مجموعه جدید شما که در مورد فال حافظ هست، چطور شروع شد و از چه زمانی درگیر موضوع آن شدید؟
می‌خواســتم بگویــم کــه مــن وقتــی بــه ایــران رســیدم، اینجــا نقــاش شــدم. بعــد از دانشــگاه آمــدم اینجــا ،پنــج مــاه بعــد اولیــن نمایشــگاهم بـود، سـه چهارسـال کار کـردم کـه همـه اش زندگـی آدمـ‌های کوچـه بـازار و سـاده در ایـران بـود. بعـد هـا کـه بـا ادبیـات بیشـتر آشـنا شـدم، دوره‌هـای مختلـف داشـتم، هفـت دوره تـا الان، همیشـه دغدغـه هنـری‌ام، هنـر ایـران بـوده، چـون ایـران بـه نظـر مـن آنقـدر هنـرش وسـیع اسـت و آنقـدر جذابـه دارد کـه فکـر می‌کنـم بـرای مـن بـه عنـوان موضـوع هیچـگاه تمامـی نـدارد.
ایـده فـال حافـظ در 2013 میـادی شـروع شـد امـا اواســطش پروژه‌هــای مختلــفی بــود کــه رهایــش کــردم و دوبــاره دســت گرفتــم.
بعضـی وقـت هـا آدم بـذری در زمیـن مـی انـدازد و ممکـن اسـت چنـد سـال دیگـری در بیایـد، مـن یـادم نمـی رود کـه عجیبتریـن تجربـه‌ای کـه مـن در ایـران زمیـن داشـتم همـان سـال اول و دوم بـود، خسـرو سـینایی کـه رفـت سـر کار، اولیـن پـروژه ایـن بـود کـه کـوچ قشـقایی‌ها را کـه از شـیراز رد مـی شـوند برویـم ببینیـم و قراربـود از ایـن موضـوع فیلمـی بـرای فرهنـگ و هنـر بسـازد. دفعـه اول بـود کـه از تهـران خـارج مـی شـدم و خیلـی خوشـحال بـودم چـون بـه نظـر مـن تهـران دیگـر هیـچ حالـت شـرقی نداشـت نـه شـرقی بـود نـه غربـی بـود یـه چیـزی ایـن وسـط هـا البتـه الان تهـران را دوسـت دارم. هنگامـی کـه در مجارسـتان بـودم بـا شـاعران ایرانـی تـا حـدی آشـنا شـدم. مـن می‌توانـم بـا غـرور بگـم کـه مملکتمـان خیلـی کوچیکـه امـا بـرای مـا شـرق به‌خصـوص ایـران جـذاب هسـت. مـا گلسـتان سـعدی را داریـم بـه زبـان مجـاری، خیـام رو داریـم، خیـام را ده نفـر ترجمـه کردنـد. حافـظ کـه مـی دانسـتم کـه یـه غولـی اسـت بـرای خـودش از نظـر ادبـی و شـعر ایرانـی و ترجمه‌هایـش خوانـده بـودم، امـا فکـر می‌کنـم حافـظ رو نمـی شـود ترجمـه کـرد.
چطوربا فال حافظ آشنا شدین؟
اولیـن تجربـه‌ام در مـورد فـال وقتـی بـود کـه در آن سـفربه شـیرازو حافظیـه رفتیـم .جلـوی حافظیـه قفسـی بـود بـا مـرغ عشـق و فـال فروشـی دیـدم کـه دردسـتش تعـدادی کاغـذ و پاکـت هسـت کـه از همسـرم پرسـیدم گفـت ایـن فـال حافظـه و مـا بـا حافـظ فـال می‌گیریـم. بعـدا کـه شــعرهــای حافــظ را خــودم خوانــدم فهمیــدم چــرا مــی شــود بــا حافــظ فــال گرفــت امــا بــا مولانا و ســعدی نمــی شــود، چــون بــه نظــر مــن شـعرهای حافـظ هرچنـد کـه واقعـی هسـت و آدم بـا پوسـت و اسـتخوانش حـس مـی کنـد امـا تـو را خوشـحال می‌کنـد و امیـد مـی دهـد. در اشـعار حافـظ همیشـه بهـار اسـت .از نظـر تاریخـی حافـظ در دوران دشـواری زندگـی مـی کـرده امـا بدتریـن اتفـاق هـم کـه افتـاده باشـد حافـظ بـه مـا نشـان مـی دهـد یـا حـرف مـی زنـد کـه اینطور که فکـر می‌کنـی مهـم نیسـت یعنـی رد مـی شـود و سـهل مـی گیـرد.
مـن حیـرت‌زده بـودم کـه بچه‌هـای فـال فـروش فـال حافـظ مـی فروشـند. ایـن ظرافـت دوبـاره کـه در شـرق حتـی فقرایـی کـه می‌خواهنـد پـول دربیاورنـد بـا چـه ظرافتـی دارنـد ایـن کار را مـی کننـد. این هـم جـزو یکـی از اون پدیده‌هاسـت کـه ممکـن اسـت کسـی کـه در ایـران بـه دنیـا آمـده یـا بـزرگ شـده باشـد، برایـش عـادی باشـد. مثلا زن و شـوهری جـوان و عاشـق ومعشـوق، در خیابـان راه مـی رونـد و از بچـه هـا فـال مـی خرنـد و بـاز مـی کننـد و حافـظ یـک چیـز امیـدوار کننـده و زیبـا بـه آنهـا مـی گویـد. هـم آنهـا خوشـحال مـی شـوند و هـم بچـه هـای نیازمنـد بـه چیـزی کـه مـی خواهنـد مـی رسـند . ایـن فـال هـا از پاکـت گرفتـه تـا خـود فـال بـا همـه طبقـه هـا حـرف مـی زنـد و هیچکـس نیسـت کـه آنهـا را نشناسـد. مـن در ایـن مجموعـه بـه ایـن هـا فکـر مـی کـردم، بـه ایـن هنـر همـه گیـر و بعضـی وقـت هـا فکـر مـی کـردم کـه چکار مـی شـود کـرد، کـه هـم آدم هـا بتواننـد ببیننـد و هـم روح حافـظ درونـش باشـد. مشـکل بـود امـا مـن بـا تجربـه قبلـی کـه بـا کاربـرد ایـن فـال هـا داشـتم، کلاژهایـی بـر روی بـوم سـاختم کـه هـم کلاژ باشـه هـم نـکات بنیـادی و هنـر ایـران داخلـش باشـد، مثـل بعضـی وقـت هـا گل و مـرغ نقاشـی کـردم یـا شـکل هایـی کـه ازمینیاتورهـا مـی آینـد. دریـک تابلـو اسـب بالـدار هسـت کـه همـان پگاسـوس هسـت. ایـن نقـش در اسـطوره اروپایـی سـمبل شـاعران هسـت . بـرای مـن فـال و شـعر حافـظ شـگفت آور اسـت.