می‌رسد که رجب طیب اردوغان، بر خلاف اظهاراتی که در دفاع از ایران و مسئله فلسطین داشته، نه تنها هرگز قصد اعمال فشار به اسرائیل را در سر نداشته بلکه همواره در بزنگاه‌ها، به یاری آن نیز برخاسته‌است. به ویژه در مورد ایران، این رفتارها را اگر در کنار تقویت گروه‌ها و جریان‌های تجزیه‌طلب و قومیت‌گرا در ایران و حمایت از گروهک‌های تروریستی و جدایی‌طلب در مرزهای ایران و ترکیه قرار بدهید، پازل رفتاری اردوان در قبال ایران تکمیل‌تر می‌شود.
فراز دیلی